ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 177
[อุปมาตทาลัมพนะติดตามชนกกรรม]
เปรียบเหมือนเด็กผู้อ่อนนั้น แม้เมื่อตามบิดา หรือบุคคลผู้เช่น
กับบิดาไป ก็ไม่ติดตามเขาไปยังที่ที่ตนไม่คุ้นมีป่าเป็นต้น ย่อมจะติด
ตามไปเฉพาะในที่ที่ตนคุ้นมีลานหน้ามุขบ้านเป็นต้นฉันใด แม้ตทารมณ์
นี้ก็ฉันนั้น ย่อมไม่ติดตามชวนจิต (ที่เป็นกิริยาฝ่ายกามาวจร) นั้น
อันเป็นไปปรารภอาลัมพนะที่ตนไม่คุ้นมีรูปาวจรเป็นต้นไป ฯ อนึ่ง เนื้อ
ความนี้เราได้กล่าวไว้แล้วเหมือนกันว่า ตทารมณ์นี้ย่อมเป็นไปเฉพาะ
ในธรรมที่ตนคุ้น อันเป็นอารมณ์แห่งกามตัณหา เพราะเป็นจิตอัน
กรรมเนื่องด้วยกามตัณหาให้เกิดนั่นเอง ฯ ก็ในเรื่องนี้มีคาถารวมความ
ได้ดังนี้
ตทาลัมพนจิตย่อมติดตามกรรมผู้ให้กำเนิด
หรือชวนจิตอันเสมอกันกรรมนั้นไป แต่
จะไม่ติดตามชวนจิตอื่น โดยเปรียบการ
ลีลาของเด็กอ่อน ๆ ย่อมไม่มีแม้แก่พวก
พรหม เพราะไม่มีพืช ฯ ความจริง ตทา-
ลัมพนจิตนี้ มีปฏิสนธิจิตที่ปรากฏว่า
กามาวจร เป็นพืช ฯ ตทาลัมพนจิตนี้
เหมือนเด็กอ่อน ย่อมตามชวนจิตนั้น
ไปแต่ในที่ที่ตนคุ้นเท่านั้น เพราะเหตุ
นั้น จึงไม่มีในชวนจิตอื่น ด้วยอำนาจ
ตัณหานั่นเอง બૈ
ન