ทวิ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 26 / 52

…ตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 256 นวมปริจเฉทวณฺณนา หน้าที่ 257 ราคาทิเก ลิเก สตฺตา สตฺตา สุทธาทิเก ติเก เอกทวิตติกมูลมหิ มิสสโต สตฺตสตฺตกนฺติ ฯ ร เอตฺถ หิ ราคจริตา โทสจริตา โมหจริตา ราคโทสจริตา ราคโมหจริตา โทสโ…

เอกสารนี้อธิบายเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหซึ่งรวมถึงการจำแนกประเภทของจริตต่าง ๆ และความสัมพันธ์ระหว่างจริตจิตใจในบริบทของอภิธรรม ทั้งนี้ยังมีการอธิบายถึงความสำคัญของจริตที่สัมพันธ์กับราคาทิฏฐิและการทำควา

…ี่วิมิสต์ เยฮุยเยน นีลวณฺณ์ ฉวสรีร์ วินีลก วิเสสโต นีลกสฺติ กตฺวา ฯ วิสฺสวนต์ ปุพพก” วิปุพพก ฯ มชเฌ ทวิธา ฉินน์ วิจนิททก์ ฯ ๑. สมีปจาริกตฺตาติ โยชนาปาโจ ฯ ๒. สี. ม. สมฺปยุตฺตธมฺเมหิ ฯ ๓. วิสฺสวนต ปุพฺพกน…

เนื้อหานี้ครอบคลุมการศึกษาและวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมไปถึงรายละเอียดด้านการภาวนาและการใช้เครื่องมือในการพัฒนาจิตใจ โดยอธิบายถึงขั้นตอนและวิธีการสอนที่สอดคล้องกันกับมโนธรรมและแนวทางการปฏิบัติ

…หโต จตฺตารีติ เอกูนวีสติปัจจเวกขณ ญาณานิติ ทฏฺฐพฺพ ฯ ฉพพิสุทธิกุกเมนาติ สีลจิตตวิสุทธิวเสน มูลภูตาน ทวินน์ ทิฏฐิวิสุทธิอาทีนี้ วเสน สรีรภูตาน จตุนุนนฺติ ๑. สี. ม. อิมินา วตาห์ ฯ ๒. สี. ม. กามจาโร ฯ ๓. ม.…

บทนี้เป็นการอธิบายเกี่ยวกับอภิธรรมและแนวคิดทางปัญญา โดยใช้สำนวนทางพระพุทธศาสนาและอธิบายถึงความสำคัญของการพิจารณาในเรื่องต่าง ๆ เช่น ผลจิตตานี และโอกาสในการบรรลุนิพพาน โดยมีการพูดถึงการหยุดยั้งกิเลสและ

… - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 72 ในจิตได้เพียง ๕๕ คือ ในกามาวจรจิต เว้นทวิปัญจวิญญาณ (เสีย ๑๐ คงเหลือ ๔๔) และปฐมฌานจิต ๑๑ ส่วนวิจารเกิดในจิต ๖๖ คือ ในจิตที่วิตกเกิดเหล่านั้น …

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาในหน้าที่ 72 เน้นการวิเคราะห์จิตและเจตสิกต่างๆ โดยมีการแบ่งประเภทจิตตามที่เห็นในตำรา ศึกษาเรื่องการเกิดของอารมณ์ภายในจิตที่สัมพันธ์กับวิจาร,

…ะปฏิสนธิจิตทั้งคู่ (อุเบกขาสันตีรณจิต ๒), ธรรม (๒) เหล่านั้น เว้นปกิณณกเจตสิก ถึงการสงเคราะห์เข้าใน ทวิปัญจวิญญาณ ฯ ธรรมเหล่านั้นนั่นเอง ท่านประมวลเข้าไว้ฯ ใน อเหตุกจิต ๑๘ มีการประมวล โดยอาการ ๔ อย่างด้ว…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์และศึกษาเกี่ยวกับอเหตุกจิต ๑๘ และเจตสิกที่เกี่ยวข้อง โดยใช้ธรรม ๑๒, ๑๑, ๑๐ และ ๒ เป็นฐานในการเข้าใจธรรมอย่างลึกซึ้งและช่วยให้ผู้ศึกษาสามารถทราบถึงความแตกต่างในการทำงานของเ

… ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ อโลภะ ๑ อโทสะ ๑ อโมหะ ๑ ฯ บรรดาเหตุเหล่านั้น จิต ๑๘ ด้วยอำนาจปัญจทวาราวัชชนจิต (๑) ทวิปัญจวิญญาณ (๑๐) สัมปฏิจ ฉันนจิต (๒) สันตีรณจิต (๓) โวฏฐัพพนจิต (๑) และหสนจิต (๑) ชื่อว่าอเหตุกจิต (จ…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการศึกษาจิตและเวทนาในอภิธัมมัตถสังคหะ โดยแยกประเภทของจิตได้เป็น 6 แบบ และเวทนาที่มีอยู่ 3 แบบ คือ สุข ทุกข์ และอุเบกขา ซึ่งมีการระบุจำนวนจิตที่สอดคล้องกับประเภทต่างๆ ของเวทนา และ

…รถแห่งปฏิสนธิจิต ภวังค์ และจุติ ชื่อว่าทวารวินิมุตจิต (จิตพ้นจากทวาร)ฯ บรรดาจิตเหล่านั้น จิต ๓๖ คือ ทวิปัญจวิญญาณ และมหัคคตชวนะ โลกุตตรชวนจิต ชื่อว่าเอกทวาริกจิต (จิตที่เป็นไปในทวารเดียว) ตามสมควร ฯ ส่วน…

บทความนี้นำเสนอรายละเอียดเกี่ยวกับทวารทั้งห้าตามอภิธัมมัตถสังคหะ ได้แก่ จักขุทวาร, โสตทวาร, มานทวาร, ชิวหาทวาร, กายทวาร, และมโนทวาร โดยอธิบายถึงการเกิดของจิต ๔๖ ภายใต้ปัญจทวารและทวารวินิมุตจิตที่มีงาน

…ขุทวารเป็นต้น และเพราะไม่เป็นไปด้วย อำนาจแห่งการรับอารมณ์อื่นจากภวังค์ กล่าวคือมโนทวาร ฯ จิต ๓๖ คือ ทวิปัญจวิญญาณ เพราะเกิดขึ้นในมโนทวารของตน ๆ และเพราะไม่เป็นไปด้วย ชวนจิต ๒๖ เพราะเกิดขึ้นในมโนทวารเท่าน…

เนื้อหาในหน้าที่ 127 นี้กล่าวถึงการเกิดขึ้นของจิตในจักขุทวารและทวารอื่นๆ โดยระบุถึงจิต ๔๖, ปัญจทวาราวัชชนะ และการเชื่อมโยงระหว่างจิตกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นในทวารต่างๆ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงอนุรูป, กุ

… ในปฏิสนธิกาลและปวัติกาล ที่ท่านกำหนด โดยความต่างแห่งภูมิทั้ง ๓ มีกามาวจรภูมิเป็นต้น และแห่งบุคคลมี ทวิเหตุกบุคคลเป็นต้น ซึ่งท่านนิยมไว้ด้วยจิตด้วยก่อน และดวงหลัง อย่างนี้ว่า จิตดวงนี้มีต่อจากจิตดวงนี้ โ…

บทความนี้กล่าวถึงการสงเคราะห์จิตตุปบาทผ่านการตีความอภิธัมมัตถสังคหะ โดยแบ่งแยกเป็นภูมิและบุคคลเพื่อแสดงการเปลี่ยนแปลงและความสัมพันธ์ระหว่างจิต โดยอ้างอิงจากการแสดงปวัติสังคหะ และครอบคลุมการศึกษาที่รู้

…แม้เมื่อจะถือเอาความอย่างอื่น ปุพพกาลกิริยาจะเป็นศัพท์ มีกัตตาเสมอด้วยอปรกาลกิริยาไม่ได้เลย ฯ บทว่า ทวิตฺติกฺขตต์ แปล ว่า ๒ ครั้ง หรือ ๓ ครั้ง ฯ แต่บางอาจารย์กล่าวว่า บทว่า ติกฺขต 2 นี้ มีประโยชน์เพียงเพ…

เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์คำสอนในอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการตัดสินใจและการตีความของท่านมัชฌิมภาณกาจารย์ เพื่อให้เห็นถึงแนวทางคำสอนและการประยุกต์ใช้หลักธรรม เหตุผลที่ท่านอาจ

…นทวาร ฯ จิต ๔๑ ดวง ย่อมเป็นไปในมโนทวาร เพราะจิต ๑๓ ดวง ซึ่งเป็นแผนกหนึ่งต่างหากในปัญจทวาร ด้วยอำนาจ ทวิปัญจวิญญาณและมโนธาตุทั้ง ๓ ไม่เป็นไปในมโนทวารนั้น ๆ ปริตตชวนนัย (นัยที่ท่านกล่าวไว้ในปริตตชวนะ) จบ 1…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการวิเคราะห์จิตในมโนทวาร โดยเฉพาะการแยกประเภทจิตที่เกี่ยวข้องกับชวนะในสภาวะอัปปนา อธิบายถึงจิตทั้ง 4 ดวงในกระบวนการอัปปนา รวมถึงบริกรรมและความสัมพันธ์ของชวนะในบรรดาจิตต่างๆ นอกจากนี

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 181 ได้กล่าวคำมีอาทิว่า ทวิเหตุกานมเหตุกานญฺจ ดังนี้ ๆ ที่ชื่อว่าทวิ เหตุกะ เพราะอรรถว่า ชนเหล่านี้มีเหตุ ๒ คือ อโลภะ และ อโทสะ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงคำว่า 'ทวิเหตุกะ' ที่แสดงถึงเหตุสองประการ คือ อโลภะและอโทสะ ในขณะที่ 'อเหตุกะ' หมายถึงการไม่มีปัจจัยเช่นนั้น ก…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 293 ทวิปัญจวิญญาณ เพราะไม่มีความประกอบด้วยองค์ฌานอันเป็นปัจจัย พิเศษ ในการให้รูปเกิด ย่อมยังรูปให้เกิดไม่ได…

บทความนี้กล่าวถึงการเกิดของจิตทั้งสองประเภท คือ ปฏิสนธิจิตและจุติจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งว่าจิตเหล่านี้ไม่มีความสามารถในการทำให้รูปเกิดขึ้นได้ เนื่องจากไม่มีองค์ฌานอันเป็นปัจจัยพิเศษ ข้อความนี้อิงตามคำสอ

… ในคัมภีร์ทั้งหลายกล่าวว่า ทิคุสมาสมีบทหน้า เป็นประธาน ถ้าเช่นนั้น จะต้องแปลตรงๆ ตามภาษาของเราว่า " ทวิป ๒ บท, จตุททิสา ๔ ทิศ ท " แต่ในฎีกาสัตถสารัตถชาลินี ชักเอาคำของอาจารย์อื่นมาแสดงไว้ว่า " ทิคุสมาส ม…

เนื้อหานี้นำเสนออุปมาบุพพบทในบริบทของบาลีไวยกรณ์ ซึ่งมีการกล่าวถึงการแปลและความสำคัญของทิคุสมาส โดยเน้นว่ามีอรรถตามบทหน้าและบทหลังเมื่อเปรียบเทียบกับสมาสอื่น ๆ รวมถึงการอ้างอิงถึงคำภีร์และงานของอาจารย

… [ เป็นวิการแห่งเหล็ก ]. ในปูรณตัทธิต มีปัจจัย ๕ ตัว คือ ติย, ก, ข, ม, อี, ศัพท์ทีลง ติย ปัจจัย คือ ทวินน์ ปรโณ ทุติโย [ ชน] เป็น ที่เต็ม แห่งชน ท. ๒ ชื่อว่าที่ ๒ [แปลตามอย่างวิเคราะห์ก็ได้ ] ติณณ์ ปูรโณ…

เนื้อหาในหน้านี้กล่าวถึงหลักการของบาลีไวยกรณ์ โดยเน้นไปที่วจีวิภาค สมาส และตัทธิต รวมถึงการจัดประเภทคำและศัพท์ที่ใช้ในภาษาบาลี เช่น สุวณฺณสฺส, มาติกาย, และ อโยมย์ การแสดงตัวอย่างเกี่ยวกับวิการแห่งวัสด

…กับครึ่ง] อาเมน จตฺตโก อตฺตฺฑโฒ [๓ กับครึ่ง ในสังขยาตัทธิตลง ก ปัจจัย อย่างนี้ เทว ปริมาณานิ อสสาติ ทวิก ปริมาณ ท. [ เครื่องกำหนดนับ] ของวัตถุนั้น ๒ เหตุนั้น [วัตถุนั้น] ชื่อว่ามีปริมาณ ๒ ตีน ปริมาณานิ อ…

เอกสารนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับบาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต โดยมีการยกตัวอย่างการใช้งานในบริบทต่างๆ รวมถึงการวิเคราะห์คำในระดับต่างๆ เช่น ม ปัจจัย, อิตถีลิงค์, และการลงปริมาณ ซึ่งช่วยให้เข้าใจถ

… สมุปปนฺโน สมนฺนาคโต เตน วุจฺจติ อาจารโคจรสมฺปนฺโนติฯ อปิเจตฺถ อิมินาปิ นเยน อาจารโคจรา เวทิตพฺพา ฯ ทวิโธ หิ อนาจาโร กายิโก จ วาจสิโก จ ตตฺถ กตโม กายิโก ๑. อภ. ว. ๒๕/๓๓๑

บทความนี้พูดถึงอาจารโคจรในพระพุทธศาสนาซึ่งเกี่ยวข้องกับการมีความประพฤติที่ดีและการใช้ชีวิตอย่างมีจริยธรรม ในกรณีที่กล่าวถึงมีการแยกประเภทของบุคคลตามอาจารและการดำเนินชีวิตที่ถูกต้อง รวมทั้งผลกระทบที่เก

…ิ จักขุปสาท นิสสาย สติ วา มุฏฐสจจ์ วา อุปฺปชฺชติ อปิจ ยทา รูปารมณ์ จกฺขุสฺส อาปาก อาคจนติ ตถา ภวงเค ทวิกฺขตต์ อุปฺปชฺชิตวา นิรุทเธ กิริยามโนธาตุ อาวชุชนกิจจ สาธยมานา อุปปัชชิตวา นิรุชฺฌติ ตโต จักขุวิญญาณ…

เนื้อหานี้อภิปรายถึงการรักษาจักขุวิญญาณผ่านการสำรวจสภาพต่างๆ ของมโนธาตุที่เกี่ยวข้อง สนใจในกิริยาและการปฏิบัติให้เกิดความเข้าใจในหลักธรรม และการควบคุมจิตใจให้อยู่ในลักษณะที่เป็นประโยชน์ต่อการสร้างสติอ

…โปติ สุริยาตโป สิริสปาติ เยเกจิ สรนตา คจฉนฺติ ทีฆชาติกา สปปาทโย ฯ เตส์ ทฎฐสมผสฺโส จ ผฏฐสมผสฺโส จาติ ทวิโธ สมผสฺโส ฯ โสปิ จีวร ปารุปิตวา นิสินน์ น พาธติฯ ตสฺมา ตาทิเสสุ ฐาเนสุ เตส ปฏิฆาตตฺถาย ปฏิเสวติ ฯ ย…

เนื้อหาของบทนี้เป็นการศึกษาเชิงลึกเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺส ซึ่งนำเสนอในลักษณะที่ละเอียดเกี่ยวกับการปฏิเสวตระเบียบวิธีการศึกษาจีวรในทางพระพุทธศาสนา โดยมีการวิเคราะห์ประเด็นต่าง ๆ ที่มีอิทธิพลต่อการปฏิบั

…ยต์ อุต- ปริสฺสยวิโนทน์ สนธาย อิท วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพฯ อถวา อย วุตตปปกาโร อุตุ อุตุเยว ฯ ปริสฺสโย ปน ทวิโธ ปากฏปริสฺสโย จ ปฏิจฉนุนปริสฺสโย จฯ ตตฺถ ปากฏปริสฺสโย สีหพยคุฆาทโย ปฏิจฉนฺนปริสฺสโย (จ) ราคโทสาทโย…

ในประโยคนี้มีการอธิบายถึงวิสุทธิมคฺคซึ่งเกี่ยวข้องกับการตั้งอยู่ของเสนาสน์และกฎเกณฑ์ในการอยู่ร่วมกันซึ่งปฏิสัมพันธ์กันระหว่างภิกขุในกรณีของการตั้งอยู่ในเสนาสน์ โดยมีการกล่าวถึงคุณสมบัติต่าง ๆ ที่ส่งผล