หน้าหนังสือทั้งหมด

การสละอายตนะเพื่อเข้าถึงธัมมายตนะ
137
การสละอายตนะเพื่อเข้าถึงธัมมายตนะ
สัญญายตนะขอบภพข้างบน นี่โลกายตนะดึงดูดไปไม่ได้ หลุดไปไม่พ้น” จากข้างต้นจะทำให้เรารู้ว่า อายตนะ 12 นั้นมีโทษมากเพราะดึงดูดสรรพสัตว์ให้ถูก ขังไว้ ดังนั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จึงทรงแนะนำเราให้ค้นห…
เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับอายตนะ 12 ที่มีโทษและสามารถดึงดูดสรรพสัตว์ให้ถูกขังไว้ในสังสารวัฏ โดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้แนะนำให้ค้นหา…
การหยุดใจและการศึกษาอายตนะ
138
การหยุดใจและการศึกษาอายตนะ
…งแก้ไขทาง ตา หู จมูก ใจ ไม่ให้ยินดียินร้าย ในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ ที่มากระทบถูกต้องอายตนะ ทั้ง 6 นั้น ให้ทำใจให้หยุด หยุดเสียอันเดียวเท่านั้นดับหมด พอหยุดได้เสีย ก็เบื่อหน่าย เบื่อหน่ายใน…
สิ้น กาย กล่าวถึงการหยุดใจและการแยกชีวิตออกเป็นอายตนะ 12 เพื่อเห็นว่าชีวิตปราศจากตัวตน โดยเสนอให้ทำใจหยุด ณ ศูนย์กลางกาย เพื่อไปสู่ความรู้ที่แท้จริงและ…
ธาตุกระทบและอายตนะ
147
ธาตุกระทบและอายตนะ
(ธาตุกระทบ) อายตนะภายนอก 6 ตารางธาตุทั้ง (ธาตุรับ) อายตนะภายใน 6 18 (ธาตุรู้) เกิดการกระทบของอายตนะภายนอก กับอายตนะภ…
เบื้องต้นของการศึกษาในเรื่องธาตุกระทบ พบว่าอายตนะภายนอกและอายตนะภายในมีการกระทบกันซึ่งเกิดจากการรับรู้ทางประสาทต่างๆ รวมถึงจักขุวิญญาณธาตุและธาตุสั…
มโนวิญญาณธาตุ: ความเข้าใจเกี่ยวกับจิตและอารมณ์
153
มโนวิญญาณธาตุ: ความเข้าใจเกี่ยวกับจิตและอารมณ์
…่องตามร่างกาย แต่ในที่นี้หมายถึง ทางรับรู้อารมณ์ มี 6 ทาง คือ ทางตา หู จมูก ลิ้น - กาย และใจ อันเป็นอายตนะภายใน อารมณ์ หมายถึง เครื่องยึดหน่วงของจิตใจ สิ่งที่จิตยึดหน่วง สิ่งที่ถูกรู้หรือถูกรับรู้ได้แก่ อ…
…ด 6 ช่องทาง ได้แก่ ตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย และใจ อารมณ์จะเป็นเครื่องยึดหน่วงของจิตใจที่เกี่ยวข้องกับอายตนะภายนอก เช่น รูป, เสียง, กลิ่น, รส, โผฏฐัพพะ และธรรมารมณ์.
บทที่ 8 อินทรีย์ 22
158
บทที่ 8 อินทรีย์ 22
บทที่ 8 อินทรีย์ 22 ในบทเรียนที่ผ่านมา เราได้ศึกษาเกี่ยวกับขันธ์ อายตนะ และธาตุมาแล้ว ซึ่งเป็นส่วน ที่ทำให้เราเห็นภูมิของวิปัสสนาว่ามีเพียง 2 ประการ คือ รูป และนาม สำหรั…
ในบทนี้ได้ศึกษาอินทรีย์ 22 ซึ่งหมายถึงธรรมชาติที่เป็นใหญ่ในแต่ละหน้าที่ที่แตกต่างกัน เช่น ตาเป็นใหญ่ในการเห็น, หูในการฟัง, และอื่นๆ โดยอินทรีย์ทั้งหมดมีหน้าที่เฉพาะที่ไม่แทรกแซงกัน อธิบายองค์ประกอบของ
ตัณหา 3 ตามทัศนะของพระมงคลเทพมุนี
193
ตัณหา 3 ตามทัศนะของพระมงคลเทพมุนี
…ผัสนั่นแหละ ไม่ใช่ เรื่องอะไร เห็นชัดๆ อย่างนี้ อ้อ....อ้ายนี่เองเป็นเหตุให้เกิดกามตัณหานี่เอง อ้อน อายตนะของ กามตัณหาทั้งนั้น ในอบายภูมิทั้ง 4 เปรต นรก อสุรกาย สัตว์ดิรัจฉาน เหล่านี้ มนุษย์ สวรรค์ 6 ชั้น…
พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ได้อธิบายตัณหา 3 ประการ คือ กามตัณหา, ภวตัณหา, และ วิภวตัณหา โดยกามตัณหาหมายถึง ความอยากได้ในรูป รส กลิ่นเสียงสัมผัสเช่นในกามภพที่นำไปสู่การเกิดในรอบของการต่อสู้เพื่อความต้
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
213
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
…ลักษณะร้อน วาโยธาตุ คือ ธาตุลม มีลักษณะพัดไปมา 5. สฬายตนะ คือ แดนติดต่อ 6 แดน ดังนี้ 1. จักขวายตนะ (อายตนะคือตา) 2. โสตายตนะ (อายตนะคือหู) 3. ฆานายตนะ (อายตนะคือจมูก) 4. ชิวหายตนะ (อายตนะคือลิ้น) 5. กายาย…
…งประกอบด้วย 6 แดนติดต่อกัน ได้แก่ จักขวายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ ชิวหายตนะ กายายตนะ และ มนายตนะ โดยที่อายตนะภายในเชื่อมโยงกับอายตนะภายนอก ผัสสะมีบทบาทสำคัญในการแสดงอาการที่จิตหรือวิญญาณสัมผัสกับอารมณ์และเกิ…
นามรูป สฬายตนะ และเวทนาที่เป็นปัจจัยในการกำเนิดทุกข์
222
นามรูป สฬายตนะ และเวทนาที่เป็นปัจจัยในการกำเนิดทุกข์
…อวัยวะส่วนต่างๆ ของนามรูป ที่ใช้สื่อกับสิ่งต่าง ๆ ซึ่งมี ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ทั้ง 6 หรือเรียกว่า อายตนะภายใน อันเกิดร่วมมาด้วยโดยธรรมชาติ มีการเริ่มทำหน้าที่ของตน ของตน พระพุทธองค์จึงตรัสว่า นามรูปเป็น…
…นื้อหานี้สำรวจการทำงานของนามรูปและสฬายตนะ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการรับรู้ทางอารมณ์ โดยการกระทบระหว่างอายตนะภายในและภายนอก เช่น ตา หู จมูก และวิญญาณ ทำให้เกิดผัสสะและเวทนา การรับรู้เหล่านี้มีผลกระทบต่ออารมณ…
ปฏิจจสมุปบาทและวัฏฏะแห่งชีวิตในพระพุทธศาสนา
227
ปฏิจจสมุปบาทและวัฏฏะแห่งชีวิตในพระพุทธศาสนา
…ณหา อุปาทาน จัดเป็นกิเลสวัฏ 2. สังขาร (กรรม) ภพ (ส่วนที่เป็นกรรมภพ) จัดเป็นกรรมวัฏ 3. วิญญาณ นามรูป อายตนะ ผัสสะ เวทนา ภพ (ส่วนที่เป็นอุปัตติภพ) ชาติ ชรามรณะ จัดเป็นวิปากวัฏ 1 วศิน อินทสระ, หลักคำสอนสำคัญ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการแสดงปฏิจจสมุปบาทซึ่งมีจุดเริ่มที่แตกต่างกัน เพื่อช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าใจและกำจัดทุกข์ได้อย่างตรงจุด โดยเปรียบเทียบเป็นการหาทางออกจากเถาวัลย์ที่มีการตัดและดึงเพื่อใช้งาน นอกจ
ขันธ์ 5 และปฏิจจสมุปบาท
234
ขันธ์ 5 และปฏิจจสมุปบาท
…สนาภูมิในภาคปฏิบัติ 11.1.1 ขันธ์ 5 ส่วนละเอียด 11.1.2 ขันธ์ 5 ส่วนกลาง 11.1.3 ขันธ์ 5 ส่วนหยาบ 11.2 อายตนะ 12 11.3 ธาตุ 18 11.3.1 ลักษณะของธาตุ 18 11.3.2 กระบวนการทำงานรับรู้อารมณ์ 11.4 อินทรีย์ 22 11.5 อ…
บทนี้กล่าวถึงขันธ์ 5 ซึ่งประกอบด้วยส่วนละเอียด ส่วนกลาง และส่วนหยาบ รวมถึงการศึกษาอายตนะ 12 และธาตุ 18 โดยมีลักษณะของธาตุและกระบวนการทำงานรับรู้อารมณ์ การวิเคราะห์อริยสัจ 4 พร้อมการพิจาร…
วิปัสสนาภูมิในภาคปฏิบัติ
236
วิปัสสนาภูมิในภาคปฏิบัติ
…่วไปไม่เห็น การจะศึกษา วิปัสสนาต้องมีธรรมจักขุของพระธรรมกายเสียก่อน จึงจะไปรู้ไปเห็นในเรื่องขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจจสมุปบาทได้ หน้า 4-13. เอกสารรวบรวมพระธรรมเทศนา (พระมงคลเทพม…
การศึกษาเกี่ยวกับวิปัสสนาภูมิที่ผ่านมา เป็นการเข้าใจในระดับสุตมยปัญญา และจินตมยปัญญา แต่การเจริญวิปัสสนาที่แท้จริงจะเกิดขึ้นได้ต้องใช้ภาวนามยปัญญา หลวงปู่วัดปากน้ำให้ความสำคัญกับสมถะและวิปัสสนา โดยสมถ
การทำงานของธาตุและการรับรู้อารมณ์ในธรรมกาย
243
การทำงานของธาตุและการรับรู้อารมณ์ในธรรมกาย
…ักขุทวาร ที่ตรงกลางแววตาทั้งซ้ายขวานั้น จะมีจักขุประสาท (จักขุปสาท) ซึ่ง ทำหน้าที่เป็นจักขายตนะ คือ อายตนะ คือ ตา สำหรับรับรูป มีลักษณะสัณฐานกลมใสสะอาด บริสุทธิ์ ขนาดประมาณเท่าหัวเหา ตั้งอยู่ตรงกลางแววตาท…
เนื้อหานี้สอนเกี่ยวกับการทำงานของธาตุธรรมในตัวมนุษย์ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้ผ่านกายและใจ โดยแบ่งประเภทของธาตุออกเป็น ชิวหาวิญญาณธาตุ, กายวิญญาณธาตุ และมโนวิญญาณธาตุ ที่มีบทบาทสำคัญในการสัมผัส และรั
การดูและการได้ยิน: ธรรมชาติของความรู้สึก
244
การดูและการได้ยิน: ธรรมชาติของความรู้สึก
… โสตทวาร ที่ตรงกลางแก้วหูทั้งซ้ายและขวานั้น จะมีโสตประสาท (โสตปสาท) ซึ่ง ทำหน้าที่เป็น โสตายตนะ คือ อายตนะหูสำหรับรับเสียง มีลักษณะสัณฐานกลมใส สะอาดบริสุทธิ์ ประมาณเท่าขนจามรี ขดเป็นวงซ้อนกันอยู่ 7 ชั้น ต…
บทความนี้อธิบายถึงการเห็นและการได้ยินผ่านจักขุประสาทและโสตประสาท โดยเน้นว่าข้อมูลผ่านเข้ามาทางรูปและเสียงนั้น ต้องผ่านการประมวลผลของธาตุธรรมที่ซับซ้อนในร่างกายอย่างไร และเนื้อหายังสำรวจถึงการทำงานของด
การทำงานของใจและอารมณ์
246
การทำงานของใจและอารมณ์
…่าพอใจ ยินดี ก็จะรู้สึกเป็นสุข เรียกว่า เสวย สุขเวทนา และในกรณีเช่นนี้ ก็จะเห็น ใจ มีลักษณะใส แต่ถ้าอายตนะภายนอกหรือสิ่งที่จะก่อ ให้เกิดอารมณ์จากภายนอกมากระทบทวารทั้งหลายเหล่านี้ ไม่เป็นที่น่าพอใจ ยินดี ก…
บทความนี้พูดถึงการทำงานของมโนธาตุและอารมณ์ภายในจิตใจ โดยเฉพาะการรู้เท่าทันอารมณ์และการปล่อยวางจากความทุกข์และความสุขที่เกิดขึ้นจากการกระทบของสิ่งต่างๆ จากภายนอก ผู้เขียนชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการเข้
ปฏิจจสมุปบาทและความสัมพันธ์ของเวทนา
259
ปฏิจจสมุปบาทและความสัมพันธ์ของเวทนา
…ุปบาท มีลักษณะความเป็นปัจจัยกันดังต่อไปนี้ อวิชชาทำให้เกิดสังขาร อวิชชาทำให้เกิดความไม่รู้ในขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจจมุปบาท เป็นจุดเล็กดำที่ร้อยไส้อยู่ตั้งแต่กายมนุษย์ จนถึงกาย…
เนื้อหานี้กล่าวถึงลักษณะสัณฐานของเวทนา ตัณหา และอุปาทาน ที่มีการประสานและเป็นปัจจัยในการเกิดชาติ ชรา และมรณะ โดยอธิบายถึงปฏิจจสมุปบาท การเกิดขึ้นขององค์ประกอบต่างๆ ในลักษณะลูกโซ่ ซึ่งทุกสิ่งมาจากอวิชช
การปฏิสนธิวิญญาณและการเกิดของมนุษย์
260
การปฏิสนธิวิญญาณและการเกิดของมนุษย์
…นจุดเล็กๆ ตรงนี้เองที่พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) เรียกว่า กำเนิดเดิมของกายมนุษย์ ซึ่งมีทั้งขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 อยู่ เป็นนามรูปในส่วนหยาบ กายก็เจริญเติบโตขึ้นแล้ว นามรูปทำให้เก…
… โดยอธิบายถึงการรวมของธาตุหยาบและวิญญาณ รวมทั้งการเจริญเติบโตของกายมนุษย์จากจุดเล็กๆ ในกลางกาย การมีอายตนะและผัสสะ รวมถึงเวทนาที่เกิดจากการสัมผัส และการรับรู้ในระยะก่อนเกิด ในช่วงชีวิตต้นมีพัฒนาการของนามร…
ธรรมะเพื่อประช: แนวคิดการบำเพ็ญบารมี
18
ธรรมะเพื่อประช: แนวคิดการบำเพ็ญบารมี
…มพันโดยไม่ประมาท สักวันหนึ่งความปรารถนานั้น ก็เป็นจริง สรรพสัตว์ทั้งหลายทั้งมวลย่อมจะหลุดพ้นเข้าสู่ อายตนนิพพานกันถ้วนหน้า
…ดินทางตามแนวทางของธรรมะ. ขณะเดียวกันพระองค์ในการสร้างบารมีก็มีแนวทางที่ทำให้บรรลุถึงนิพพานในที่สุด อายตนนิพพานจะเป็นความปรารถนาที่จริงแท้สำหรับทุกสรรพสัตว์.
เวสสันดรชาดก ตอนที่ ๑ ๓ (บริจาค พระนางมัทรี)
191
เวสสันดรชาดก ตอนที่ ๑ ๓ (บริจาค พระนางมัทรี)
…โอรสพระธิดาและมเหสี ฉะนั้นเมื่อมีเป้าหมายใหญ่ก็ ต้องใช้ความเพียรพยายามมาก ถ้าปรารถนาจะหมดกิเลสไปสู่ อายตนนิพพาน ต้องทุ่มเทสร้างบารมีให้เต็มที่ ชนิดเอาชีวิตเป็น เดิมพัน อีกทั้งยังต้องทำกันไปเป็นทีมใหญ่อีกด…
ในเวสสันดรชาดก ตอนที่ ๑ ๓ เรื่องการบริจาคของพระนางมัทรี เน้นถึงความสำคัญของการสร้างบารมีทำบุญ โดยต้องสละทรัพย์สินและมีความมุ่งมั่นในการทำดี รวมถึงการร่วมมือกับผู้อื่นในการสร้างบารมี ข้าศึกทั้งหลายต่าง
การให้ทานและความสำคัญในธรรมะ
261
การให้ทานและความสำคัญในธรรมะ
…เพ็ญ ทานเป็นทางมาแห่งบุญกุศล เป็นบันไดขั้นแรกที่จะนำเราไปสู่ เทวโลก และมุ่งสู่เป้าหมายอันสูงสุด คือ อายตนนิพพาน สืบความจากตอนที่แล้ว พราหมณ์จำแลงทั้ง ๕ ท่าน ตั้งแต่ท้าวสักกเทวราชผู้เป็นหัวหน้าทีม มาตลีเทพ…
การให้ทานเป็นแนวทางในการสร้างบุญและบารมี โดยมีความสัมพันธ์ในชีวิตประจำวัน พระเดชพระคุณหลวงปู่วัดปากน้ำยังย้ำเสมอถึงความสำคัญในการสร้างบุญผ่านทาน ซึ่งเป็นบันไดแรกสู่ความสุขและนิพพาน การให้ทานช่วยเสริมส
เดินตามทางของบัณฑิต
298
เดินตามทางของบัณฑิต
…ส่วนท้าวสักกเทวราชได้เป็นเราตถาคตเอง” จะเห็นได้ว่า ชีวิตของบุคคลกว่าจะเดินทางถึงจุดหมาย ปลายทาง คือ อายตนนิพพานนั้น มีเรื่องราวมากมายที่ต้อง ประสบพบเจอ ถ้าภพชาติไหนได้เจอบัณฑิตนักปราชญ์ มีจิต เป็นกุศลก็ได…
บทความนี้กล่าวถึงการเดินทางของบุคคลในชีวิตและแนวทางการบรรลุถึงอายตนนิพพาน โดยอิงจากชีวิตของโกสิยเทพบุตรและการเรียนรู้จากบุคคลรอบตัว การทำความดีมีผลในอนาคต และเบาะแสกา…