การปฏิบัติธรรมอย่างแท้จริงตามแนวทางพระพุทธศาสนา : หน้า 32/100

ผู้เป็นธรรมชาติ "ตถตฺสสุข วาสลุง เอที กำลังสวนร่วมกันอยู่นี้ ไม่ใช่ตถตฺสสุขดา มกามโถด วิจัย ดังนี้ ๆ" ในพระธรรมเทศนาของพระเดช- พระคุณหลวงปู่ที่ว่าด้วย "ธรรมํกับปฏวัต- สูตร" นี้ ท่านได้คลี่คลายขยายความให้เรา ทราบถึงวิธีการทำใจให้เป็นกลาง การหยุดใจ หรือการเอาใจออกนอกไปในกลางดวงธรรม ต่าง ๆ จนถึงพิพัฒนาที่สติอยูภายใน ฯลฯ ซึ่งการที่บุคคลสามารถปฏิบัติงี้ได้อย่างเท่ากันว่าได้ "ดำเนินเข้านาสุขทางแห่งอริยมรรค" และสามารถ "ประจักขัแจ้ง" ในความจริง ๔ ประการ หรืออริสติฺ ในความจริง ๔ ประการ หรืออริสติฺ ได้ ซึ่งถือได้ว่าจะสามารถเข้าถึงพระพุทธศาสนา ที่แท้ในตนเอง ฯลฯ อธิบาย การกล่าวถึงมัชฌิมาปฏิปทา หรือ "ข้อปฏิบัติอันเป็นกลาง" ตามการอธิบายของพระเดชพระคุณหลวงปู่ จึงถือเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญที่สุดของหัวข้อธรรมทั้งหมด เนื่องจากมุ่งมาบทเปรียบเสมือนประตูที่จะเชื่อมไปสู่นทางที่ถูกต้อง คือ มรรคมีองค์ ๘ และอธิบาย ๔ ประการในขั้นตอนต่อไป ซึ่งโดยความมุ่งหมายที่แท้จริงของพระธรรมเทศนา ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงไว้แก่ปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ ท่านนั้น แน่นอนว่าท่านได้ทรงมุ่งแสดงให้เห็นกับผู้ที่คิดครบถ้วนนำไปใชในการครองชีวิตแบบมรรคาวาระแน่ ๆ แต่ทรงมุ่ง "เปิดประตู" ให้ภาวาของพระองค์ก้าวเดินไปสู่หนทางแห่งอริยมรรคเป็นสำคัญ ด้วยเหตุนี้ "ภาษาธรรม" ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงให้ น่าจะเป็นบทแนะนำกับปัจจมสูตรนี้ จึงควรกล่าวได้ว่าเป็นบทวาทแห่งการปฏิบัติงอย่างแท้จริง ดังนั้น จึงอย่ากลับครั้งหนึ่งในที่นี้ว่าบทสรุปจากปัจจมสูตรที่เราเล่า พุทธบริษัท ๓๐ อยู่ในบุญ กรกฎาคม ๒๕๖๐