การขจัดกิเลสและการปรองดองในมนุษย์ : หน้า 229/259

กิเลสท้ายให้คิดแก้ไข คิดแก้ไขกลางแก้ไข พอกลางแก้ไขก็ มีผล พอมีผลก็ไปสวยทุกส่วนเวียนกันอยู่อย่างนี้ มันก็ไม่ ตัดวิบาก จะตัดวิบากได้ ต้องไม่ล้างแก้ไข ต้องเลิกอวนเวรกัน ให้อภัย แล้วก็ปรองดอง มนุษย์ควรจะรักใครกัน เพราะทั้งคู่ไม่ใช่ศัตรูที่แท้จริง แต่ถูกกิเลสบังดับย้อมจิตหมัจจุิมเอาไว้ ให้มีความคิดเห็นผิด จำผิด รู้ผิด เข้าใจผิด ก็เลยเป็นศัตรูกัน แต่ศัตรูที่แท้จริง คือ พญามารที่เขาสอดแฝงวิชชามา ซึ่งประกอบด้วยความโลภ ความโกรธ ความหลงเข้ามาครอบงำมวลมนุษย์ชาติ แล้ว ก็เอาผลประโยชน์มาล่อบ้าง ให้มีความโลภ ถ้าไม่ได้ก็โกรธ พยายามหาทางเอาให้ได้ ด้วยความหลง ด้วยโมหะ ความโลภ ความโกรธ ความหลง ก็วนเวียนกันอยู่ อย่างนี้ becauseฉะนั้นศัตรูที่แท้จริงไม่ใช่มนุษย์ต่อมนุษย์ แต่ ว่าเป็นพญามาร กิเลสอาสะ คือ เครื่องมือของพญามาร เราต้องจัดให้สิ้นไป ให้หมดไป อย่างนี้จึงจะถูกหลักวิชา แต่ที่จะเข้าใจอย่างนี้ได้ ก็มีไม่มาก หรือบางทีไม่รู้เลย เมื่อไม่รู้เลย ก็รวบก้นเอง ก็วนเวียนกันอยู่อย่างนี้ หากทางออก ไม่จบ เพราะฉะนั้นต้องเลิกอวน แล้วก็หันมาปรองดองกัน