ความหมายของทานและศีลในพุทธศาสนา : หน้า 30/41

สวดมนต์ฉบับธรรมทายาท บุญกิริยาวัตถุ ๓ ๕๗ ทานคืออะไร บุญกิริยาวัตถุ ต ทาน แปลว่า การให้ คือการเสียสละสิ่งที่มีค่า มีประโยชน์ของตน ให้แก่ผู้อื่น มีความมุ่งหมายเพื่อกำจัดความโลภ ความเห็นแก่ตัวเสีย ซึ่งเรานิยมเรียกว่า ทำบุญ เช่นให้พระสงฆ์ หรือเพื่อสงเคราะห์ผู้รับเช่น ให้สิ่งของแก่คนยากจน ซึ่งนิยมเรียกกันว่า ท่าทาน ทาน เมื่อทำแล้วย่อมได้บุญ เพราะ ๑. สามารถทำลายกิเลสตระกูลโลภะได้ โดยทำให้ผู้ให้ทานนั้นเกิด ความรู้สึกว่าพอ แล้วคลายความตระหนี่ความเห็นแก่ตัวลง ๒.เกิดความเมตตา กรุณา เห็นอกเห็นใจ และความโอบอ้อม อารีขึ้นมาแทน ทาน เป็นการให้สิ่งของที่ควรแก่ผู้ที่ควรให้ และผลบุญของการ ให้ทานนี้จะมากได้ต่อเมื่อ ๑. วัตถุ คือของที่จะให้ต้องเป็นของที่ตนได้มาโดยสุจริต ๒. เจตนาคือความตั้งใจในการบำเพ็ญทาน ต้องมุ่งเพื่อชำระกิเลส ๓. บุคคล คือตัวผู้ให้ต้องมีศีล และผู้รับก็ต้องเป็นคนมีศีลด้วย ทาน นอกจากทําลายความตระหนี่ ความโลภแล้ว ยังส่งผลดีแก่ ผู้ให้ทาน ทั้งในปัจจุบันและในอนาคตอีก คือ ๑. เป็นที่รักของคนหมู่มาก ๒. เป็นที่คบหาของคนดี ๓. มีชื่อเสียงดี ๔. แกล้วกล้าในท่ามกลางประชุมชน ๕. แม้ตายแล้วก็ไปเกิดในโลกสวรรค์ ทาน ที่ประชาชนร่วมใจกันเสียสละ ย่อมทำให้ประชาชนรักใคร่ เห็นอกเห็นใจกัน ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เป็นบ่อเกิดแห่งความสามัคคี ของคนทั้งชาติ ศีลคืออะไร ศีล แปลว่า ปรกติ คือการปฏิบัติที่เป็นการควบคุมรักษากายวาจา ของตนไว้ ให้บริสุทธิ์หรือให้สงบ มีความมุ่งหมายเพื่อควบคุมโทสะ ความโหดร้ายหยาบคายทางกาย วาจา รักษาตนไว้ไม่ให้เสียหาย ถ้าใครรักษาศีลไว้ได้ไม่ครบ หรือรักษาไม่ได้เลย ก็เรียกว่า ผิด ปรกติของมนุษย์ เพราะปรกติของมนุษย์ จะต้องไม่เบียดเบียนกันด้วย กาย วาจา เยี่ยงสัตว์ทั้งหลาย โดยมีศีล ๕ ประจําใจเป็นอย่างน้อย ศีล เมื่อรักษาไว้ได้ย่อมได้บุญ เพราะ ๑. ทำให้สามารถรักษาบุญเก่าไว้ได้ คือ ไม่เปิดโอกาสให้กิเลสรุก คืบหน้าเข้ามาได้