ตน : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 72 / 136

… โยชนา ฯ เกจิ ปน อิมสฺมึ ปริจเฉท วีกิมุตฺตสงฺคหสฺเสว ทสฺสิตตฺตา ปฏิสนธิภวงคจุตีนเมว อิธ สงฺคหณ์ ยุตฺตนฺติ อธิปปาเยน ปฏิสนธิภวงควีถิโยติ อิมสฺส ปฏิสนธิภวงคปวาโหติ" อตฺถ์ วทนฺติ ฯ ตนเตส มติมตต์ ปวตฺติสงฺค…

เนื้อหานี้สำรวจการปฏิสนธิและอภิธมฺมตฺถในวิธีการที่ละเอียด โดยชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างการเกิดใหม่และอวิชชา รวมถึงการอธิบายเกี่ยวกับอุปสรรคและแนวทางในการเข้าถึงนิพพานจากทฤษฎีอภิธรรม ซึ่งมีการนำเ

… ปวตฺตติ ฯ อิตร สสมภารจักขุฒิ วุจจติ ฯ เอว โสตาทโยปี ยถากกม โสตพิลพุภนฺตเร องฺคุลิเวธกาการ์" อุปจิต ตนุตมฺพโลม นาสิก ภนฺตเร อชปทสณฺฐานํ ชิวหามชเฌ อุปปล ทลคฺคสณฺฐานํ ปเทสมภิพยาเปตวา" ฯ อิตร์ ปน เปตวา กมุ…

เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถสงฺคหภายในและภายนอก ผ่านการเปรียบเทียบการทำงานของธาตุกับสภาวะของวิญญาณ โดยมีการอธิบายถึงการเกิดขึ้นและการสลายตัวของพลังงาน รวมถึงการสื่อสารระหว่างธาตุต่าง ๆ ในชีว

…ีติ วา กามู ปาทาน ฯ อิมินา เม สีลวตาทินา สสารสุทธีติ เอว์ สีลวตาทีน คหณ์ สีลพฺพตูปาทานํ ฯ วทนฺติ เอเตนาติ วาโท ฯ ขนฺเธหิ พยศิริตตาพยศิริตฺตวเสน วีสติปริกปปิตสฺส อตฺตโน วาโท อตฺต วาโท ฯ โสเยว อุปาทานนฺติ…

บทความนี้สำรวจคำอธิบายเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมถึงการอธิบายลักษณะของอุปาทานและความสัมพันธ์ระหว่างจิตและอารมณ์ต่าง ๆ การเข้าใจในคำอธิบายเหล่านี้จะช่วยให้ผู้ปฏิบัติเข้าถึงการปฏิบัติได้ดียิ่งขึ้

…ี่ 218 กิจจาหารวิปกขาน เอกตฺตา เอกเมตฺถ หิ กตมุทธัจจกุกกุจจ์ ถีนมิทธญฺจ ตาทินาฯ ลีนตา สนฺตตา กิจฺจํ ตนที่ ญาติวิตกกัน เหตุ วิริยสมถา อิเม เตสํ วิโรธโนติ ฯ อปปหีนตฺเถน อนุอนุ สนฺตาเน เสนตีติ อนุสยา อนุรู…

…ของจิตและการเอาชนะความทุกข์ในชีวิต เฉพาะเนื้อหาที่แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการมีสติในกระบวนการสำรวจตนเอง ทั้งนี้เป็นไปตามหลักความจริงในพระพุทธศาสนา

…สฺส สุทธาทิเก นิสสาย กุสล กโรนฺตานํ ปเรสญฺจ นิสสยา โหนติ ฯ ตตฺถ กามราคาทโย นิสสาย กามภวาทีสุ นิพฺพตฺตนตฺถ ราคาที่รูปสมนตฺถญฺจ ทาน- สีลอุโปสถชุฌานาภิญฺญาวิปสฺสนามคฺคภาวนา ราคาที่เหตุกา จ อุปรูปริราคาทโย …

อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียาเป็นตำราอันสำคัญในพระพุทธศาสนา ซึ่งนำเสนอการวิเคราะห์และทำความเข้าใจเกี่ยวกับธรรมะต่าง ๆ รวมถึงความเกี่ยวข้องของความสุขและความทุกข์ ภายใต้แนวคิดที่ว่ากลุ่มคนต้องมีสัมมาทิฏฐิในการป

…า อิตถิยา อวิชชมานตฺตา สทฺทสฺส จ วิชชุมานตฺตา อิตถีสทฺโทติ อวิชชมาเนนวิชุชมานปญฺญตฺติ ฯ ปสาทจกฺขุโน ตนนิสิตวิญญาณสุส จ วิชฺชมานตฺตา จกฺขุวิญญาณนฺติ วิชชมาเป็นวิชชุมานปญฺญตฺติ ฯ รญฺโญ จ ปุตฺตสฺส จ สมมติธ…

เอกสารนี้สำรวจพิธีการและความคิดเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมไปถึงการวิเคราะห์แง่มุมทางปัญญาและวิญญาณในบริบทต่างๆ โดยมีการอธิบายถึงการเข้าใจถึงอภิญญา และการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ซึ่งสัมพันธ์ก

…ี้แล ฯ [สังคหคาถา] รูปาวจรจิต โดยความต่างแห่งฌาน มี ๕, โดยความต่างแห่งกุศล วิบาก และกิริยา รูปาวจรจิตนั้น มี ๑๕ ฯ จิตทั้ง ๔ นี้ คือ อากาสานัญจายตนกุศลจิต ๑ วิญญาณัญจายตน กุศลจิต ๑ อากิญจัญญายตนกุศลจิต ๑…

หน้า 6 จากอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา อธิบายถึงปัญจมฌานกิริยาจิตรวมถึงกุศลจิต วิบากจิต และการแตกต่างของรูปาวจรจิตประเภทต่างๆ ที่แสดงถึงความสัมพันธ์ในด้านของจิตและการทำงานของมันในบริบ

…แลไว้ บทว่า สนฺตีรยมาน คือ เป็นเหมือนกำหนดรูปนั้นนั่นแลด้วยดีฯ ชวนะที่ชื่อว่าได้ปัจจัย เพราะอรรถว่า ตนได้ปัจจัย ด้วยอำนาจ โยนิโสมนสิการ ฯ สัมพันธ์ความว่า ชวนะอย่างใดอย่างหนึ่งที่ได้ ปัจจัยแล้ว ฯ ชวนะแม้…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับวิถีจิต รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์กับวิบากที่เกิดขึ้นในสภาวะต่างๆ เช่น ในช่วงเวลาสลบหรือใกล้ตาย ผ่านการใช้ภาพพจน์และอุปมาเพื่อให้เข้าใจได้ง่ายขึ้น จัดทำเพื่อสร้างความเข้าใ

…ลัมพนะเกิดครั้งเดียวไว้ ในปกรณ์ อภิธัมมัตถสังคหะนี้ และในนามรูปปริเฉท เพราะตทาลัมพนะเกิด ครั้งเดียว ตนมิได้ประสงค์เอาเลย ฯ ท่านอาจารย์กล่าวว่า เพราะแม้ชวนะไม่บังเกิด โดยอธิบายว่า b ตฺวา อารมณ์แม้มีอายุช…

เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์คำสอนในอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการตัดสินใจและการตีความของท่านมัชฌิมภาณกาจารย์ เพื่อให้เห็นถึงแนวทางคำสอนและการประยุกต์ใช้หลักธรรม เหตุผลที่ท่านอาจ

…ลีกไปจากทุกข์ฯ ที่ชื่อว่าดุสิต เพราะ อรรถว่า ถึง คือได้บรรลุความยินดี คือความอิ่มใจ ในสิริสมบัติของ ตนฯ ที่ชื่อว่านิมมานรดี เพราะอรรถว่า เทพเหล่านี้มีความยินดีใน โภคสมบัติที่ตนนิรมิตขึ้น ๆ เหล่าเทพที่ชื…

บทความนี้เสนอการอธิบายเกี่ยวกับเทวดาในชั้นต่างๆ โดยเฉพาะจาตุมหาราชิกาและดาวดึงส์ โดยมีการอธิบายความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับชน ๓๓ คนที่บำเพ็ญบุญและบังเกิดในสถานที่ของเทพ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงลักษณะของเทพใน

…ต่เพราะพราหมณ์เหล่านั้นทุพพลภาพโดยประการทั้งปวง ชนเหล่าอื่น จึงใช้สอยได้ พวกพราหมณ์ ย่อมใช้สอยของ ๆ ตนแท้ทีเดียว" แล้วนำเอาสิ่งของอย่างใดอย่างหนึ่งไป ด้วยความสำคัญว่า เป็นของ ของตนๆ เท่านั้น และอทินนาทา…

บทนี้สอนเกี่ยวกับโทสมูลจิตซึ่งหมายถึงจิตที่มีโทสะเป็นมูล พร้อมกับการริบทรัพย์ของพระราชาเพื่อปราบคนชั่วตามกฎหมาย นอกจากนี้ยังกล่าวถึงการใช้สอยของจากบุญกิริยาวัตถุและการรักษาศีลที่เกี่ยวข้องกับกรรมและผล

…่า ทาน เป็นต้น] ธรรมชาติที่ชื่อว่าทาน เพราะอรรถว่า เป็นเหตุอันเขาให้แห่ง วัตถุมีข้าวเป็นต้น ได้แก่เจตนาเป็นเหตุบริจาค ฯ ในบุญกิริยาวัตถุมี ศีลเป็นต้น แม้ที่เหลือ ก็มีนัยอย่างนี้ ฯ ธรรมชาติที่ชื่อว่าศีล …

…ีล ซึ่งมีความสำคัญในทางธรรม โดยยกตัวอย่างเกี่ยวกับการทำบุญและการรักษาศีล เพื่อเป็นแนวทางในการปฏิบัติตนตามหลักธรรมจากคำสอนของพระผู้มีพระภาค.

…ภูตรูปใน กลาปอื่นถูกต้อง แม้จะมีอยู่ ที่สุดรอบแห่งรูป เป็นความว่างจากรูป นั้น ๆ ชื่อว่าอากาส ฯ ก็แล ตนเองอันรูปที่มีกำหนดไว้เหล่านั้น ไม่ถูกต้องเลย ฯ เมื่อมีภาวะแห่งรูปที่ไม่ถูกต้องกันอันไม่ควรกำหนด อย่…

…ห้เข้าใจถึงปริเฉทรูปและแนวทางที่จะทำให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างธรรมชาติในรูปแบบต่าง ๆ และการรู้ของตนเองที่สื่อสารกับผู้อื่นผ่านการเคลื่อนไหวและวาจา ในกรณีนี้ การเข้าใจถึงอสัมผัฏฐตาเป็นสิ่งสำคัญในการตร…

…อมีการเผชิญหน้า กันระหว่างวัตถุกับอารมณ์ ความหวั่นไหวของภวังคจิตซึ่งไม่มีกำลัง ก็ย่อมมี เพราะภวังคจิตนั้นมีสภาพเป็นอรูป ฉันนั้น ๆ รูปที่มีการ กระทบกระทั่ง ชื่อว่าสัปปฏิรูป ๆ จึงเห็นว่า ในการประจวบถึง กั…

เนื้อหานี้พูดถึงการกระทบกระทั่งระหว่างคนและวัตถุ โดยเชื่อมโยงเข้ากับภวังคจิตที่ไม่มีกำลังและการประจวบกันด้วยอารมณ์ นอกจากนี้ยังมีการแยกแยะระหว่างรูปที่มีความหยาบและละเอียด รวมถึงการอธิบายถึงนิทัสสนะแล

…้ ฯ อัพยากตชวนวิบาก ถึงความเป็นวิบากด้วยอำนาจแห่งกรรม ถูก กำลังกรรมซัดไป เป็นไปประดุจตกลง ยึดสภาพของตนไว้ได้ เจริญแล้ว ไม่ให้วิบากอื่นเป็นไป และไม่ยึดอานุภาพแห่งวิบากเดิมเกิด, ก็บรรดา อเหตุกกิริยาจิต อา…

เนื้อหานี้ศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับนามและรูป โดยพิจารณาข้อสรุปที่กล่าวถึงอาการ ๒ อย่าง รวมถึงการสอบถามถึงความเป็นอาเสวนะหรือปัจจัยในการเกิดขึ้นของจิต และผลกระทบของกรรมที่มีต่อสภาพของจิตในเร

…อัธยาศัยเผื่อแผ่ทั่วไป ในประชุมชน ตามเยี่ยงอย่างของมรรคนายกผู้ มีจิตใจโอบอ้อมอารี เมื่อบำเพ็ญทานด้วยตนย่อมชักชวนชนอื่นให้บำเพ็ญด้วย ดังที่สรรเสริญไว้ใน เรื่องต่าง ๆ โดยอนุรูปแก่เหตุว่า เอโก อตฺตนา จ เทต…

บทความนี้เน้นถึงพระราชดำริของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส ในการชักชวนประชาชนให้ประกอบกิจกรรมดี ๆ ยกตัวอย่างกิจกรรมบำเพ็ญทานและการสร้างคุณประโยชน์ให้กับสังคม พระองค์ดำเนินพระราชกิจในรูปแบบต่

…งกล่าวอะไรถึงชน สามัญ บุคคลใดละเมิดวงศ์ญาติ ของขนเสียไม่แลเหลียว บุคคลนั้นได้ชื่อว่าตัดทอน กำลังของ ตนเอง ข้อนี้เป็นทางมาแห่งความเสื่อม สมด้วยพุทธภาษิตในปราภวสูตรว่า ชาติถทโธ ธนฤทฺโธ โคตุตถทโธ จ โย นโร …

…่อมทั้งในด้านทรัพย์และคุณธรรม นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความสำคัญของการรักษาความสัมพันธ์ที่ดีและการปฏิบัติตนอย่างมีคุณธรรมในชีวิตประจำวัน โดยยกตัวอย่างคำสอนของพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับการคบหามิตรและญาติในประเด็นนี…

…มเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ๗๑ มีธรรมเป็นที่พึ่ง อย่ามีอย่างอื่นเป็นที่พึ่ง พระพุทธภาษิตนี้ แสดงปฏิบัติที่สมควรแก่สมณะผู้รับ เทศนาก็จริงอยู่ ถึงอย่างนั้น ก็แนะให้สันนิษฐานว่า อันคนจะทำเกาะ …

บทความนี้สำรวจแนวคิดของความเพียรและการพึ่งพาตนเองในพุทธศาสนา โดยอ้างถึงพระพุทธภาษิตและตัวอย่างจากประวัติศาสตร์ เช่น พระเจ้าวัฏฏคามณีที่ไม่ย่อท้อใน…

… สวัสดี และได้ครองนครนั้น ได้แก่กุลบุตรผู้มีสติสัมปชัญญะ ไม่ลุ่มหลงในเบญจพิธกามคุณนั้น รู้จักป้องกันตนให้รอดคลอดมาจนถึงได้ก้าวขึ้นไปสู่ที่สุดวาสนาของตน พระราชกุมารได้บรรลุวิบุล ผลดังนี้ เพราะตั้งมั่นในค…

…ได้ และอานนท์ผู้ที่รู้ถึงความสำคัญดังกล่าวจากพระพุทธเจ้า แสดงให้เห็นว่าความเป็นมิตรที่ดีคือการปกป้องตนเองจากอบายมุขเพื่อที่จะก้าวขึ้นสู่ความดี ความงาม และการพ้นจากทุกข์ เมื่อมีกัลยาณมิตรที่ดีและถือปฏิบั…

(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ๘๓ เป็นผู้มีตนเสมอ ไม่แสดงความแปรผันในการนั้น ๆ อวิสวาทนตาย ด้วยความซื่อตรง ไม่ล่อลวง กัน ดูก่อนคฤหบดีบุตร มิตรอมา…

เนื้อหานี้พูดถึงหลักการสำคัญในการสงเคราะห์มิตรตามคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยเฉพาะการใช้สังคหวัตถุ ๔ ซึ่งประกอบไปด้วยการให้ กริยา การเอาใจใส่ และความเสมอต้นเสมอปลายในการสร้างไมตรี โดยอ้างอิงถึงรูปแบบการปฏิ