อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา : หน้า 286/442

ન ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 286 อาศัย อันใด อันนั้น เป็นดุจการกระทบกระทั่งกัน เหตุนั้น จึงชื่อว่า ปฏิฆะ ๆ เหมือนอย่างว่า เมื่อคน ๒ คนมีการกระทบกระทั่งกันขึ้น “ความหวั่นไหวของคนที่อ่อนแอ ย่อมมี ฉันใด เมื่อมีการเผชิญหน้า กันระหว่างวัตถุกับอารมณ์ ความหวั่นไหวของภวังคจิตซึ่งไม่มีกำลัง ก็ย่อมมี เพราะภวังคจิตนั้นมีสภาพเป็นอรูป ฉันนั้น ๆ รูปที่มีการ กระทบกระทั่ง ชื่อว่าสัปปฏิรูป ๆ จึงเห็นว่า ในการประจวบถึง กันด้วยตนเอง (และ) ด้วยสามารถที่อาศัยนั้น การประจวบถึงด้วย ตนเอง สำหรับโผฏฐัพพะ (กับกาย) 1 การประจวบด้วยสามารถ ที่อาศัย สำหรับ จมูก สิ้น กาย กลิ่น ลิน รส ฯ การไม่ประจวบถึง แม้ ด้วยอาการทั้ง ๒ สำหรับ จักขุ โสตะ รูป เสียง ดังนี้ ฯ แม้รูป ๑๖ อย่างนอกนี้ มีชื่อว่าสุขุมรูปเป็นต้น เพราะไม่มีสภาพมีความเป็น ของหยาบเป็นต้น ฯ รูป ๑๘ อย่างอันเกิดแต่กรรม ชื่อว่าอุปาทินนกรูป เพราะอันกรรมประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิถือเอาแล้ว คือยึดเอาโดย ความเป็นผลของตน ฯ รูปนอกนี้ คือ ๑๐ รูป เพราะถือเอารูปที่ยังไม่ ન્ ได้ถือ ชื่อว่าอนุปาทินนกรูป ฯ ભૈ รูปายตนะ ชื่อว่าสนิททัสสนะ เพราะอรรถว่า เป็นไปกับด้วย นิทัสสนะ กล่าวคือภาพอันจักขุพึงเห็น ๆ ก็ความเป็นโคจรแห่งจักขุ- วิญญาณ ท่านกล่าวว่า นิทัสสนะ ๆ และนิทัสสนะนั่น แม้เมื่อไม่ เป็นอย่างอื่นจากรูปายตนะ จะกล่าวทำให้เป็นดุจธรรมอื่น เพื่อยัง นิทัสสนะนั้นให้แปลกจากธรรมเหล่าอื่นว่า เป็นไปกับด้วยนิทัสสนะ ชื่อว่าสนิทัสสนะ ดังนี้ ก็ควร ฯ ก็ความพิเศษอันใด อันกระทำ