ลักษณะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 10 / 78

…ต มีปัญญา ใหญ่ รู้อรรถแห่งภาษิตที่พระองค์ตรัสแต่เพียงย่อ ๆ ได้โดยพิสดาร ได้ทำจีวรให้มีสัณฐานต้องตาม ลักษณะ มีเส้นผ้าน้อย ๆ เปรียบด้วยคันนาไปตามยาวเรียกว่า กุสิ ไปตามขวางเรียกว่า อัฑฒกุสิ มี กระทงเทียบด้วยอั…

บทความนี้เสนอความสำคัญของการสร้างพระพุทธปฏิมากรที่ทำโดยสมเด็จพระมหากษัตริยาธิราชเจ้า ซึ่งเป็นการบำเพ็ญพระราชกุศลที่มีคุณค่าสูงและส่งผลต่อสังคมไทยในหลายประการ รวมถึงการสร้างพระพุทธชินราชที่วัดพระศรีรัต

…ีอรรถว่าสระ มีอรรถว่าสีสะ มีอรรถว่าสีตละ (เย็น) ดังนี้เป็นอาทิ: มีอรรถว่าสิวะ (เกษม) ดังนี้เป็นอา [ ลักษณะ รส ปัจจุปัฏฐาน ปทัฏฐาน ของศีล ] บัดนี้จะแก้ในปัญหาข้อว่า "อะไรเป็นลักษณะ เป็นรส เป็น ปัจจุปัฏฐาน แล…

เนื้อหาอธิบายเกี่ยวกับศีลศัพท์ ซึ่งมีอรรถและลักษณะหลากหลาย อาทิ สีลนะ ความเป็นมูลราก และปัจจุปัฏฐาน ศีลมีความสำคัญเหมือนหัวของร่างกาย หากศีลแตกหรือทำล…

…ัปปะ มีอยู่ ศีลจึงจะเกิดขึ้นและตั้งอยู่ได้ เมื่อหิริและโอตตัปปะไม่มี ศีลก เกิดไม่ได้ ตั้งอยู่ไม่ได้ ลักษณะ รส ปัจจุปัฏฐาน และปทัฏฐานแห่งศีล สาธุชน พึงทราบ ด้วยประการดังพรรณนามาฉะนี้ [ อานิสงส์ของศีล ] ข้อว่…

บทความนี้เสนอมุมมองเกี่ยวกับศีลในพระพุทธศาสนา ซึ่งพรรณนาไว้ว่า ศีลมีความสะอาดทางกาย วาจา และใจ โดยศีลนั้นถือเป็นปัจจุปัฏฐานที่สำคัญ มีหิริและโอตตัปปะเป็นปทัฏฐานของศีล เมื่อมีคุณสมบัติเหล่านี้ ศีลจึงจะ

…หน้าที่ 167 แม้โสสานิกภิกษุนี้ก็มี ∞ พวก ใน ๓ พวก นั้น ผู้ถืออย่างอุกฤษฎ์ จึงอยู่แต่ในป่าช้าที่ (ได้ลักษณะ ๓ คือ) มีการเผาศพเป็นประจำ มีซากศพ (ทอดอยู่) มิได้ขาด และมีเสียง ร้องไห้อยู่เนืองนิตย์ สำหรับผู้ถือ…

บทนี้พูดถึงประเภทแห่งโสสานิกภิกษุที่แบ่งออกเป็นสามกลุ่มและลักษณะต่าง ๆ ของพวกเขาที่ป่าช้า อย่างเช่น ผู้ถืออย่างอุกฤษฎ์ ผู้ถืออย่างกลางและผู้ถืออย่างเพลา และอธิบายคว…

…าที่ 2 และผู้ถูกทำ ตลอดถึงประพันธ์ผูกคำพูดที่แบ่งไว้ในวจีวิภาร ให้เข้า ประโยคเป็นอันเดียวกัน ๔. ฉันทลักษณะ (ฉันท+ลักษณะ) แสดงวิธีแต่งฉันท์ คือ คาถาที่เป็นวรรณพฤทธิและมาตราพฤทธิ อักขรวิธี ภาคที่ ๑ สมัญญาภิธา…

เนื้อหาเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์เน้นไปที่สมัญญาภิธานและความสำคัญของอักขระในการสื่อความหมายอย่างถูกต้อง โดยอธิบายถึงบทบาทของสระและพยัญชนะ และอธิบายความสำคัญของการใช้คำที่ถูกต้องในการสื่อสารเพื่อหลีกเลี่ยงค

…เป็น ( สิ่งมีสีสัณฐาน ) เช่นนั้นไซร้ มันก็จะพึงเป็นสิ่งที่รู้ได้ทางจักษุ เป็นของหยาบ ลูบคลำได้ เข้า ลักษณะ ๓ ได้ แต่นี่ไม่เป็นเช่นนั้น แท้จริงมันเป็นสิ่งที่เกิดแต่ สัญญา ( ในภาวนา ) เพียงเป็นอาการที่ปรากฏแก…

ในเนื้อหานี้ได้กล่าวถึงสมาธิ ๒ อย่างคือ อุปจารสมาธิและอัปปนาสมาธิ โดยอธิบายถึงธรรมชาติของนิมิตและการตั้งมั่นของจิตเมื่อประสบกับภาวนา การเข้าใจในความแตกต่างระหว่างสองระดับของสมาธิ และพัฒนาการของจิตในขณ

…็มที่แห่งปีติสัม โพชฌงค์ที่เกิดแล้วบ้าง ดังนี้ [แก้อรรถปาฐะบางบท] มนสิการอันเป็นไปโดยแทงตลอดซึ่งสภาวลักษณะและสามัญ- ลักษณะ ชื่อว่าโยนิโสนมนสิการในธรรมทั้งหลายมีธรรมเป็นกุศลเป็น ต้น ในพระบาลีนั้น มนสิการอันเ…

ในบทนี้พูดถึงการทำโยนิโสมนสิการซึ่งเป็นพื้นฐานในการเกิดปีติสัมโพชฌงค์ โดยเน้นความสำคัญของธรรมเป็นที่ตั้งของปีติและการบำเพ็ญบุญในทางกรรมฐานเพื่อเสริมสร้างปีติสัมโพชฌงค์. การแก้อรรถปาฐะบทร่วมถึงธรรมที่เ

…่เพราะดำเนินไปแล้ว จิตย่อมดิ่งไป ในสมถะนั้นก็ดี นั้นเป็นปฏิปทาวิสุทธิเป็นเบื้องต้นแห่งปฐมฌาน นี้เป็นลักษณะ ๓ แห่งเบื้องต้น เพราะเหตุนั้น จึงกล่าวว่า ปฐมฌาน เป็นคุณมีความงามในเบื้องต้นด้วย ถึงพร้อมด้วยลักษณะ…

บทความนี้นำเสนอปฏิปทาวิสุทธิที่เป็นเบื้องต้นของปฐมฌาน โดยอธิบายลักษณะ ๓ แห่งความงามในเบื้องต้นของพระโยคาวจรที่เพ่งดูจิตที่หมดจดและดำเนินไปสู่สมถะ ตลอดจนการพอกพูนแห่งอุเบ…

… ๒ - หน้าที่ 148 ท่ามกลาง เพราะเหตุนั้นจึงกล่าวว่าปฐมฌานเป็นคุณมีความงามใน ท่ามกลางด้วย ถึงพร้อมด้วยลักษณะ ๓ ด้วย ( ในข้อว่า ) ความร่าเริง เป็นที่สุดแห่งปฐมฌาน (นั้นถามว่า ) ลักษณะแห่งที่สุดมีเท่าไร (ตอบว่า…

เนื้อหานี้กล่าวถึงปฐมฌานและลักษณะต่างๆ ของมัน โดยเฉพาะลักษณะ ๔ ของความร่าเริงในฌานจิต ซึ่งประกอบด้วยความไม่แยกจากกันของธรรมต่างๆ, อิน…

…์ทั้ง ๕ พระโยคาวจรละได้ดังนี้ อนึ่ง องค์ฌานทั้งหลายคือ วิตก อันมีการปักจิตลงจำเพาะในนิมิตนั้นแล เป็นลักษณะ วิจาร อันยังกิจคือการตามเฟ้นนิมิตให้สำเร็จ ปีติ อันมี ๕ วิเสสาธิคม (อธิคม คือธรรมวิเสส ) ที่ได้แล้ว…

บทนี้กล่าวถึงการบรรลุธรรมวิเสสที่ผู้ปฏิบัติได้รับ รวมถึงองค์ฌานทั้งหลายและการละนิวรณ์ทั้ง 5 ที่พระโยคาวจรสามารถทำได้ผ่านการยึดมั่นในสมาธิและความสุข โดยจัดการวิเคราะห์ความสำคัญระหว่างการปฏิบัติกับผลลัพ

…ต วา เป็นอาทิ [แก้อรรถบทต่าง ๆ แห่งบาลีคำเฉลย] ในบทเหล่านั้น บทว่า อรญฺญคโต ความว่า ในบรรดาป่า อันมีลักษณะที่ท่านกล่าวไว้ว่า "ชื่อว่าป่า คือที่นอกเสาอินทขีลออก ไปนั่นจัดเป็นป่าทั้งสิ้น" น" ดังนี้ก็ดี ว่า "เ…

…สนาสนะอันเหมาะสม โดยระบุว่าความหมายของรุกขมูลไม่จำกัดอยู่เพียงโคนไม้เท่านั้น แต่มีการตีความในหลาย ๆ ลักษณะ อย่างเช่น แสงที่แผ่ออกไปในเวลาที่ไม่มีลม การอ้างอิงถึงสถานที่ต่าง ๆ ที่ใช้อภิปรายอย่างชัดเจน ไม่ว่า…

…แน่ แห่งกรรมฐาน ชื่อว่าอัปปนา ความกำหนดกรรมฐานไว้ มีอธิบายว่า จดจำสภาพแห่งกรรมฐานไว้ว่า กรรมฐานนี้มีลักษณะอย่างนี้ ชื่อว่า ลักษณะ พระโยคาวจร เมื่อเรียนเอากรรมฐานมีสนธิ ๕ ดังนี้ ตัวเอง * ปญฺจสนธิก มหาฎีกาและ…

ในเนื้อหานี้ได้กล่าวถึงกรรมฐานในจตุกกะ ที่มีความสำคัญสำหรับผู้เริ่มต้นปฏิบัติ โดยเฉพาะอาทิกัมมิกะ ที่จะต้องทำให้ศีลบริสุทธิ์และเรียนกรรมฐานอันมีสนธิ ๕ ซึ่งรวมถึงการเรียนรู้ วิธีการถามและการกำหนดกรรมฐา

…่ ขณิกจิตเตกัคคตา (ความมีอารมณ์เดียว แห่งจิตอันตั้งอยู่ชั่วขณะหนึ่ง) เกิดขึ้นเพราะความรู้แจ้ง (ไตร) ลักษณะ ในขณะแห่งวิปัสนา ภิกษุดำรงจิตให้เสมอ คือตั้งจิตให้เสมอใน อารมณ์แม้ด้วยอำนาจขณิกจิตเตกัคคตาอันเกิดขึ…

บทความนี้ว่าด้วยการเข้าฌานและการปฏิบัติวิปัสนาที่จะช่วยให้ภิกษุสามารถบันเทิงจิตได้อย่างมั่นคง ซึ่งมุ่งเน้นการพิจารณาที่ทำให้จิตใจอยู่ในอารมณ์เดียวกัน โดยอธิบายถึงการตั้งจิตให้มั่นและการปลดปล่อยจากนีวร

…น] ข้อว่า "โดยความต่างกันและความเป็นอันเดียวกัน" มีพรรณนา ว่า ธาตุทั้งปวงย่อมมีความต่างกันโดยอาการมีลักษณะประจำตนเป็นต้น จริงอยู่ ลักษณะ รส และเครื่องปรากฏแห่งปฐวีธาตุก็อย่างหนึ่ง แห่ง ธาตุอื่นมีอาโปธาตุเป็…

…หลือก็เป็นจตุสมุฏฐาน นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงความต่างกันและความเป็นอันเดียวกันของธาตุทั้งหลาย ว่ามีลักษณะเฉพาะและคุณสมบัติที่แตกต่างกัน แต่ร่วมกันภายใต้อำนาจแห่งอาการ

ประโยค - อธิบายบาลีไว้อย่างสมบูรณ์ - หน้า 69 อรท, ทิต, และ ภวาม คำพึ่ง เป็นคุณนามแจกได้ทั้ง ๓ ลักษณะ พูดคำทิศิต ในคำนี้มีประกัษตัวเดียว คือ อาวุ ปวิจัย ลงนามศัพท์ ๒ อย่าง คือ ปกติ แปลว่า ปกติ คือ ธรรม…

บทความนี้ให้การอธิบายละเอียดเกี่ยวกับคำบาลีอย่างสมบูรณ์ โดยเน้นคำที่เกี่ยวข้องเช่น 'อรท', 'ทิต', และ 'ภวาม' รวมถึงการวิเคราะห์ความหมายของคำต่างๆ เช่น 'ปกติ' และ 'พฤฺล' ที่แสดงถึงความแตกต่างระหว่างคำใน

…ู้จักอารมณ์ว่า (รูปนั้น) มีกี่เขียว มีกี่เหลือง เป็นต้นเท่านั้น ไม่อาจให้ถึงความเข้าสดลอดซึ่ง (ใด๋) ลักษณะ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ได้ วิญญาณ รู้ความรู้ว่า (รูป) เขียว

…ัฒนาความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับธรรมชาติของสรรพสิ่ง เช่น ความรู้แจ้ง ความรู้จัก โดยเฉพาะการเข้าใจในลักษณะของอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา นอกจากนี้บทความยังสำรวจถึงความสำคัญของปัญญาในการนำไปสู่การพัฒนาจิตใจและความ…

ประโยค ~ วัตถุธรรมรแปล ภาค ๑ ตอน ๑ หน้าที่ 33 [วิกิสารูป ๑] ลักษณะ (ความเบา) แห่งรูป มีความไม่อธิษฐานเป็นลักษณะ มีอัมพฤทษเสี่ยงงามหนักแห่งรูปทั้งหมดเป็นรสด มีรามเปลี่…

บทนี้กล่าวถึงลักษณะและอาการของรูปแบบต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับความเบาและความอ่อนของรูป มีการพูดถึงการเปลี่ยนแปลงท่าทางและกา…

…ดบุคคลมิได้ความเห็นผิดให้ออกหน้า เป็นแต่รำคาญ ยินดี เสนอญาณดี เพ่งเล็ง (อยากได้) สมบัติของผู้อื่นดี ลักษณะ ๆ ผู้อื่นดี มีจิตกล้าแข็งเอง มีได้ลูก (ใคร ๆ) ช่างเลที่เดียว ใน กาลนั้น อดุลิจิตดวงที่ ๑ (คือที่เป็…

เนื้อหาในหน้านี้สำรวจเกี่ยวกับธรรมชาติของจิตที่มีสังขารและตัวอย่างการเข้าใจผิดเกี่ยวกับโสมันและอุปบาดาสรค โดยเน้นการเกิดขึ้นของอดุลิจิตในหลายสถานการณ์ร่วมกับการชักชวนให้คิดถึงความหมายที่ลึกซึ้งของจิตท

ประโยค - วิภัชกิจกรรมแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า ๖๘ อันธรรมชาติมีความจำได้เป็นลักษณะ ก็คือ สัญญานั้นเอง ดังพระสารีบุตรเถระกล่าว (แก่พระมหาโกฏฐกะ) ว่า "ูกุอาวุโส เพราะเหตุที่ธรรมชาตินั้…

…ก่ กุสล, อุคสล และอัพยากฤต พร้อมทั้งชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างสัญญากับวิญญาณ และแสดงให้เห็นถึงลักษณะของสัญญาที่ทำให้สามารถจำได้ และการทำเครื่องหมายเพื่อทำความเข้าใจในสิ่งต่างๆ เช่นเดียวกับคนตาบอดที่เร…

…ดข้าพเจ้ากล่าวว่า "สงบระบับ" พึงทราบว่า (เรียกอย่างนั้น) เพราะรวมธรรมชาติที่มีการประสม (เจตสิก) เป็นลักษณะ สิ่งทุกอย่างเข้าด้วยกัน ดังนี้ บัญญัติพิสดารในฉันนั้น (ต่อไป) ธรรมชาติที่มีการทำให้เป็นกลุ่มเป็นลัก…

บทความนี้พูดถึงทฤษฎีที่มีการประสมในธรรมชาติภายใต้แนวคิดสงบระบับ โดยอ้างอิงถึงพระธรรมคำสอนที่สอดคล้องเกี่ยวกับการประสมของสังขตะและคุณสมบัติของสงบระบับ ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดการมองเห็นธรรมชาติต่างๆ ได