ทรงปรารภความหลงผิดเรื่องสุข : หน้า 3/34

ทรงปรารภความหลงผิดเรื่องสุข พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงปรารภถึงความเขลาของพระองค์ ในการแสวงหาความสุขจากอามิส ในสมัยเมื่อยังมิได้ ตรัสรู้ว่าเป็นเหตุให้เกิดความทุกข์ตามมาถึง 6 ลักษณะ ทรงกล่าวว่า เมื่อเรายังไม่ได้ตรัสรู้ ตนเองมีความเกิด เป็นธรรมดาอยู่แล้ว ก็ยังมัวแสวงหา สิ่งที่มีความเกิดเป็นธรรมดาอยู่นั่นเอง ตนเองมี ความแก่ เป็นธรรมดาอยู่แล้ว ก็ยังมัวหลงแสวงหา สิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดาอยู่นั่นเอง ตนเองมี ความเจ็บ เป็นธรรมดาอยู่แล้ว ก็ยังมัวหลงแสวงหา สิ่งที่มีความเจ็บเป็นธรรมดาอยู่นั่นเอง ตนเองมี ความตาย เป็นธรรมดาอยู่แล้ว ก็ยังมัวหลงแสวงหา สิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดาอยู่นั่นเอง ตนเองมี ความโศก เป็นธรรมดาอยู่แล้ว ก็ยังมัวหลงแสวงหา สิ่งที่มีความโศกเป็นธรรมดาอยู่นั่นเอง ตนเองมี ความเศร้าหมอง โดยรอบด้านเป็นธรรมดาอยู่แล้ว ก็ยังมัวหลงเสาะแสวงหา สิ่งที่มีความเศร้าหมอง โดยรอบด้านเป็นธรรมดา อยู่นั่นเอง ยิ่งหาสุข ยิ่งได้ทุกข์ พระองค์ทรงย้ำว่า ทุกข์ทั้ง 6 ลักษณะนี้ มีประจำอยู่แล้วในตัวเรา และสิ่งที่เราหลงแสวงหา ว่าจะนำความสุขมาให้แก่ เรานั้น ครั้นพอได้มาจริง ๆ กลับนำความทุกข์มาให้เราอีกมากมาย ยิ่งใครมีสิ่งบำรุงบำเรอความสุขมาก ก็ยิ่งได้ทุกข์มากขึ้นตามลำดับ เพราะเป็นทุกข์ตั้งแต่เริ่มเสาะแสวงหา ครั้นได้มา ก็ต้องเป็นทุกข์อีก เพราะต้องใช้ความพยายามในการรักษาไว้ และในที่สุดก็ต้องทุกข์อย่างหนักเมื่อของที่ชอบใจ ถูกใจ มีอันต้องแตกสลาย เสียหายไปเป็นธรรมดา แม้สังขารก็ต้องแตกดับ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงอธิบายถึงธรรมดาของความทุกข์ อันเกิดจากอามิสโดยรวบยอดว่า บุตร ภรรยา มีความเกิด ความแก่ ความเจ็บ ความตาย ความโศก ความเศร้าหมองโดยรอบด้าน เป็นธรรมดา ทาสหญิง ทาสชาย สัตว์เลี้ยง อันได้แก่ แพะ แกะ ชาง มา วัว ควาย มีความเกิด ความแก่ ความเจ็บ ความตาย ความโศก ความเศร้าหมอง โดยรอบด้านเป็นธรรมดา 3