เจต : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 33 / 73

… อาเสวนปจฺจโย น โหติ ตสฺมา ชวนาเนว อาเสวนปจจัยภาว์ คจฉันตีติ อาห ปุริมานิ ชวนานีติอาทิ ฯ อวิเสสวจเน เจตุถ” โลกิยกุสลา กุสลาพยากตชวนาเนว ทฏฺฐพฺพาน โลกุตตรชวนานํ อาเสวนภาวสุส อนุทธฏตตา ฯ เอวจ กตฺวา วุตต์ ป…

…การทำงานของจิตและการประพฤติปฏิบัติในแง่ของอภิธรรม โดยชี้ให้เห็นถึงการสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผลของจิตตเจตสิกและรูปธรรม และความเข้าใจในการปฏิสนธิ การทำงานของจิตในความสัมพันธ์กับโลก และการแสดงออกของเหตุการณ์…

…อารมฺมณนฺตเรหิ อมิสโส ปุกเคว โกจิ อุปนิสสโยติ วุตต์ โหติ ฯ อถวา ปกโต อุปนิสสโย ปกติปนิสสโย ฯ ปกโตติ เจตฺถ ปกาโร อุปสคโค ฯ โส อตฺตโน ผลสฺส อุปปาทนสมตุลภาเวน สนฺตาเน นิปผาทิตภาว์ อาเสวิตภาวญจ ที่เปติ ฯ ตสฺ…

ข้อความในบทนี้พูดถึงอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา โดยกล่าวถึงหน้าที่ของอภิธรรมและความสำคัญของการทำความเข้าใจในธรรมะเพื่อการปฏิบัติจริง มีการชี้ให้เห็นถึงการเกิดของมโนวิญญาณและบทบาทของอารมณ์ในการดำรงชีวิต โดยใ

…อาทินา โทสมูลนเยปิ เอก โมหสทธาจริตาติอาทินา โมหมูลนเยปิ เอกนฺติ เอว์ เอกมูลนาย สตฺตกฤตย์ โหติ ฯ ยถา เจตฺถ เอว ทวิมูลนเย ราคโทสสทฺธาจริตา ราคโทสพุทธิจริตา ราคโทสวิตกจริตาติอาทินา สตุตกฤตย์ ฯ ติมูลกันเย ปน…

เอกสารนี้อธิบายเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหซึ่งรวมถึงการจำแนกประเภทของจริตต่าง ๆ และความสัมพันธ์ระหว่างจริตจิตใจในบริบทของอภิธรรม ทั้งนี้ยังมีการอธิบายถึงความสำคัญของจริตที่สัมพันธ์กับราคาทิฏฐิและการทำควา

…ต ๆ ขุททก์ วิตกจริตสฺส สปปาย มหนฺตารมฺมณสฺส วิตกฺกสนฺธาวนปจฺจยตฺตา ฯ อุชุวิปจฺจนึกโตเจว อติสปปายตาย เจต์ วุตต์ ฯ ราคาทีน ปน อวิกฺขมภิกา สทฺธาทีนํ วา อนุปการิกา กสิณาทิภาวนา นาม นตฺถิ ฯ ๑. กพพีติปิ อตฺถิ …

บทความนี้กล่าวถึงอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา และแนวทางในการศึกษาอภิธรรม โดยเน้นถึงการวิเคราะห์ปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อจิตใจ และการนำไปสู่การพัฒนาจิตอย่างลึกซึ้ง ผ่านการปฏิบัติธรรมในหลากหลายรูปแบบ ข้อมูลในบทค

…เสเนว อิชฌนฺติ ฯ น หิ เต วิสุ ปริกมุม อตฺถิ ๆ ตตฺถ อนาคต์สญาณสฺส ตาว อนาคต สตฺตทิวสโต ปรี ปวดตนกจิตตเจตสิก ทุติยทิวสโต ปฏฐาย ปวตฺตนกญจ ยังกิญจิ อารมณ์ โหติ ฯ ตญฺหิ สวิสเย สพฺพญฺญุตญาณ คติกนฺติวุตต์ ฯ ยถา…

เนื้อหาในหนังสือเล่มนี้สอนเกี่ยวกับอภิธรรมและคุณลักษณะต่าง ๆ ของจิต โดยเฉพาะการใช้วิปัสสนาในการศึกษาและฝึกฝนเกี่ยวกับอนิจจา การเข้าใจจิตและอารมณ์ต่าง ๆ รวมถึงการใช้อภิญญาในการปฏิบัติศาสนธรรม อธิบายถึง

…มัตถ์ที่แท้ เว้นสมมติเสีย ก็ตั้ง อยู่โดยประการ ๔ คืออาการ ๔ อย่าง ดังนี้ คือ จิต ได้แก่วิญญาณ ขันธ์ เจตสิก ได้แก่ขันธ์ทั้ง ๓ มีเวทนาขันธ์เป็นต้น รูป ได้แก่รูป- ขันธ์ อันต่างด้วยประเภทแห่งภูตรูป และอุปาทา…

ในบทนี้กล่าวถึงความหมายและลักษณะของจิตและเจตสิกตามพระอภิธรรม โดยอธิบายถึงอำนาจแห่งปรมัตถ์ที่ทำให้จิตเกิดขึ้นและรู้จักอารมณ์ โดยจิตถือเป็นธรรมชาต…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 21 ธรรมชาติที่ชื่อว่าเจตสิก เพราะอรรถว่า มีในจิต โดยมีความเป็นไป เนื่องด้วยจิตนั้น ๆ ความจริง เจตสิกนั้น เว้นจากจิตเสีย ไม่ส…

เนื้อหาเกี่ยวกับธรรมชาติที่ชื่อว่าเจตสิก ซึ่งกล่าวถึงความสัมพันธ์ของจิตในการรับอารมณ์ และการที่จิตและเจตสิกมีความสำคัญร่วมกันในการดำรงอยู…

…ิกิจฉานั้น ชื่อว่า วิจิกิจฉาสัมปยุต ฯ ภาวะแห่งจิตที่ฟุ้งซ่าน ชื่อว่าอุทธัจจะ ฯ แม้เมื่ออุทธัจจะเป็น เจตสิกทั่วไปแก่อกุศลจิตทั้งปวง อุทธัจจะย่อมเป็นประธานเป็นไปใน สัมปยุตธรรมทั้งหลาย ในจิตนี้ เพราะฉะนั้น …

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์ความหมายและลักษณะของโทมนัสและปฏิฆะ ซึ่งเป็นธรรมที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และจิตในอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายถึงแง่มุมต่าง ๆ เช่น วิจิกิจฉา อุทธัจจะ และความสัมพันธ์ของพวกมันต่ออา

…ปปธาน อิทธิบาท อินทรีย์ พละ โพชฌงค์ สัจจะ สมถวิปัสสนา ธรรมขันธ์ อายตนะ ธาตุ อาหาร ผัสสะ เวทนะ สัญญา เจตนา จิตและนาม ด้วยสามารถแห่งบุคคลผู้จะรู้ได้ โดยอาการนั้น ๆ เพราะฉะนั้น ใน ฐานะ ๒๐ คือ ตามอำนาจฌาน ๑๐…

ในหน้าที่ 62 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกาได้กล่าวถึงการแจกแจงนัยที่เกี่ยวข้องกับโสดาปัตติมรรค โดยมีการแสดงออกถึงประเภทนัยที่เป็นจำนวนมาก ตัวอย่างเช่น การแจกออกเป็นจำนวน ๑๐๐๐ นัย โดย

…- อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 70 ภิธัมมัตถสังคหบาลีแปล (ปริเฉทที่ ๒ ชื่อเจตสิกสังคหวิภาค) [สังคหคาถา] ธรรม ๕๒ อย่าง ประกอบกับจิต มีการ เกิดดับในที่เดียวกัน ทั้งมีอารมณ์และวัตถ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และการศึกษาเจตสิกที่มีการอธิบายถึงธรรม ๕๒ ประการที่ประกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจ…

…] ธรรม ๑๙ เกิดในจิต ๕๔ ธรรม ๓ เกิดในจิต ๑๖ ธรรม ๒ เกิดในจิต ๒๘, ปัญญาท่าน ประกาศไว้ในจิตทั้ง ๗๔ โสภณเจตสิกประกอบ เฉพาะในโสภณจิต (กุศลจิต) เท่านั้น โดย อาการ ๔ อย่าง ด้วยประการอย่างนี้, อิสสา มัจฉริยะ กุก…

เนื้อหาเกี่ยวกับการเจาะลึกเจตสิกธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ชี้ให้เห็นถึงการเกิดของธรรมในจิตต่างๆ รวมถึงกา…

…มหัคคตจิต โดยอาการเพียง ๕ อย่าง ด้วยประการอย่างนี้ ฯ ก็ในบรรดากามาวจร โสภณจิต ธรรม ๓๘ คือ อัญญสมานา เจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๕ ถึงการสงเคราะห์เข้าในจิตที่ประกอบ ด้วยญาณคู่ที่ ๑ ในพวกกุศลจิตก่อน ๆ ส่วนอัปปมั…

ในบทนี้กล่าวถึงการสงเคราะห์ของมหัคคจิตที่ประกอบด้วยอาการต่าง ๆ ทั้งหมด 5 และ 12 อย่าง โดยอิงจากหลักการอภิธัมมาที่ชัดเจน รวมถึงกลไกของจิตที่ประกอบด้วยญาณต่าง ๆ ซึ่งส่งผลต่อการเข้าใจสภาพจิตและกรรมฐานในก

…จิต ๕ หมวด บัณฑิตที่พึงประกอบให้แปลออกไปด้วยนะ และมิทธะ อย่างนั้น เหมือนกันฯ ก็ธรรม ๑๕ คือ อัญญสมานาเจตสิก ๑๑ เว้นฉันทะและปีติ และอกุศลสาธารณเจตสิก ๔ ย่อมประกอบเข้าได้ในจิตที่สหรคตด้วย อุทธัจจะ ฯ และธรรม…

เนื้อหาในหน้านี้เน้นการวิเคราะห์ธรรม ๑๘ กับโลภะ มานะ และการสงเคราะห์ในอสังขาริกจิตที่ ๔ รวมถึงธรรม ๒๐ และสิ่งที่เกี่ยวข้องกับอกุศลจิตต่าง ๆ ที่มีการประกอบด้วยอาการ ๓ ประการ และสรุปการส่งเสริมในด้านจิต

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 80 ปริเฉทที่ ๒ ชื่อว่า เจตสิกสังคหวิภาค ในปกรณ์ อภิธัมมัตถสังคหะ จบด้วยประการฉะนี้ ฯ

…ทแห่งภูมิ ชาติ สัมประโยค สังขาร ฌาน อารมณ์ และมรรค ตามควรอย่างนี้ก่อน แล้ว เพราะบัดนี้มาถึงวิภาคแห่งเจตสิกเข้าโดยลำดับ เพื่อจะเริ่มตั้ง ลักษณะของเจตสิกด้วยสามารถแห่งเจตสิกเข้าโดยลำดับ เพื่อจะเริ่มตั้ง อย…

…มัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา พรรณนาถึงการจำแนกจิตตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงการอธิบายลักษณะของเจตสิก โดยเริ่มตั้งแต่ลักษณะของเจตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวกันกับจิต ซึ่งเรียกว่า เอกุปปาทนิ…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 82 เจตสิกธรรมทั้งหลาย ถ้าอธิบายว่า ประกอบด้วยจิต ด้วยสักว่า บังเกิดขึ้นในที่เดียวกันเท่านั้นไซร้ ความที่แม…

บทความนี้กล่าวถึงเจตสิกธรรมว่ามีความสัมพันธ์กับจิตและรูปธรรมอย่างไร โดยเน้นการเกิดและดับร่วมกันในที่เดียวกัน รวมถึงหลักก…

…ม่เกิดขึ้นอีก เพราะฉะนั้น จึงไม่มีความผิดอะไรในสัญญาที่รู้จำด้วย เครื่องหมายนี้ ฯ ธรรมชาติที่ชื่อว่าเจตนา เพราะอรรถว่า มุ่งหวัง คือจัดสรร ให้ธรรมที่สัมปยุตด้วยตนเป็นไปในอารมณ์ หรือถึงความขวนขวายใน การปรุ…

…การพูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างเวทนากับการเสวยรสของอารมณ์ เช่น สุขเวทนา, สัญญาที่เป็นการรู้จำอารมณ์ และเจตนาที่มุ่งหวังในการจัดสรรสิ่งที่สัมปยุตด้วยตนในอารมณ์ต่าง ๆ ดังนั้น เวทนา, สัญญา และเจตนา ต่างมีลักษณ…

…โดยชอบ ด้วย อำนาจการเรียนและการสองถามเป็นต้น ถึงผู้ปฏิบัติผิดในธรรมนั้น ๆ จะไม่กลายเป็นคนหลงงมงาย ๆ เจตสิกมีผัสสะเป็นต้นผิดในธรรมนั้น ๆ ทั้งหมด ๘๕ เพราะเกิดขึ้นในจิต ๘๕ เหล่านั้น โดยนิยม เพราะฉะนั้น เจตส…

…วามเพียรและการศึกษา ธรรมทุกประเภทที่ได้รับการแจกจ่ายสอดคล้องกับความจริง เสนอแนะเกี่ยวกับคุณสมบัติของเจตสิกกับอธิโมกข์เพื่อการฝึกฝนจิตใจโดยถูกต้อง และการทำงานร่วมกับอารมณ์และความคิด การมีความพยายามในการศึ…

…การ ด้วยมานวัตถุที่จะพึงสละนั้นทีเดียว เหมือนนายขมังธนูมีความต้องการ จับลูกศรที่จะต้องยิงไปฉะนั้น ๆ เจตสิกที่กระจาย คือแพร่กระจายทั่วไปในโสภณจิตและอโสภณจิต อื่นจากโสภณจิตนั้น เพราะฉะนั้น เจตสิกเหล่านั้น …

บทความนี้กล่าวถึงรูปแบบต่างๆ ของเจตสิกในอภิธัมมาซึ่งรวมไปถึงเจตสิกที่เป็นโสภณและอโสภณ โดยแสดงให้เห็นถึงอำนาจในการสร้างสิ่งที่ดีและการแส…

…นทั้งหลายก็เรียกว่า กุกกตะ ชนทั้งหลา กรรมที่ข้าพเจ้าไม่ได้กระทำ ชื่อว่ากุกกตะ ฯ แต่ในอธิการแห่งอกุล เจตสิกนี้ วิปปฏิสารจิตตุปบาทที่ปรารภกรรมที่ตนกระทำแล้วและมิได้ กระทำเกิดขึ้น ชื่อว่ากุกกตะ ฯ ภาวะแห่งกุ…

ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงความแตกต่างระหว่างญาณและทิฏฐิ โดยญาณรู้อารมณ์ตามความเป็นจริง ในขณะที่ทิฏฐิละสภาพที่ไม่มีจริง การมีมานะนั้นแสดงถึงการสำคัญตัวเอง ในขณะที่โทสะก็มีลักษณะของการประทุษร้าย ส่ว