โลกุตตรจิต : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 68 ฉันใด แม้อนุตตรจิต (โลกุตตรจิต) ท่านก็ถือเอาโดยชื่อว่า "ปฐม- ฌานโสดาปัตติมรรคจิต" ฉันนั้น ๆ ถึงแม้อรูปฌาน บัณฑิตก็ถือเอา ในปัญจมฌา…

ข้อความนี้กล่าวถึงการตีความฌานทั้งรูปและอรูปในเชิงอภิธัมม โดยเน้นถึงความหมายของอนุตตรจิตและการแบ่งแยกในความต่างของฌานต่างๆ โดยเฉพาะฌานที่ ๕ ซึ่งมีการกล่าวถึงว่าบัณฑิตได้แบ่งและถือเอาอย่างไรในทางปฏิบัต

…ฝ่ายสเหตุกกามาวจร ฯ ในจิตเหล่า นั้น วิรัติไม่มีในพวกกิริยาจิตและในมหัคคตจิต อัปปมัญญามีในอนุตตรจิต (โลกุตตรจิต) อนึ่ง วิรัติ อัปปมัญญาทั้งสอง มีในกามาวจร จิต และวิบากจิต ฯ ฌานธรรม มีต่างออกไป ในอนุตตรจิต (โลกุต…

บทนี้กล่าวถึงธรรมในจิตประเภทต่าง ๆ รวมถึงกามาวจรโสภณจิต, กิริยาจิต และวิบากจิต โดยลงลึกในธรรม 13 ประการ และอธิบายความเชื่อมโยงกับโลภะและมานะ รวมถึงการแยกประเภทต่าง ๆ ของจิต ทั้งอโकุศลจิตและกุศลจิต เพื

…ันอย่างไรบ้าง ไม่ว่าจะเป็นจิตโดยย่อ ๘๙ โดยพิสดาร ๑๒๑ ดวง แบ่งเป็นกามาวจรจิต ๕๔ ดวง มหัคคตจิต ๒๕ ดวง โลกุตตรจิต ๘ หรือ ๒๐ ดวง เราจะเห็นได้หมด อย่างที่มีกล่าว ไว้ในพระอภิธรรมว่า แต่ละดวงมีลักษณะเป็นอย่างไร ไปรู้ไ…

ในมหาสติปัฏฐานสูตรกล่าวถึงลักษณะของกายในระดับต่าง ๆ รวมถึงการเข้าถึงจิตที่มีความบริสุทธิ์โดยการหยุดนิ่ง การรู้เห็นจิตที่ยังมีราคะหรือโทสะ เมื่อเข้าใจและรู้เห็นจิตดวงนี้สามารถคลายความยึดมั่นและเข้าสู่ก

… บรรดาอรรถแห่งพระอภิธรรม ๔ อย่างนั้น จิตอันดับแรกมี 4 อย่าง คือ กามาจิต ๑ รูปาจรจิต ๑ อรูปาวจรจิต ๑ โลกุตตรจิต ๑ ฯ บรรดาจิต ๔ อย่างนั้น กามาวจรจิตเป็นไฉน ? จิต ๔ เหล่านี้ คือ จิตที่สหรคตด้วยโสมนัส ประกอบด้วยทิฏ…

…ษาจิตในอภิธัมมัตถสังคหาที่แบ่งประเภทตามสภาวะของจิต ๔ ประเภท ได้แก่ กามาจิต รูปาจรจิต อรูปาวจรจิต และโลกุตตรจิต โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายคุณสมบัติและความสัมพันธ์ระหว่างจิตแต่ละชนิด และผลกระทบต่อการดำเนินชีวิต โดยม…

… ฯ กุศลจิตและวิบากจิตฝ่ายโลกุตตระ ๘ จบบริบูรณ์ทุกประการ ด้วย ประการฉะนี้แล ฯ [สังคหคาถา] อนุตตรจิต (โลกุตตรจิต) บัณฑิตกล่าว ไว้ ๘ คือ กุศลจิตมี ๔ โดยประเภท แห่งมรรค ๔ วิบากจิตก็มี ๔ เหมือนกัน ๆ เพราะเป็นผลแห่งม…

บทความนี้ให้ความรู้เกี่ยวกับประเภทของอารมณ์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยอธิบายถึงความแตกต่างระหว่างกุศล วิบาก และกิริยา และการจำแนกจิตเป็นประเภทต่าง ๆ รวมถึงจิตประเภทโลกุตตรและจำนวนที่แตกต่างกันจึงเป็นควา

…างเดียวกัน ฉะนั้น จึงรวม เป็นจิต ๒๐ ถ้วน ชื่อว่า มรรคจิต และผลจิตก็มีจำนวนเท่านั้น ฉะนั้น จึงรวมเป็นโลกุตตรจิต ๔๐ ถ้วน ๆ [สังหคาถา] ก็บัณฑิตแบ่งอนุตตรจิต (โลกกุตตรจิต) ออกไปเป็นอย่างละ ๕ โดยความต่างแห่ง การประก…

บทความนี้กล่าวถึงการแบ่งประเภทของจิตตามอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยอธิบายถึงจิต 5 ประเภทที่เป็นส่วนประกอบของฌานต่างๆ ทั้งปฐมฌานและอนุตตรจิต รวมถึงการใช้งานจริงในด้านจิตวิญญาณ การศึกษาเหล่านี้สำคัญในทางธรรม

๑. ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 9 (โลกุตตรจิต) บัณฑิตถือเอาในความต่าง แห่งฌานมีปฐมฌานเป็นต้น ฉันใด แม้ อรูปฌาน ท่านก็ถือเอาในฌานที่ ๕ ฉันนั้น) ฯ …

บทเรียนประจำหน้านี้กล่าวถึงความแตกต่างทางจิตและฌาน โดยแบ่งแยกประเภทของจิต ได้แก่ รูปฌาน อรูปฌาน และกุศลจิต พร้อมสถิติจำนวนจิตต่างๆ โดยจบที่ประเด็นหลักคือการรวมองค์ประกอบต่างๆ ของฌาน การนับประเภทจิตที่

…กุตตรวิบากจิตก็มี 4 อย่าง โดยสมควรแก่กุศลจิตนั้น เพราะเป็นผลแห่งกุศลจิตนั่นเอง ฯ แต่ท่านไม่กล่าวว่า โลกุตตรจิต มี ๑๒ อย่าง เพราะโลกุตตรจิตกิริยาจิตไม่มี ฯ ถามว่า ก็เพราะเหตุไร โลกุตตรกิริยาจิตนั้นจึงไม่มี ๆ แก้…

บทนี้อธิบายถึงโลกุตตรจิตซึ่งเป็นจิตที่มีความประเสริฐที่สุด โดยได้เสนอมุมมองเกี่ยวกับการตัดกิเลสและการบรรลุถึงสัมมาสมาธิผ่านม…

…ง มี การสงเคราะห์ ในเจตสิกเหล่านั้น ด้วยการ ประกอบตามที่สมภพโดยประการ ๕ คือ ธรรม ๓๖ ได้ในอนุตตรจิต (โลกุตตรจิต), ธรรม ๓๕ ได้ในมหัคคตจิต, ธรรมแม้ ๓๘ ได้ในกามาวจร โสภณจิต, ธรรม ๒๗ ได้ในอกุศลจิต และ ธรรม ๑๒ ได้ในอ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการเจาะลึกเจตสิกธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ชี้ให้เห็นถึงการเกิดของธรรมในจิตต่างๆ รวมถึงการแบ่งประเภทของจิตตามลักษณะและวิเคราะห์อย่างละเอียดเกี่ยวกับเจตสิกธรรมที

…จุตตถฌาน ฯ ธรรม เหล่านั้นนั่นเอง ที่สหรคตด้วยอุเบกขา ท่านสงเคราะห์ลงในจิตที่ ประกอบด้วยปัญจมฌาน ๆ ในโลกุตตรจิตทั้ง ๘ มีการสงเคราะห์เพียง ๕ อย่าง ด้วยอำนาจแห่งฌานหมวด ๕ แม้โดยประการทั้งหมด ด้วย ประการฉะนี้ ฯ [สั…

…ามแตกต่างกันของธรรมในแต่ละระดับของจิต ได้แก่ ปฐมฌานถึงปัญจมฌาน รวมถึงอาการที่ปรากฏในอนุตตรจิตที่เป็นโลกุตตรจิต โดยมีการกล่าวถึงธรรมจำนวน ๓๖-๓๕ และ ๒๔-๓๓ ซึ่งตั้งอยู่ในอนุตตรจิต โดยมีอาการ ๕ อย่าง

…ปาวจรจิตที่ ๒ และที่ ๔ มีมหัคคตะ เป็นอารมณ์ ฯ ส่วนมหัคคตจิตที่เหลือแม้ทั้งหมด มีบัญญัติเป็นอารมณ์ ฯ โลกุตตรจิต มีพระนิพพานเป็นอารมณ์ ฉะนี้แล ฯ [สังคหคาถา] ในอาลัมพนสังคหะนั้น มีการสงเคราะห์โดย อาการ ๓ อย่าง คือ…

…วจรกิริยาจิต ซึ่งมีอารมณ์ได้ทั้งสิ้น เว้นแต่โลกุตตระ สำหรับอรูปาวจรจิตยังมีความซับซ้อนเช่นกัน สำหรับโลกุตตรจิตนั้นมีพระนิพพานเป็นอารมณ์ ส่วนการสงเคราะห์ในอาลัมพนสังคหะ มีการจัดอันดับว่าจิตประเภทใดมีอารมณ์เฉพาะแ…

… และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 121 อุเบกขามีการเสวยอารมณ์ที่เป็นกลางเป็นลักษณะ ฯ มหัคคตจิตและ โลกุตตรจิต ชื่อว่า ๔๔ อย่าง เพราะมีอย่างละ ๑๑ โดยต่างแห่งโลกิยะ และโลกุตตระ ฯ บทว่า เสสานิ คือที่เหลือจากจิตที…

เนื้อหานี้เน้นการวิเคราะห์อุเบกขาเป็นกลางซึ่งเกี่ยวข้องกับมหัคคตจิตและโลกุตตรจิต มาจากการสังเคราะห์โลภะและเหตุอันมีส่วนเกี่ยวโยง สิ่งเหล่านี้ถูกพิจารณาว่าเป็นรากเหง้าของการดำรงอยู่…

…นาจกามาวจรวิบากจิต อาวัชชนจิต และ โลกิยกุศลจิตอกุศลจิต ที่เหลือ เว้นจิต ๓๕ ด้วยอำนาจกิริยาชวนจิต ๑๘ โลกุตตรจิต "ทั้งหมดและมหัคคตวิบากจิต ตามสมควรแก่ความเป็นไปโดยไม่แปลก กันฯ บัณฑิตพึงเห็นสันนิษฐานว่า แต่โดยที่แ…

เนื้อหานี้เสนอการวิเคราะห์จิตตามอภิธรรมที่กล่าวถึงอรหัตตผลจิตและความสามารถแห่งจิตในแง่มุมต่างๆ รวมถึงวิถีจิตของพระโสดาบัน, พระสกทาคามี, และพระอนาคามี โดยนำเสนอความแตกต่างระหว่างจิตแต่ละประเภทที่มีอำนา