การพูดจาสามีและศีลในพระพุทธศาสนา : หน้า 9/27

การพูดจาสามี 7 อย่าง คือ การพูดปด การสาบาน ทำสิ่งกระเท้ทิศ พูดมา พูดมีเสน่ห์พูดเสริมความ พูอาความ(เรื่องจริงมีมาก แตกต่างพูดเป็นเรื่องเพียงเล็กน้อย) การพูดอุณโมษาสามี 2 อย่าง อุณโมษาสา คือ เรื่องไม่จริง แต่พูดโดยมีเจตนาจะให้คนอื่นเชื่อถือ ปฏิสสะวา คือ รับคำแล้วไม่ทำตามรับไว้ ยถาสัญญา คือ การพูดตามโวหารที่ตัวเองจะได้ถือว่าไม่ผิดศีล มี 4 อย่าง คือ 1) พูดโวหาร ได้แก้ การพูดหรือเขียนตามธรรมเนียม เช่น ขอแสดงความเคารพอย่างสูง ซึ่งใจจริงเราอาจไม่เกีารพเลยก็ได้ อย่างนี้ไม่ถือว่าผิดศีล 2) การเล่านิยายหรือทำนำผู้อื่นฟัง หรือแต่งเรื่องขึ้นเพื่อใช้เป็นบทละคร หรือภาพยนต์ 3) การพูดด้วยสำคัญผิด 4) การพูดพลั้ง 5. การดื่มน้ำเมา มืองค์ 5 คือ 1) น้ำที่ดื่มเป็นน้ำเมา 2) รู้ว่าน้ำนั้นเป็นน้ำเมา 3) มีเจตนาดื่ม 4) พยายามดื่ม 5) น้ำเมานั้นลวงพ้นลากลำไป จะเห็นได้ว่า ถ้ากระทำมีองค์ประกอบครบองค์แห่งศีลในแต่ละข้อแล้ว ย่อถือว่าวิศาลของเราขาดแล้ว นับว่ายังบาบที่เราอาจขึ้น แต่ถ้ายังไม่ครบองค์ บาบิดูลลงตามส่วนตัวอย่างเช่นองค์แห่งศีลข้อที่ 1 “การมาสัตว์มือง 5” ถ้าเรามองค์ประกอบเพียงองค์ที่ 1 ถึง 3 คือจิตคิดจะข่ม ก็มีบาบแล้ว ถ้าได้องค์มาเต็มไม่มีการตาย บาปน้อยกว่าการมาที่มีการตายเกิดขึ้น และถ้าขึ้นแสดงความบริสุทธิ์ปราโมทย์ต่อการตายแน่น บาปย่อมเพิ่มขึ้นอีกเป็นทวีคูณ