คุณสมบัติของคนดี : หน้า 65/128

คุณสมบัติของคนดีประกอบด้วยอะไรบ้าง บุคคลที่มีสัมมาทิฐิเข้าไปตั้งมั่นอยู่ในใจ ย่อมสามารถประมวลคุณสมบัติของคนดีตามที่ พระพุทธองค์ตรัสไว้ในพระสูตรต่าง ๆ แล้วนำมา สรุปเพื่อยึดเป็นหลักปฏิบัติในชีวิตประจำวันได้ดังนี้ คือ ๑. รู้จักตั้งเป้าหมายที่ถูกต้องดีงาม ๓ ระดับ ๑) เป้าหมายชีวิตระดับต้น หมายถึง การ ตั้งตนเป็นหลักฐานมั่นคง ไม่เป็นคนหลักลอย มีอาชีพ สุจริต มีรายได้ประจำแน่นอน รู้จักเก็บทรัพย์สมบัติ ที่หามาได้ให้ปลอดภัย รู้จักบริหารรายได้ให้มีเงิน เหลือเก็บ คือ เก็บไว้ใช้ในยามที่มีอันตราย และเก็บ ไว้สร้างบุญกุศล ๒) เป้าหมายชีวิตระดับกลาง หมายถึง การ ตั้งเป้าหมายเพื่อไปสู่สุคติโลกสวรรค์ หลังจากละโลก นี้ไปแล้ว ๓) เป้าหมายชีวิตระดับสูง หมายถึง การอุทิศ ชีวิตเป็นเดิมพันในการสร้างบารมี เพื่อบรรลุมรรคผล นิพพาน หรือทำพระนิพพานให้แจ้ง หลุดพ้นจาก สังสารวัฏไปโดยเด็ดขาด ล การที่สัมมาทิฐิชนรู้จักการตั้งเป้าหมายชีวิต ระดับนี้ ก็เพราะปัญญาทางธรรมของเขานั่นเอง บุคคลที่มีปัญญาทางธรรมย่อมมีปัญญาทางโลกอย่าง แน่นอน แม้เขาจะมีฐานะไม่ร่ำรวย แต่เขาก็สามารถ พึ่งตนเองได้ เลี้ยงตนเองได้อย่างมีความสุขตาม อัตภาพ ไม่ต้องเป็นภาระของสังคมหรือของใคร ๆ ไม่เป็นพิษ ไม่เป็นภัยต่อสังคม เพราะเขาเป็นคนดี ขณะเดียวกัน เขาก็อาจจะเป็นที่พึ่ง หรือผู้ชี้ทางสว่าง ให้แก่สังคมได้ในงานที่เขาถนัดและมีประสบการณ์ แต่ถ้าเขามีฐานะร่ำรวย เขาก็จะสามารถเป็นทั้งที่พึ่ง และผู้ชี้ทางสว่างให้แก่สังคมได้อย่างกว้างขวาง เพราะเหตุนี้จึงกล่าวได้ว่าคนดีมีสัมมาทิฐิเป็นคนมี ปัญญา หรือกล่าวสั้น ๆ ว่า “ไม่โง่” นั่นเอง ๒. มีความสำนึกรับผิดชอบ บุคคลที่มีสัมมา ทิฐิเข้าไปอยู่ในใจอย่างมั่นคง ย่อมจะพัฒนาสำนึก รับผิดชอบด้านต่าง ขึ้นมาอย่างกว้างขวาง แต่ ความสำนึกรับผิดชอบที่เป็นคุณสมบัติสำคัญยิ่งของ คนดีที่โลกต้องการนั้นมีอยู่ ๔ ประการ คือ ๆ ๑) ความสำนึกรับผิดชอบต่อศักดิ์และศรีแห่ง ความเป็นมนุษย์ของตนเอง ด้วยการละกรรมกิเลส ๔ ประการ คือ การรักษาศีล ๕ ข้อแรกในศีล ๕ ให้ บริสุทธิ์บริบูรณ์นั่นเอง ๒) ความสำนึกรับผิดชอบต่อศักดิ์และศรีแห่ง ความเป็นมนุษย์ของผู้อื่นซึ่งอยู่ร่วมสังคม ด้วยการ ละอคติ ๔ ประการ บุคคลที่มีปัญญาทางธรรมย่อมมีปัญญาทางโลก อย่างแน่นอน แม้เขาจะมีฐานะไม่ร่ำรวย แต่เขาก็ สามารถพึ่งตนเองได้ เลี้ยงตนเองได้อย่างมีความสุข ตามอัตภาพ ไม่ต้องเป็นภาระของสังคมหรือของใคร ไม่เป็นพิษ ไม่เป็นภัยต่อสังคม เพราะเขาเป็นคนดี