ธรรมาภิบาล วรรณวิจารณ์ทางพระพุทธศาสนา : หน้า 8/42

ธรรมาภิบาล วรรณวิจารณ์ทางพระพุทธศาสนา ปีที่ 6 ฉบับที่ 2 (ฉบับรวบรวมที่ 11) ปี 2563 เอกสารที่เกี่ยวข้องกับทางศาสนาพรามณ์-อินด พบว่า เนื้อหาใน ไตรภูมิ-พระมหาลัย ฉบับนี้เป็นหลักเป็นคติทางพระพุทธศาสนาและมี คติทางศาสนาพรามณ์-อินดแทรกอยู่ ทำให้ไตรภูมิ-พระมหาลัยมี ลักษณะเด่นและแตกต่างจากไตรภูมิเรื่องอื่นๆ อย่างเห็นได้ชัด การศึกษาวิเคราะห์ไตรภูมิ-พระมหาลัย ฉบับนี้เชิงเนื้อหาอย่างพินิจใน งานของภัทรพล แสงเงินเรื่อง สัตตันตรกัลป์และพระศรีอาริเมตไตรย์ โดยได้ทำการศึกษาเปรียบเทียบเนื้อหาเหล่านี้กับคติธีสำคัญทางพระ พุทธศาสนาจำนวน 4 ฉบับ คือ 1) พระสุทัตติปฏิภาค ที่มีกาย ปฏิวิภาร จากวัตถุติสุด 2) คัมภิรพรอนาคตวงศ์ 3) คัมภิรัสราตา ภิกา อนาคตวงศ์ และ 4) คัมภิรพระสาวกนิพพาน พบว่า เนื้อหาที่คล้ายคลึง กันเป็นอันยิ่ง6 หรือเรื่อง คติพระพุทธเจ้า 5 พระองค์ ที่ได้ศึกษาเปรียบ เทียบเนื้อหากับ 1) พระสุทัตติปฏิภาค ฤทธกนิยาย อุปนาถ [ฤทธิภาค] พุทธวงศ์ จิราปิโก กุลสันธพธวงศ์สิ่งใดตมพุทธวงศ์ 2) พระสุทัตติ- ปฏิภา กทิศินาย ปฏิวิภาร จักวัติสุด 3) คัมภิรพระอนาคตวงศ์ และ 4) คัมภิรพระสาวกนิพพาน พบว่า ไตรภูมิฉบับนี้มีเนื้อหาร่วมกันกับ คัมภิรทางพระพุทธศาสนาโดยเฉพาะเรื่องของคติพระศรีอาริเมตไตรย พระพุทธเจ้าทั้ง 5 ในภาวกัลย 5 คติธรรม แสงเงิน, "ไตรภูมิฉบับหอสมุดแห่งชาติกรุงเทพธิ์: การศึกษาว ิจัยวิเคราะห์," (วิทยานิพนธ์มานุษยวิทยา, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2557), 186-187. 6 คติธรรม แสงเงิน, "จากอาสานถึงเริ่มใหม่: ยุคพระศรีอาริเมตไตรยใน ไตรภูมิฉบับหอสมุดแห่งชาติกกรุงเทพธิ์," วารสารไทยศึกษา ปีที่ 12, ฉบับที่ 2, (กรกฎาคม-ธันวาคม 2559): 1-15. 7 คติธรรม แสงเงิน, "คติพระพุทธเจ้า 5 พระองค์ในไตรภูมิฉบับ หอสมุดแห่งชาติกรุงเทพธิ์," วารสารมยสาา ปีที่ 15, ฉบับที่ 2, (พฤษภาคม- สิงหาคม 2560): 125-136.