นาฏกถาในโพธิ์-พระมาลัย: ความสัมพันธ์ที่สำคัญในคำพระพุทธศาสนา : หน้า 13/42

นาฏกถาในโพธิ์-พระมาลัย: ความสัมพันธ์ที่สำคัญในคำพระพุทธศาสนา Narokkhubm in Traibhum-Phramalai: A text significantly related to Buddhist scripture อธิษฐานสิง คำอันพัง (วัดสวนมะม่วง) ชานเมืองสุขเทียมและได้เป็นครูของสมเด็จพระมหาธรรมราชาไทย ผู้จานโตรภูมิถา พระสงฆราชเมิ่งกรแต่งคัมภีร์โลกทีปกสารเป็นภาษาบาลี โดยมีเนื้อหาสำคัญว่า ด้วยนรก เปรต อสุภา เดรัจฉาน มนุษย์ สวรรค์ คัลยากับไตรภูมิภาค ซึ่งแต่งเป็นภาษาไทย โดยจุดเด่นของคัมภีร์โลกทีปกสารนั้น คือ ทุกตอน จะบูรณะมาของคัมภีร์และอ้างอิงไว้งหมด ซึ่งต่างจากไตรภูมิภาคที่เรียนเรียงเป็นเนื้อหาเดียวกันไปทั้งเรื่องแต่จะแจ้งที่มาว่าในบ้านแผน14 2.2 คัมภิรัฐโลกบันญัติ ผู้แต่งคือ พระสังฆราชอรรถกา บางตำราว่าเป็นพระมหาเถรซาวมหาเถร ท่านเป็นนักปราชญ์ที่แต่งคัมภีร์บัญญัติในมาม่า 2 เรื่อง คือ ชาติติที่เป็นไทยและโลกบันญัติ โดยคัมภีร์โลกบันญัติท่านแต่งเป็นภาษาบาลี อักษรพรหมา มีเนื้อหาว่าด้วยโลกและจักรวาล โดยแบ่งเป็นตำแหน่งต่าง ๆ เช่น มนุษยสิภาคุนต์ เทววิภาคันธ์ ภมมเทวาตาภาค มารีภาคและเทวโลภภาคันธ์15 2.3 คัมภิรัฐจักรวาลทีปนี้ ผู้แต่งคือ พระสิริมงคลวรราช พระมหาเถรซาวล้านนา ท่านแต่งคัมภีร์นี้เป็นภาษาบาลีเมืองเชียงใหม่ ปีมะโรง โทก จุดศราร์เซ 882 (พ.ศ. 2063) มีเนื้อหาแบ่งเป็น 6 กัณฑ์เกี่ยวกับจักรวาล มหาสุทธา ทวีปภูมิ ต่าง ๆ คือ นรกและสวรรค์ โดยเลือกเก็บความจากพระไตรปิฎก อรัญญา สกุณาและอปรากฎพิเศษมาเรียบเรียงเข้าเป็นรูปเรื่อง คัมภิรัฐจักรวาลทีปนี้ เป็นหนังสือคล้ายกับไตรภูมิภาค คือ ว่าด้วยโลกศาสตร โดยจักรวาลทีปจะเป็นระบุตำแหน่งของเนื้อความว่า นำมาจากคัมภีร์ใด ซึ่งต่างจากไตรภูมิภาคที่เรียบเรียง