ข้อความต้นฉบับในหน้า
ธรรมวาระ วารวารวิทยาการทางพระพุทธศาสนา
ปีที่ 6 ฉบับที่ 2 (ฉบับรวบรวมที่ 11) ปี 2563
เต็มไปด้วยของน่าเสียดาย มีคีลิ่นหมิ่นร้ายแรง ส่วนพระไตรปิฎก เททุณสูตรและโลกบัณฑิต ว่า เติมไปด้วยหนอนขนาดใหญ่ พิจารณาแล้วเนือความหมายความไปทางเดียวกัน คือ นรกมืดเต็มไปด้วยของเสีย (คู) และเต็มไปด้วยหนอนขนาดใหญ่ พุทธรรมเมื่เป็นมนุษย์ ไตรภูมิ-พระมาลัย และโลกบัณฑิต ว่า เคยทำร้ายสัตว์ด้วยการทิ้งลงในหลุมเพื่อหมายให้สัตว์นั้นตาย ซึ่งพระไตรปิฎก สังคีตจาตก ว่า เคยฆ่ามารดาและไม่ปรากฏพระไตรปิฎก เทวทูตสูตร ส่วนการเสวยทุกราชนาของสัตว์นรกนั้น ทุกบัณฑ์ว่า สัตว์นรกถูกหนอนขนาดใหญ่ล้อมเข้าไปในร่างกาย
2) เตตรณีทนิทร (นรกนี้มีปรากฏในสังจิตจาด) การเรียกชื่อ นรกในไตรภูมิ-พระมาลัย กับ โลกบัณฑิตเหมือนกัน คือ เตตรณีทนิทร (นรกแม่น้ำหวาย) ซึ่งพระไตรปิฎก เทวทูตสูตร เรียนรกุมนี้ว่า ขาโร–กนทีนรก (นรกมนี้เต็มไปด้วยแม่น้ำกวด) พุทธรรมเมื่อเป็นมนุษย์ในไตรภูมิ-พระมาลัย และโลกบัณฑิตกล่าวตรงกัน คือ เคยจับสัตว์มีชีวิตโยนลงในของเหลวร้อนให้ผู้อื่นบริโภคของน่า-เสียหรือยาพิษ เคยเป็นนักบวชมิสสะไม่บริสุทธิ์ ซึ่งไม่ปรากฏในเนื้อหาเหล่านี้ในพระไตรปิฎก สังคีตจาตกและพระไตรปิฎก เทวทูตสูตร ส่วนการเสวยทุกราชาของสัตว์นรกนั้น ทุกบัณฑ์(ยกเว้นพระไตรปิฎกสังจิตจาด) ว่า นายธิบาลจะนำก้อนเหล็กแดง(และน้ำทองแดงพบในไตรภูมิ-พระมาลัย และพระไตรปิฎก เทวทูตสูตร) กรองใส่ปากสัตว์นรกให้ทุกข์มาเป็นอย่างยิ่ง
________________
30 พระไตรปิฎก เทวทูตสูตรว่า แม่น้ำใหญ่ พิจารณาจากชื่อของนรกแล้ว ขาโร=กล้า, แข็ง อก-น่า, นที=แม่น้ำ หมายถึง แม่น้ำที่เต็มไปด้วยน้ำที่กล้า หรือแข็งหรือหมายถึง แม่น้ำกั้นเอง