ชาติ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 83 / 146

…ภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 208 ฉฎฐปริจเฉทวณฺณนา หน้าที่ 209 อุปลพุมมานต์ สนฺธายาติ ทฏฺฐพฺพ ฯ ยมปี ชาติ ภิกฺขเว สงฺขตา ปฏิจจ สมุปปันนา ชรามรณ์ สงฺขติ ปฏิจจ สมุปปันนนฺติ วจน ตตฺถาปิ ปฏิจจ สมุปปันนาน ลักขณ…

…ที่ซับซ้อน เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างการเกิด การตาย และการใช้วิธีคิดอย่างมีเหตุผลในการทำความเข้าใจธรรมชาติของชีวิต รวมถึงการวิเคราะห์ข้อกฎหมายในอภิธรรมที่ช่วยให้เข้าใจหลักการพื้นฐานของชีวิตและปฏิบัติตนอย่าง…

…ยกสตฺตา ฯ เอว์ อณฑชชลาพุชาน์ ที่ ทสกานิ ปาตุภวนฺติ ยาน กลดรูปนฺติ วุจจนฺติ ปริ [0] ปิณฑิตานิ ๒ ตานิ ชาติอุณณาย เอกสฺส อิสุโน ปสนฺนติลเตเล ปกขิปิตวา อุทฺธสฺส ปคุฆริตวา อคฺเค จิตวินทุมตฺตานิ อุจฉาน วิปฺปสนฺ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมที่สำคัญ โดยเฉพาะการวิเคราะห์เกี่ยวกับกระบวนการเกิด และความมั่นคงในพระอภิธรรม เช่น อุปปาติกและฆานาชีวิต รวมถึงการอธิบายถึงองค์ต่างๆ ความสัมพันธ์ระหว่างรูปและนาม ทั้งยังชี้ให้เห็

…น ภวตีติ ภโว ฯ โส กามภวาทิวเสน นววิโธ ฯ อุปาทานปจฺจยา ภโวติ เจตฺถ อุปปัตติภโวปี อธิปเปโต ฯ ภวปจฺจยา ชาติติ กมฺมภูโวว ฯ โส หิ ชาติยา ปัจจโย โหติ น อิตโร ฯ โส หิ ปฐมาภินิพฺพตฺตกฺขนฺธสภาโว ชาติเยว ๆ น จ ตเทว…

เนื้อหานี้เกี่ยวข้องกับการศึกษาอภิธมฺมตฺถสงฺคหาที่มีการอธิบายถึงกลไกของตัณหาและอุปาทาน โดยมีการแบ่งประเภทและการพิจารณาหลายด้าน เช่น ทุกข์ประเภทต่างๆ ปัญหาของการเกิดขึ้นของตัณหา และความสัมพันธ์ระหว่างอ

… คริตาติ สมพนฺโธ ฯ เอาถาปิ วุฒิตนเยน เตสํ คหเณน เตสํ สงฺคโห ทฏฺฐพฺโพ ฯ วิญญาณนามรูปสฬายตนผสฺสเวทนาน ชาติชราภงคาว ชาติชรามรณนฺติ จ วุตตาติ อาห์ ชาติชรา มรณคฺคหเณนาติอาทิ ฯ อตีเต เหตโว ปญฺญาติ สรุปโต วุตตาน…

…อายุต และการหมดสิ้นไปของชีวิต สิ่งที่อธิบายไว้ในบทนี้มีความสำคัญต่อการศึกษาอภิธรรมและการเข้าใจในธรรมชาติต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดำรงอยู่และการเกิดใหม่ในสภาวะต่าง ๆ ที่ชวนให้พิจารณา

…ิคคหณ์ สมุทยสัจจววตถาน กงขาวิตรณวิสุทธิ์ นาม อโหสิ นุ โข อหมที่ตมทธานนฺติอาทิกาย โสฬสวิธาย สตถิริ กงชาติอาทิกาย อฏฐวิธาย จ กงขาย วิตรณโต อติกกมนโต กงขาวิตรณา อเหตุวิสมเหตุทิฏฐิมล วิโสธนโต วิสุทธิ์ จาติ กต…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียาและการวิเคราะห์ประเด็นสำคัญของอภิธรรม. แสดงให้เห็นถึงหลักการและวิธีการปฏิบัติในด้านต่างๆ และความสำคัญของการเข้าใจในอภิธมฺมตฺถ. ในแต่ละส่วนมีการเชื่อมโยงกับความ

…ว่า รูป ในพรหมโลกนั่นมีได้ เพราะไม่ล่วงเลยสภาพแห่งความแปรผันนั้น ไปได้ฯ พอทีไม่ควรชักช้านัก ฯ ๆ ธรรมชาติที่ชื่อว่านิพพาน เพราะอรรถว่า ออกจากตัณหา ที่ท่าน เรียกว่า "วานะ" เพราะร้อยรัด คือเย็บไว้ ซึ่งภพน้อย…

…ในพรหมโลกที่ไม่มีปัจจัยเบียดเบียน แต่ยังคงมีปัจจัยที่ค้ำชูให้เกิดการแปรผันนั้นได้ ทั้งนี้การแสดงธรรมชาติที่ชื่อว่านิพพานย่อมเป็นเรื่องเกี่ยวข้องกับการออกจากตัณหา รวมถึงการจำแนกจิตด้วยอำนาจแห่งข้อเบ็ดเตล็ด…

…ก็ เกิดขึ้นไม่ได้ และเพราะ ราะปฏิฆะที่มีสภาพเป็นอกุศลแท้ ๆ ไม่เกิดใน พวกอัพยากฤต ฯ ด้วยว่า ธรรมที่มีชาติต่างกัน ย่อมไม่ได้ในธรรมที่มี ชาติต่างกัน เพราะฉะนั้น โทมนัสจึงไม่มีในอกุศลวิบาก เพราะไม่มี ปฏิฆะที่…

ในบทความนี้เราจะสำรวจความแตกต่างของเวทนาในพวกสันตีรณะฝ่ายอกุศลวิบาก และการเกิดโทมนัสในอนิฏฐารมณ์ ที่มีการจำกัดไว้ว่าโทมนัสไม่สามารถเกิดขึ้นได้ในสภาวะอกุศลวิบากโดยปราศจากปฏิฆะ ส่วนคนที่มีกำลังอ่อนแอก็ต

…ทิ เป็นการรวมการนับจิตเป็นไปในภูมิ ๔ ตาม ที่กล่าวแล้วฯ เพื่อจะแสดงการสงเคราะห์ (รวม) ด้วยสามารถแห่ง ชาติอย่างนี้แล้วแสดงด้วยสามารถแห่งภูมิอีก ท่านอาจารย์จึงได้กล่าวคำ มีอาทิว่า จตุปัญญาสธา กาเม ดังนี้ ฯ อ…

บทความนี้นำเสนอการศึกษาอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเจาะลึกในการอธิบายถึงจิตในประเภทต่าง ๆ ที่แบ่งตามประเภทของภพ ทั้งกามภพและรูปภพ รวมถึงความสัมพันธ์ที่มีระหว่างจิต ต่าง ๆ ระบุความส

…ที่ 81 พรรณนาความปริเฉทที่ ๒ [ข้อความเบื้องต้น] ท่านพระอนุรุทธาจารย์ ครั้นจำแนกจิตโดยประเภทแห่งภูมิ ชาติ สัมประโยค สังขาร ฌาน อารมณ์ และมรรค ตามควรอย่างนี้ก่อน แล้ว เพราะบัดนี้มาถึงวิภาคแห่งเจตสิกเข้าโดยล…

…อกุปปาทนิโรธ ไปจนถึงการแสดงสัมประโยคและสังคหะที่เกี่ยวข้องด้วยอาการต่าง ๆ เพื่อสร้างความเข้าใจในธรรมชาติเชิงพุทธศาสตร์ ซึ่งเป็นฐานสำคัญในการพิจารณาและวิเคราะห์ธรรมในหลาย ๆ ประการ

…่งกิริยาชวนะที่สหรคตด้วยอุเบกขาฯ แต่ในที่ สุดแห่งชวนะที่สหรคตด้วยโสมนัส ตทาลัมพนะและภวังค์ เป็นธรรม ชาติสหรคตด้วยอุเบกขาอย่างเดียว ฯ เพราะฉะนั้น อาจารย์ทั้งหลาย จึงกล่าวว่า ถ้าหากว่า สำหรับสัตว์ผู้มีปฏิสน…

ในหน้าที่ 146 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างตทาลัมพนะและสันตีรณะที่มีการสหรคตด้วยโสมนัส โดยเน้นว่าตทาลัมพนะที่มีโสมนัสจะเกิดขึ้นในกิริยาชวนะที่แตกต่างกัน ในขณะที่การเกิดตทาลัมพนะที

…ธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 214 บทว่า เอกเมว คือ (ปฏิสนธิจิตและจุติจิต) เหมือนกัน ทีเดียว โดยภูมิ ชาติ สัมปยุตธรรมและสังขาร ฯ บทว่า เอกชาติย คือ ในภพ ๑ ฯ [อธิบายกรรม ๔ มีชนกกรรมเป็นต้น] บัดนี้ เพื่อจะแส…

บทนี้นำเสนอการวิเคราะห์กรรม ๔ ประเภท ได้แก่ ชนกกรรม อุปัตถัมภกกรรม อุปปีฬกกรรม และอุปฆาตกกรรม รวมถึงบทบาทของเจตนากุศลและอกุศล ที่ส่งผลต่อวิบากและสภาวะต่าง ๆ โดยเฉพาะในเรื่องของการเกิด การสนับสนุน และก

…อกาสแห่ง อุปปัชชเวทนียกรรม แต่เมื่อให้ปฏิสนธิแล้ว เจตนานั้นย่อมให้วิบาก ในปวัติกาลต่อไป แม้ตั้ง ๑๐๐ ชาติ" ฯ เจตนา ๕ หมวด ที่ ยังไม่ถึงความเป็นทิฏฐธัมมเวทนียกรรมเป็นต้น เพราะเว้นจากเหตุ ตามที่กล่าวแล้ว เป็…

…่อการให้วิบากในต่อมา โดยมีการระบุถึงเจตนา 5 หมวดที่เกี่ยวข้องกับกรรมในทางที่เข้มข้นกับการให้ผลในนานาชาติ ซึ่งทั้งหมดนี้มีความสำคัญในการศึกษาอภิธรรมและเจตนาในชีวิต

…ถือเอาโดยนัยอันมาแล้ว ในปกรณ์ทั้งหลายมีอรรถกถาเป็นต้น ન [อธิบายความหมายของศัพท์ว่า ทาน เป็นต้น] ธรรมชาติที่ชื่อว่าทาน เพราะอรรถว่า เป็นเหตุอันเขาให้แห่ง วัตถุมีข้าวเป็นต้น ได้แก่เจตนาเป็นเหตุบริจาค ฯ ในบุ…

บทความนี้อธิบายความหมายของศัพท์ต่างๆ เช่น ทาน, ศีล ซึ่งมีความสำคัญในทางธรรม โดยยกตัวอย่างเกี่ยวกับการทำบุญและการรักษาศีล เพื่อเป็นแนวทางในการปฏิบัติตนตามหลักธรรมจากคำสอนของพระผู้มีพระภาค.

… บทว่า ปฏิสนธิ คือ ให้ปฏิสนธิครั้งเดียวเท่านั้น ฯ แท้จริง ด้วยกรรมครั้งเดียว หามีปฏิสนธิได้ในหลาย ๆ ชาติไม่ ๆ แต่ว่าวิบาก ในปวัติกาล ย่อมมีได้ร้อยชาติบ้าง พันชาติบ้าง ฯ สมดังที่พระผู้มี พระภาคตรัสไว้ว่า "…

…ความเกี่ยวข้องกับกุศลจิตและความเป็นไปในโลกแห่งกามตัณหา ชี้ให้เห็นว่ากรรมที่ดีอาจมีผลกระทบตามมาในหลายชาติ ในขณะที่กรรมชั่วสามารถส่งผลย้อนกลับเมื่อถูกอุกกุลกรรมห้อมล้อม การทำความเข้าใจในแนวคิดนี้สามารถช่วยใ…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 283 บทว่า ชาติรูปเมว ความว่า รูปกล่าวคือชาติ เพราะเป็นความ อุบัติขึ้นในขณะ ๆ แห่งรูปทั้งหลาย จำเดิมแต่ปฏิสนธิ และท…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์บทความในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ที่อธิบายถึงชาติรูปและการเริ่มก่อแห่งรูปที่มีความสำคัญในพุทธศาสนา ท่านอาจารย์ได้แบ่งแยกความเริ่มก่อและความสืบต่อของร…

…ป็นต้น คือ รูปที่กำลังบังเกิด กำลังแก่ และกำลังแตกไป คือเพราะเว้นสักว่าสภาพ เสียแล้ว ก็ไม่มีลักษณะมีชาติเป็นต้นของตน ๆ จริงอยู่ ลักษณะมีชาติ เป็นต้น ย่อมมีแก่จักษุเป็นต้น ที่ประกอบด้วยอุปปาทขณะเป็นต้นฯ แต…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับลักษณะของรูปและชาติในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการอธิบายถึงความสำคัญของปัจจัยที่ทำให้เกิดรูป ชาติ และการเกิดแก่และตายตาม…

…ีกา - หน้าที่ 361 ก็ในบทว่า อุปาทานปจฺจยา ภโว นี้ แม้อุปปัตติภพท่านก็ประสงค์ เอา ฯ ในคำว่า ภวปจฺจยา ชาติ นี้ ท่านประสงค์เอากรมภพเท่านั้น ฯ จริงอยู่ กรรมภพนั้น ย่อมเป็นปัจจัยแก่ชาติ ภพนอกนี้หาเป็นไม่ (อุปป…

บทความนี้เป็นการวิเคราะห์เนื้อหาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งพูดถึงปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลให้เกิดชาติและสภาวะต่างๆ เช่น อุปปัตติภพ ชรา มรณะและโสกะ ซึ่งสัมพันธ์กันในทางปรัชญาของพุทธศาสนา โดยมีคำอธิบายที…

… สัมประโยคและอนุสัย ตามสมควร ย่อมเป็นไปเพื่อการประมวลกรรม เพราะฉะนั้น อุปาทานจึงเป็นปัจจัยแก่ภพ ฯ ก็ชาติกล่าวคืออุปปัติภพ ซึ่งมีกรรมภพเป็นเหตุนั่นเอง ย่อมเกิดมีได้ในภพนั้น ๆ เหมือนหน่อ เกิดจากพืชฉะนั้น เพ…

…ายว่าตัณหาคือปัจจัยที่นำไปสู่อุปาทานและสามารถส่งผลต่อการเกิดและการดับของชีวิต ซึ่งมีส่วนเชื่อมโยงกับชาติ ชรา และมรณะ ด้วย อธิบายความเข้าใจผิดเกี่ยวกับอัตตาและอุปาทาน เราขอเชิญชวนให้บัณฑิตทำความเข้าใจเกี่ย…

…และอนาคตกาล, ส่วนธรรมที่นับเนื่องในขณะ ทั้ง ๓ มีอุปาทขณะเป็นต้น ท่านกล่าวด้วยอำนาจแห่งปัจจุบันกาล ฯ ชาติชราและมรณะ ชื่อว่าอนาคตทธา เพราะจะเกิดในอนาคต จากเหตุปัจจุบัน ฯ คำว่า มชฺเญ อฏฺฐ ปจฺจุปันโน อทธา ควา…

บทความนี้วิเคราะห์แนวคิดที่สำคัญในอภิธัมมัตถสังคหบาลีเกี่ยวกับปัจจัยและเวลาในธรรม โดยชี้ให้เห็นถึงความเชื่อมโยงระหว่างอดีต ปัจจุบัน และอนาคตในแง่มุมต่างๆ จากอวิชชาและสังขารถึงการเกิดผลในชีวิต ฯลฯ นำเส

…ะ ผัสสะ และเวทนา พระ ผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ความเกิด ความแก่ และความตาย ดังนี้ จึงกล่าวคำเป็นต้นว่า ชาติชรามรณคฺคหเณน ดังนี้ ฯ เหตุ ๕ อย่างที่ เกิดแล้วในภพอดีตเป็นปัจจัยแก่ผลอันเป็นปัจจุบัน ตามอำนาจแห่งอว…

บทความนี้เป็นการวิเคราะห์หลักธรรมเกี่ยวกับอวิชชา ตัณหา และอุปาทานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเน้นถึงการเกิด ความแก่ และความดับของวิญญาณ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างอดีต ปัจจุบัน และอนาคตตามอำนาจของเหตุทั้งส