หน้าหนังสือทั้งหมด

ธาตุกระทบและอายตนะ
147
ธาตุกระทบและอายตนะ
…ธาตุ 2. สัททธาตุ 8. โสตธาตุ 14. โสตวิญญาณธาตุ 3. คันธธาตุ 9.มานธาตุ 15. ฆานวิญญาณธาตุ 4. รสธาตุ 10. ชิวหาธาตุ 16. ชิวหาวิญญาณธาตุ 5. โผฏฐัพพธาตุ 11. กายธาตุ 17. กายวิญญาณธาตุ 6. ธัมมธาตุ 12. มโนธาตุ 18. มโ…
เบื้องต้นของการศึกษาในเรื่องธาตุกระทบ พบว่าอายตนะภายนอกและอายตนะภายในมีการกระทบกันซึ่งเกิดจากการรับรู้ทางประสาทต่างๆ รวมถึงจักขุวิญญาณธาตุและธาตุสัมผัสทั้ง 6 ซึ่งส่งผลต่อการสร้างบาปและบุญในชีวิตประจำว
วิญญาณธาตุและการรับรู้ในพระพุทธศาสนา
152
วิญญาณธาตุและการรับรู้ในพระพุทธศาสนา
…พร้อมกับเอาใจใส่ การรับรู้กลิ่นก็เกิดขึ้น เมื่อกลิ่นกับสายลมผ่านไปความรู้กลิ่นก็หายไปด้วยตามสภาพ 4. ชิวหาวิญญาณธาตุ เป็นนามธรรม มีหน้าที่รับรู้รส ประกอบด้วยชิวหาวิญญาณธาตุ 2 ดวง คือ ดวงบุญ และดวงบาป เกิดขึ…
…าที่มีการอธิบายว่ามีหน้าที่การรับรู้ตามความรู้สึกห้าอย่าง ได้แก่ จักขุวิญญาณ, โสตวิญญาณ, ฆานวิญญาณ, ชิวหาวิญญาณ และ กายวิญญาณ ซึ่งมีผลกระทบต่อความทุกข์ในชีวิตและการอุปาทานที่เกิดจากการยึดมั่นในประสบการณ์เห…
บทที่ 8 อินทรีย์ 22
158
บทที่ 8 อินทรีย์ 22
… ฆานปสาทรูป เป็นรูปธรรม 4. ชิวหินทรีย์ ความเป็นใหญ่ในเรื่องของลิ้น มีหน้าที่เอาไว้รับรสต่างๆ ได้แก่ ชิวหา ปสาทรูป เป็นรูปธรรม พระราชวรมุนี (ประยุทธ์ ปยุตฺโต), พจนานุกรมพุทธศาสตร์, ด่านสุทธาการพิมพ์ จำกัด, …
ในบทนี้ได้ศึกษาอินทรีย์ 22 ซึ่งหมายถึงธรรมชาติที่เป็นใหญ่ในแต่ละหน้าที่ที่แตกต่างกัน เช่น ตาเป็นใหญ่ในการเห็น, หูในการฟัง, และอื่นๆ โดยอินทรีย์ทั้งหมดมีหน้าที่เฉพาะที่ไม่แทรกแซงกัน อธิบายองค์ประกอบของ
โสตินทรีย์และบทบาทของอวัยวะสัมผัส
161
โสตินทรีย์และบทบาทของอวัยวะสัมผัส
…ิวารแวดล้อม เป็นวัตถุที่เกิดแห่งฆานวิญญาณ ให้ได้รับกลิ่นทั้งปวง 4.ชิวหินทรีย์ มีหน้าที่รับรส ได้แก่ ชิวหาปสาทรูป เป็นรูปธรรม ชิวหาปสาทเป็นสุขุมรูป ตั้งอยู่ใน ประเทศมีสัณฐานดังปลายกลีบดอกอุบล อยู่เบื้องบนแห…
บทความนี้กล่าวถึงโสตินทรีย์และบทบาทของอวัยวะสัมผัสต่างๆ ในการรับเสียง กลิ่น รส สัมผัส และการรับรู้ด้านอารมณ์ ซึ่งประกอบด้วยโสตินทรีย์ ฆานินทรีย์ ชิวหินทรีย์ กายินทรีย์ และมนินทรีย์ โดยอธิบายถึงลักษณะก
ตารางสรุปอินทรีย์
171
ตารางสรุปอินทรีย์
…ณะ หัวเหา สีใส วงแหวนก้นหอย 3. ฆานินทรีย์ การรัก น ฆานปสาท รับกลิ่น กีบเท้าแพะ 4. ชิวหินทรีย์ การรส ชิวหาปสาท รับรส กลีบดอกบัว 5. กายินทรีย์ การสัมผัส กายปสาท รับสัมผัส อืมซบทั่วร่างกาย 6. มนินทรีย์ การรับ…
ตารางสรุปอินทรีย์ 22 ประการที่เกี่ยวกับการรับรู้และอารมณ์ของมนุษย์ เริ่มจากการเห็น (จักขุนทรีย์) และการได้ยิน (โสตินทรีย์) ไปจนถึงความสุขและความทุกข์ทั้งทางกายและใจ และการรู้แจ้งในอริยสัจ 4 อินทรีย์แต
การจัดหมวดหมู่ของอินทรีย์
173
การจัดหมวดหมู่ของอินทรีย์
…ัดแบ่งได้ทั้งหมด 5 หมวด ดังนี้คือ 1. หมวดที่เป็นอายตนะ ได้แก่ อินทรีย์ 6 ประกอบด้วย จักขุ โสตะ ฆานะ ชิวหา กายะ 2. หมวดที่เป็นภาวะ ได้แก่ อินทรีย์ 3 ประกอบด้วย อิตถี ปุริส ชีวิต 3. หมวดที่เป็นเวทนา ได้แก่ อ…
ในพุทธศาสนา อินทรีย์สามารถจัดประเภทได้เป็น 5 หมวด ได้แก่ อินทรีย์อายตนะ 6 ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้โดยการมองเห็น เสียง กลิ่น รส รูปร่าง และการสัมผัส. อินทรีย์ภาวะ 3 เกี่ยวข้องกับเพศ ชายหญิงและชีวิต.
องค์แห่งปฏิจจสมุปบาท
212
องค์แห่งปฏิจจสมุปบาท
…ู้แจ้งอารมณ์ทางตา) 2. โสตวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางหู) 3. ฆานวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางจมูก) 4. ชิวหาวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางลิ้น) 5. กายวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางกาย) 6. มโนวิญญาณ (ความรู้แจ้งอา…
ปฏิจจสมุปบาท ประกอบด้วย 12 องค์ที่สำคัญ ได้แก่ อวิชชา (ความไม่รู้), สังขาร (ความคิดปรุงแต่งและการแสดงออก) และวิญญาณ (การรู้แจ้งอารมณ์ต่าง ๆ) ซึ่งมีการจำแนกไว้เพื่อให้ง่ายต่อการศึกษา นอกจากนี้ยังมีการส
อายตนะ 12: การติดต่อของจิตและอารมณ์
241
อายตนะ 12: การติดต่อของจิตและอารมณ์
…ังเสียงได้ อยู่ในช่องหู 3) ฆานายตนะ แดนติดต่อคือ จมูก หมายถึง ประสาทที่สูดกลิ่นได้อยู่ในช่องจมูก 4) ชิวหายตนะ แดนติดต่อคือ ลิ้น หมายถึง ประสาทที่ลิ้มรสได้ อยู่ที่แผ่นลิ้น 5) กายายตนะ แดนติดต่อคือ กาย หมายถ…
อายตนะ 12 แบ่งออกเป็นอายตนะภายใน 6 ประเภท ได้แก่ ตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย, ใจ และอายตนะภายนอก 6 ประเภท ได้แก่ รูป, เสียง, กลิ่น, รส, สัมผัส, ธรรมารมณ์ อายตนะภายในคือช่องรับรู้ที่เชื่อมต่อจิตกับอารมณ์ ส
การทำงานของทวารในร่างกายมนุษย์
245
การทำงานของทวารในร่างกายมนุษย์
…ษะ แล้วหยั่งลงภายในพื้นเยื่อ พังผืดข้างหลัง ไปรวมจรดอยู่ที่กลางขันธ์ 5 ตรงกลางกำเนิดธาตุธรรมเดิม 4. ชิวหาทวาร ที่ลิ้น จะเห็นชิวหาประสาท (ชิวหาปสาท) กระจายอยู่ทั่วลิ้น มีลักษณะ สัณฐานเหมือนดอกบัวหรือกลีบบัว…
…ร่างกายมนุษย์ โดยแบ่งตามประเภท เช่น ฆานทวารที่รับกลิ่น มีลักษณะคล้ายกวางหรือปีกใส สะอาด อีกทั้งยังมีชิวหาทวารที่รับรสและกระจายอยู่ทั่วลิ้น กายทวารที่เห็นทั่วกาย ทำหน้าที่รับสัมผัส และมโนทวารซึ่งมีลักษณะกลม…
ดวงอินทรีย์ในมนุษย์
247
ดวงอินทรีย์ในมนุษย์
…มลำดับชั้นของอินทรีย์ที่กลางกำเนิด ธาตุธรรมเดิม ทั้ง 6 ดวงนี้จะคุมเกี่ยวกับเรื่องของจักขุ โสตะ มานะ ชิวหา กายะใจ ทำให้ตา หู ลิ้น กาย ใจ ทำหน้าที่เป็นใหญ่ในตัวของมันได้ ถ้าหากไม่มีโปรแกรมส่วนละเอียดจำแนก ก็…
บทความนี้เจาะลึกถึงดวงอินทรีย์ 6 ดวง และ 3 ดวงในมนุษย์ที่มีบทบาทสำคัญในการควบคุมประสาทสัมผัสต่าง ๆ เช่น ตา หู ลิ้น กาย และใจ โดยอธิบายลักษณะของดวงอินทรีย์ที่แสดงถึงเพศชายและเพศหญิง รวมถึงบทบาทของชีวิต
ศาลาธรรมบท ภาค ๑-๘
54
ศาลาธรรมบท ภาค ๑-๘
…งฉะนั้น 5. เรื่องภิกษุชาวเมืองปาฐา [๕๐] มุหุตฺตมปิ เจ วิญญู ปณฺฑิต ปยิรุปาสติ ขิปฺป์ ธมฺม์ วิชานาติ ชิวหา สูปรส์ ยถา. ถ้าวิญญูชน เข้าไปนั่งใกล้บัณฑิต แม้ครู่เดียว, เขาย่อมรู้แจ้งธรรม ได้ฉับพลัน, เหมือนลิ้น…
ศาลาธรรมบทนี้เน้นการแยกแยะบุคคลที่มีปัญญาและบุคคลที่โง่เขลา บุคคลที่มองว่าตนเองเป็นบัณฑิตโดยที่เขาไม่รู้และไม่เข้าใจธรรมชาติของชีวิตจะเป็นคนโง่ ในขณะที่บุคคลที่สามารถเรียนรู้จากบัณฑิตแม้เพียงช่วงสั้น
คาถาธรรมบท JHMIAO-๘
57
คาถาธรรมบท JHMIAO-๘
…ไม่ถึงเสี้ยวที่ ๑๖ แห่งท่านผู้มีธรรมอันนับได้แล้ว ๑๒. เรื่องอ เปรต [๕๖] ปญฺจวีสติโยชน์; ปญฺจโยชนิกา ชิวหา, สีสนฺเต นวโยชน์ กาโย อจฺจุคุคโต ตุยุห์ กินนุ กมฺม์ กริตฺวาน ปตฺโตสิ ทุกขมีทิสนฺติ ୯ ลิ้นของเจ้าประ…
คาถาธรรมบทนี้กล่าวถึงเรื่องราวของชัมพุกาชีวกที่สอนให้รู้จักการบริโภคและการทำกรรมตามพระธรรม นอกจากนี้ยังมีความหมายเกี่ยวกับการกระทำและผลของกรรมที่คนพึงระลึกถึงเพื่อไม่ให้ตกอยู่ในภาวะทุกข์จากกรรมที่สูง
ความสำรวมในทวารทั้งปวง
167
ความสำรวมในทวารทั้งปวง
…ย ความสวัสดีจากภัยใหญ่นั้น ได้มีแล้วแก่เรา. จกขนา สํวโร สาธุ สาธุ โสเตน สํวโร ฆาเนน สํวโร สาธุ สาธุ ชิวหาย สํวโร กาเยน สํวโร สาธุ สาธุ วาจาย สํวโร มนสา สํวโร สาธุ สาธุ สพฺพตฺถ สํวโร, สพฺพตฺถ สํวโต ภิกขุ สพ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการสำรวมทางตา หู จมูก ลิ้น กาย วาจา และใจ ซึ่งเป็นคุณยังประโยชน์ให้สำเร็จในชีวิต การมีความสำรวมในทวารทั้งปวงช่วยให้เราห่างไกลจากภัยและนำไปสู่ความสวัสดี ความสุขและความสงบสุขในชีวิตนั้นน
คุณค่าของความสำรวมในชีวิต
75
คุณค่าของความสำรวมในชีวิต
…ย ความสวัสดีจากภัยใหญ่นั้น ได้มีแล้วแก่เรา. จกขนา สํวโร สาธุ สาธุ โสเตน สํวโร ฆาเนน สํวโร สาธุ สาธุ ชิวหาย สํวโร กาเยน สํวโร สาธุ สาธุ วาจาย สํวโร มนสา สํวโร สาธุ สาธุ สพฺพตฺถ สํวโร, สพฺพตฺถ สํวโต ภิกขุ สพ…
เนื้อหาในบทนี้เน้นความสำคัญของความสำรวมในตา หู จมูก ลิ้น กาย วาจา และใจ ว่ามีความสำคัญอย่างไรในการทำให้การดำเนินชีวิตมีความสุขและสงบสุข การปฏิบัติความสำรวมให้บรรลุช่วยให้พ้นจากทุกข์และอุปสรรคต่างๆ ที่
ธรรมะเพื่อประชา: อาทิตตปริยายสูตร
394
ธรรมะเพื่อประชา: อาทิตตปริยายสูตร
…์ใจ ความคับแค้นใจ โสตเป็นของร้อน เสียงทั้งหลายเป็นของร้อน ฆานะเป็น ของร้อน กลิ่นทั้งหลายเป็นของร้อน ชิวหาเป็นของร้อน รส ทั้งหลายเป็นของร้อน กายเป็นของร้อน โผฏฐัพพะทั้งหลายเป็น ของร้อน มนะ คือใจเป็นของร้อน …
…าได้ทรงสอนเกี่ยวกับความร้อนที่เกิดขึ้นในชีวิต โดยอธิบายว่าทุกสิ่งเป็นของร้อน เช่น จักษุ, โสต, ฆานะ, ชิวหา, กาย และมนะ รวมทั้งความรู้สึกทุกข์และสุข ซึ่งเกิดจากราคะ, โทสะ และโมหะ ความร้อนในทุกด้านเป็นผลจากกา…
ธรรมะเพื่อประชาชน
157
ธรรมะเพื่อประชาชน
…ผัส และธรรมารมณ์ทั้งหลาย เมื่อเกิดการกระทบกัน จึงเกิดความ รู้แจ้งทางจักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโนวิญญาณ อายตนะนั้นเที่ยงหรือไม่เที่ยง” เมื่อพวกนางภิกษุณีตอบว่า “ไม่เที่ยง เจ้าข้…
พระนันทกเถระได้เทศน์ให้ภิกษุณีฟังเกี่ยวกับอายตนะภายใน ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ และอายตนะภายนอก ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส เมื่อสิ่งเหล่านี้เกิดการกระทบกันจะเกิดความรู้แจ้ง พระเถระได้ชี้ให้เ
การศึกษาธรรมะเพื่อความปลอดภัยในชีวิต
215
การศึกษาธรรมะเพื่อความปลอดภัยในชีวิต
… มีวาระพระบาลีที่ตรัสไว้ใน คาถาธรรมบท ว่า “มุหุตตมปิ เจ วิญญู ปณฺฑิต ปยิรุปาสติ ขิปป์ ธมฺม วิชานาติ ชิวหา สูปรส์ ยถา ถ้าวิญญูชนเข้าไปนั่งใกล้บัณฑิตแม้เพียงครู่เดียว เขา ย่อมรู้แจ้งธรรมได้ฉับพลัน เหมือนลิ้น…
การศึกษาและเล่าเรียนเพียงเพื่อแสวงหาทรัพย์ในชีวิตอาจไม่ทำให้ปลอดภัยจากภัยต่างๆ ได้ แต่ความรู้ทางธรรมเป็นสิ่งที่ไม่อาจปล่อยให้ขาดได้ เพราะหากขาดจะนำไปสู่ความทุกข์ในอบายภูมิ การศึกษาธรรมะเป็นสื่อที่ช่วย
บาลีไวยกรณ์: การศึกษาเสียงอักขระและกรณ์ต่างๆ
10
บาลีไวยกรณ์: การศึกษาเสียงอักขระและกรณ์ต่างๆ
… - หน้าที่ 10 กล่าวว่าเกิดแต่อก ที่ไม่ได้ประกอบ เกิดในคอตามฐานเดิมของตน [๒] กรณ์ที่ทำอักขระมี ๔ คือ ชิวหามชุฒิ ท่ามกลางลิ้น ๑ ชิวโหปคุก ถัดปลายลิ้นเข้ามา ๑ ชิวหลุด ปลายลิ้น ๑ สกฏฐาน ฐานของตน ๑. ท่ามกลางลิ้…
เนื้อหาเกี่ยวกับบาลีไวยกรณ์ ซึ่งอธิบายถึงวิธีการเกิดเสียงของอักขระโดยแบ่งออกเป็นกรณ์ต่างๆ รวมถึงการกำหนดมาตราของเสียงอักขระและความแตกต่างของพยัญชนะที่มีเสียงใกล้เคียงในภาษาไทย เพื่อให้ผู้ศึกษาเรียนรู้
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา
311
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา
…นฺติ อาหยตีติ ปเท กมุม ฯ ตามินติ นินนาติ ปเท อาธาโร ฯ นินนตายาติ อาหยตีติ ปเท ตติยา วิเสสน์ ฯ อิตติ ชิวหาติ ปเท เหตุ ฯ นิรุตฺตนเยนาติ วุตตาติ ปเท ตติยาวิเสสน์ ฯ [๑๘๔] ชีวิต อวหยตีติ ชิวหา ฯ ชีวิตสททุปปโท อ…
เนื้อหาในหน้า 311 มีการอภิปรายเกี่ยวกับการวิเคราะห์และคำอธิบายเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยมีการเชื่อมโยงสิทธิและหลักการที่เกี่ยวข้อง การนำเสนอในรูปแบบของการแสดงเหตุผลและการวิเคราะห์เชิงลึกในบริบท
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - บทที่ 249
249
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - บทที่ 249
…ากมาคจฉนฺตีติ โยชนา ฯ เสสานีติ รูปสทฺเทหิ เสสานิ ฯ ปนสทฺโท วิเสสตฺโถ ๆ มาน อาทิ เยส เต ฆานาทโย เยส์ ชิวหากายาน อาทิ ฆาน เต ชิวหากายา ฆานาทโย ฯ นิสสยนฺติ เอตถาติ นิสสยาติ คนธาที่นี่ เอตฺถ ภูเตสุ นิสสยนฺติ น…
บทนี้จากหนังสืออภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา กล่าวถึงแนวคิดทางอภิธรรมในเรื่องกรรมและความสัมพันธ์ของวิญญาณ โดยมีเนื้อหาเกี่ยวกับการนิสสยาที่ต้องเข้าใจและศึกษาอย่างละเอียด เช่น การอธิบายการเกิดขึ้นของวิญ