ชิวหา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 10

…อินทรี 4 ตัว (ฉบับเบญจ 6 ตัว) คอยเฝ้าและกินคนทั้งเป็น ซึ่งสามารถเทียบได้กับอายตนะ จักุ โสด มานะ และ ชิวหา (ฉบับเบญจเพิ่มเติม กาย และใจ) ที่คอยชักพาให้มนุษย์หลงไปในวัฏสงสาร ดวงแก้วทั้งสี่เป็นจุดมุ่งหมายของม…

หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พรหมช่วง 1 กล่าวถึงตำแหน่งที่แน่นอนของนิพพานที่สะดือ และอรรถาธิบายของนิพพานว่าเป็นกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับจิตที่บริสุทธิ์ จากความไม่เที่ยงแห่งจิตสู่การบรรลุนิพพาน ดวงแก้วในโยค

…ะทบ ภายนอกทั้งปวง ซึ่งก็เป็นเรื่องที่สมเหตุผลเพราะเมื่อปราศจากรูปเป็นที่ ตั้งของ จักขุ โสต มานะ ชิวหา และกายแล้ว ก็ไม่สามารถรับรู้สิ่งกระทบจาก ภายนอกได้114 เหลือแต่จิตที่พร้อมที่จะไปสู่ภายใหม่โดยการช…

คั่มภิรย์บัวระพันธ์อธิบายการถือกำเนิดของมนุษย์และการแยกออกจากรูป โดยแบ่งลักษณะการเข้าไปในครรภ์ของผู้หญิงและผู้ชาย ในขณะที่ยังคงความสัมพันธ์ของจิตกับกรรมที่ได้กระทำมาและการวนเวียนในวัฏจักร.

…ภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 116 ชื่อว่าวัตถุ ในวัตถุสังคหะ มี 5 อย่าง คือ จักขุ ๑ โสตะ ๑ มานะ ๑ ชิวหา ๑ กาย ๑ หทัยวัตถุ ๑ ก็วัตถุเหล่านั้นแม้ทั้งหม ย่อมได้ในกามโลกฯ แต่วัตถุ ๓ มีฆานะเป็นต้น ไม่มีในรูปโ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะเรื่องวัตถุ 5 อย่างในกามโลก รวมถึงการที่มโนวิญญาณธาตุและวิญญาณธาตุอาศัยวัตถุอย่างไร ทั้งนี้ในแต่ละภพแบ่งออกได้ชัดเจนคือ กามภพ

៨៦ ชิวหา อาทิตตา ระสา อาทิตตา ชิวหาวิญญาณัง อาทิตตัง ชิวหาสัมผัสโส อาทิตโต ยัมปิง ชิวหาสัมผัสสะ ปัจจะยา อุปป…

เนื้อหาเกี่ยวกับอาทิตตาและการสัมผัสที่เกิดขึ้นในชีวิต มีการพูดถึงสุขและทุกข์ที่เกิดจากการรับรู้ผ่านอาทิตตา ทั้งในส่วนของกาย สมอง และวิญญาณ รวมทั้งความสำคัญของการเข้าใจการเกิดขึ้นและการดับไปของความรู้ส

…ศลธรรมอันลามก คือ อภิชฌา และโทมนัสครอบง่า... ภิกษุฟังเสียง ด้วยโสต... ดมกลิ่นด้วยมานะ... ลิ้มรสด้วย ชิวหา.... ถูกต้องโผฏฐัพพะด้วยกาย... รู้แจ้ง ธรรมารมณ์ด้วยใจแล้ว ไม่ถือนิมิต อนุพยัญชนะ เธอย่อมปฏิบัติเพื่…

ภิกษุในธรรมวินัยนี้ต้องไม่ถือรูปลักษณ์หรือเสียงใดๆ เพื่อหลีกเลี่ยงอกุศลธรรม เช่น อภิชฌาและโทมนัส ด้วยการสำรวมและปกป้องอินทรียทั้งหลาย เพื่อการมีความสุขที่ปราศจากกิเลส ความสำรวมในอินทรีย์จะช่วยให้ผู้ปฏ

…กิดความรู้คือ โสตวิญญาณ ได้ยิน 3. ฆานะ จมูก เป็นแดนรับรู้กลิ่น เกิดความรู้คือ ฆานวิญญาณ ได้กลิ่น 4. ชิวหา ลิ้น เป็นแดนรับรู้รส เกิดความรู้คือ ชิวหาวิญญาณ - รู้รส 5. กาย กาย เป็นแดนรับรู้โผฏฐัพพะ เกิดความรู…

การรับรู้เกิดจากการสัมผัสเมื่ออายตนะ อารมณ์ และวิญญาณมาบรรจบกัน โดยมีช่องทางต่างๆ ของอายตนะ เพื่อเสริมสร้างความรู้และความรู้สึกต่ออารมณ์ที่รับรู้ ซึ่งสามารถแยกออกเป็นระดับต่างๆ ซึ่งรวมถึงสุข ทุกข์ และ

…. โสตธาตุ : โสตะ ชื่อว่า องค์ธรรมได้แก่ โสตปสาท 3. ฆานธาตุ : ฆานะ ชื่อว่า องค์ธรรมได้แก่ ฆานปสาท 4. ชิวหาธาตุ : ชิวหา ชื่อว่า องค์ธรรมได้แก่ ชิวหาปสาท 5. กายธาตุ : กายะ ; ชื่อว่า องค์ธรรมได้แก่ กายปสาท 6. …

ธาตุทั้ง 18 มีบทบาทสำคัญในการเข้าสัมผัสโลกผ่านประสาทสัมผัสต่างๆ อาทิเช่น จักขุธาตุที่เกี่ยวข้องกับการมองเห็นและโสตธาตุที่เกี่ยวข้องกับการได้ยิน โดยแต่ละธาตุมีองค์ธรรมที่สัมพันธ์และให้ความเข้าใจในธรรมช

… ฆานปสาทรูป เป็นรูปธรรม 4. ชิวหินทรีย์ ความเป็นใหญ่ในเรื่องของลิ้น มีหน้าที่เอาไว้รับรสต่างๆ ได้แก่ ชิวหา ปสาทรูป เป็นรูปธรรม พระราชวรมุนี (ประยุทธ์ ปยุตฺโต), พจนานุกรมพุทธศาสตร์, ด่านสุทธาการพิมพ์ จำกัด, …

ในบทนี้ได้ศึกษาอินทรีย์ 22 ซึ่งหมายถึงธรรมชาติที่เป็นใหญ่ในแต่ละหน้าที่ที่แตกต่างกัน เช่น ตาเป็นใหญ่ในการเห็น, หูในการฟัง, และอื่นๆ โดยอินทรีย์ทั้งหมดมีหน้าที่เฉพาะที่ไม่แทรกแซงกัน อธิบายองค์ประกอบของ

…ัดแบ่งได้ทั้งหมด 5 หมวด ดังนี้คือ 1. หมวดที่เป็นอายตนะ ได้แก่ อินทรีย์ 6 ประกอบด้วย จักขุ โสตะ ฆานะ ชิวหา กายะ 2. หมวดที่เป็นภาวะ ได้แก่ อินทรีย์ 3 ประกอบด้วย อิตถี ปุริส ชีวิต 3. หมวดที่เป็นเวทนา ได้แก่ อ…

ในพุทธศาสนา อินทรีย์สามารถจัดประเภทได้เป็น 5 หมวด ได้แก่ อินทรีย์อายตนะ 6 ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้โดยการมองเห็น เสียง กลิ่น รส รูปร่าง และการสัมผัส. อินทรีย์ภาวะ 3 เกี่ยวข้องกับเพศ ชายหญิงและชีวิต.

…มลำดับชั้นของอินทรีย์ที่กลางกำเนิด ธาตุธรรมเดิม ทั้ง 6 ดวงนี้จะคุมเกี่ยวกับเรื่องของจักขุ โสตะ มานะ ชิวหา กายะใจ ทำให้ตา หู ลิ้น กาย ใจ ทำหน้าที่เป็นใหญ่ในตัวของมันได้ ถ้าหากไม่มีโปรแกรมส่วนละเอียดจำแนก ก็…

บทความนี้เจาะลึกถึงดวงอินทรีย์ 6 ดวง และ 3 ดวงในมนุษย์ที่มีบทบาทสำคัญในการควบคุมประสาทสัมผัสต่าง ๆ เช่น ตา หู ลิ้น กาย และใจ โดยอธิบายลักษณะของดวงอินทรีย์ที่แสดงถึงเพศชายและเพศหญิง รวมถึงบทบาทของชีวิต

…งฉะนั้น 5. เรื่องภิกษุชาวเมืองปาฐา [๕๐] มุหุตฺตมปิ เจ วิญญู ปณฺฑิต ปยิรุปาสติ ขิปฺป์ ธมฺม์ วิชานาติ ชิวหา สูปรส์ ยถา. ถ้าวิญญูชน เข้าไปนั่งใกล้บัณฑิต แม้ครู่เดียว, เขาย่อมรู้แจ้งธรรม ได้ฉับพลัน, เหมือนลิ้น…

ศาลาธรรมบทนี้เน้นการแยกแยะบุคคลที่มีปัญญาและบุคคลที่โง่เขลา บุคคลที่มองว่าตนเองเป็นบัณฑิตโดยที่เขาไม่รู้และไม่เข้าใจธรรมชาติของชีวิตจะเป็นคนโง่ ในขณะที่บุคคลที่สามารถเรียนรู้จากบัณฑิตแม้เพียงช่วงสั้น

…ไม่ถึงเสี้ยวที่ ๑๖ แห่งท่านผู้มีธรรมอันนับได้แล้ว ๑๒. เรื่องอ เปรต [๕๖] ปญฺจวีสติโยชน์; ปญฺจโยชนิกา ชิวหา, สีสนฺเต นวโยชน์ กาโย อจฺจุคุคโต ตุยุห์ กินนุ กมฺม์ กริตฺวาน ปตฺโตสิ ทุกขมีทิสนฺติ ୯ ลิ้นของเจ้าประ…

คาถาธรรมบทนี้กล่าวถึงเรื่องราวของชัมพุกาชีวกที่สอนให้รู้จักการบริโภคและการทำกรรมตามพระธรรม นอกจากนี้ยังมีความหมายเกี่ยวกับการกระทำและผลของกรรมที่คนพึงระลึกถึงเพื่อไม่ให้ตกอยู่ในภาวะทุกข์จากกรรมที่สูง

…์ใจ ความคับแค้นใจ โสตเป็นของร้อน เสียงทั้งหลายเป็นของร้อน ฆานะเป็น ของร้อน กลิ่นทั้งหลายเป็นของร้อน ชิวหาเป็นของร้อน รส ทั้งหลายเป็นของร้อน กายเป็นของร้อน โผฏฐัพพะทั้งหลายเป็น ของร้อน มนะ คือใจเป็นของร้อน …

…าได้ทรงสอนเกี่ยวกับความร้อนที่เกิดขึ้นในชีวิต โดยอธิบายว่าทุกสิ่งเป็นของร้อน เช่น จักษุ, โสต, ฆานะ, ชิวหา, กาย และมนะ รวมทั้งความรู้สึกทุกข์และสุข ซึ่งเกิดจากราคะ, โทสะ และโมหะ ความร้อนในทุกด้านเป็นผลจากกา…

… มีวาระพระบาลีที่ตรัสไว้ใน คาถาธรรมบท ว่า “มุหุตตมปิ เจ วิญญู ปณฺฑิต ปยิรุปาสติ ขิปป์ ธมฺม วิชานาติ ชิวหา สูปรส์ ยถา ถ้าวิญญูชนเข้าไปนั่งใกล้บัณฑิตแม้เพียงครู่เดียว เขา ย่อมรู้แจ้งธรรมได้ฉับพลัน เหมือนลิ้น…

การศึกษาและเล่าเรียนเพียงเพื่อแสวงหาทรัพย์ในชีวิตอาจไม่ทำให้ปลอดภัยจากภัยต่างๆ ได้ แต่ความรู้ทางธรรมเป็นสิ่งที่ไม่อาจปล่อยให้ขาดได้ เพราะหากขาดจะนำไปสู่ความทุกข์ในอบายภูมิ การศึกษาธรรมะเป็นสื่อที่ช่วย

…นฺติ อาหยตีติ ปเท กมุม ฯ ตามินติ นินนาติ ปเท อาธาโร ฯ นินนตายาติ อาหยตีติ ปเท ตติยา วิเสสน์ ฯ อิตติ ชิวหาติ ปเท เหตุ ฯ นิรุตฺตนเยนาติ วุตตาติ ปเท ตติยาวิเสสน์ ฯ [๑๘๔] ชีวิต อวหยตีติ ชิวหา ฯ ชีวิตสททุปปโท อ…

เนื้อหาในหน้า 311 มีการอภิปรายเกี่ยวกับการวิเคราะห์และคำอธิบายเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยมีการเชื่อมโยงสิทธิและหลักการที่เกี่ยวข้อง การนำเสนอในรูปแบบของการแสดงเหตุผลและการวิเคราะห์เชิงลึกในบริบท

…ตมหิ อคฺคมคฺคผลุชชิเต ปญฺจ สพฺพตฺถ ฉ เจติ สตฺตธา ตตฺถ สงฺคโห ฯ วัตถุสงค์เห วัตถุน นาม จกฺขุ โสต ฆาน ชิวหา กาโย หทยวัตถุ เจติ นพพิธานิ ภวนฺติ ฯ ตานิ ปน กามโลเก สพฺพานิปิ ลพุภนฺติ ฯ รูปโลเก ปน มานาทิตตย์ นตฺ…

บทที่เกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลีนี้นำเสนอแง่มุมต่างๆของอภิธรรมและการควบคุมสติ ผ่านการแยกประเภทและวิเคราะห์องค์ความรู้ตามหลักต่างๆ เช่น รูป ธาตุ และวิญญาณ ทั้งยังพูดถึงลักษณะของการปฏิบัติและการเข้าถึง

…หปาลียา สห อภิธรรมมภาวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสงฺคหฎีกา - หน้าที่ 33 อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาล หน้าที่ 34 ฆาน ชิวหา กาโย จ ปสาทรูปนฺนาม รูป์ สทฺโท คนฺโธ รโส อาโป- ธาตุวิวชฺชิตภูตตฺตยสงขาติ โผฏฐพพญจ โคจรรูปนนาม อิตถฤ…

ในเนื้อหานี้เสนอเรื่องของอภิธมฺมตฺถสงฺคหและการศึกษาธาตุวิวชฺชิตภูตตฺตย โดยเจาะลึกสัญญาณของชีวิตและรูปต่างๆ เช่น รูปอากาศ รูปกาย และวิญญาณ รวมถึงการวิเคราะห์ลักษณะของรูปในทางอภิธรรม และวิธีการในการทำคว

…วา สุณาตีติ โสต์ ฯ มายติ คนโธปาทาน กโรตีติ ฆาน ๆ ชีวิตนิมิตต์ รโส ชีวิต ฯ ติ อาหยุติ ตสม นินนตายาติ ชิวหา นิรุตตินเยน ฯ กุจนิตาน ปาปธมฺมานํ อาโย ปวตฺติฏฐานนฺติ กาโย ฯ กายินทรียญห์ โผฏฐพพคหณสภาวตฺตา ตทสฺสาท…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา และการอธิบายเกี่ยวกับจักษุและวิญญาณ โดยใช้ข้อความจากอภิธมฺมตฺถวิภาวินี ความสำคัญของการศึกษาสิ่งเหล่านี้มีอิทธิพลต่อการเข้าใจธรรมชาติต่าง ๆ ของสรรพสิ่งในชีวิต พร

…ว่ามี 8 เว้นจักขวายตนะ และโสตายนะทั้ง ๒ นั้น ของคัพภเสยยกสัตว์ว่ามี ๓ เว้นอายตนะคือ จักขุ โสตะ ฆานะ ชิวหา และสัททายตนะ โดยบาลีในธรรมหทยวิภังค์ ว่า (ขันธ์ ๕ ย่อมปรากฏแก่สัตว์ทุกจำพวก) ในขณะที่อุบัติในกาม ธา…

เนื้อหาในหน้าที่ 300 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงอายตนะของสัตว์ในทุคติว่ามีความแตกต่างกันในเรื่ององค์ประกอบของการรับรู้ และสามารถแบ่งเป็นกลุ่มตามลักษณะทางร่างกาย เช่น สัตว์บอ

…าญาณธาตุ คือ ฤดูรู้อารมณ์ มี 6 อย่าง คือ (1) จักขวิญญาณธาตุ (2) โสตวิญญาณธาตุ (3) มานวิญญาณธาตุ (4) ชิวหาวิญญาณธาตุ (5) กายวิญญาณธาตุ (6) มโนวิญญาณธาตุ6 ชีวิตตามแนวอภิธรรมนี้เรียกว่า ชีวิตเป็นปรมัตถธรรม 3…

บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับการทำงานร่วมกันของประสาททั้ง 5 และทางใจในพระพุทธศาสนา โดยอธิบายแต่ละขั้นอย่างละเอียด รวมถึงการอธิบายชีวิตตามแนวทางฤดู 6 ที่สัมพันธ์กับพระอภิธรรม นอกจากนี้ยังระบุถึงปรมัตถธรรม 3