ธมฺม : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 83 / 134

…ตสฺมี สมเย จิตต์ โหติ ตถาคต อารพภาติอาทีน วตวา อุชุคตจิตโต โข ปน มหานาม อริยสาวโก ลภติ อตฺถเวท ลภติ ธมฺมเวท ลภติ ธมฺมฺปสญฺหิต ปามุชช์ ปมุทิตสฺส ปีติ ชายตีติ วุตต์ ตตฺถ อิติปิ โส ภควาติอาทีน อตฺถ์ นิสสาย อ…

เนื้อหานี้สำรวจการนับถือพระพุทธศาสนาและการใช้การนุสสติในแนวคิดเกี่ยวกับเทวดาที่สามารถส่งผลต่อการปฏิบัติธรรมของพระภิกษุ และเรียกร้องให้มีความสำคัญในเรื่องของการปฏิบัติและการคิดถึงเทวดา ซึ่งมีอิทธิพลในก

…รรถ 5 อย่าง เข้ากับกิริยา ดังนี้ :- สุณาติ ๑. ปวิสติ. เป็นที่ทำ (ซึ่ง) เรียกชื่อว่า อวุตฺตกมุม, อุ, ธมฺม ๒. เป็นที่ไปถึง (สู่) เรียกชื่อว่า สมปาปุณยกมุม, อุ, นคร ๓. เป็นที่ใช้ให้ทำ (ยัง) เรียกชื่อว่า การต…

เนื้อหานี้พูดถึงหลักการของบาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ โดยเฉพาะการใช้บทนามนามในอรรถ 5 รูปแบบตามการทำงานร่วมกับกิริยา เช่น การทำ การไปถึง การใช้ให้ทำ และการรับพูด นอกจากนี้ยังมีการแสดงถึงการเมตตา การทำให้

…า อุปกิเลสิกาธาโร อุ. ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีท ๖. เป็นกาล (ใน, ณ.) เรียกชื่อว่า กาลสตฺตมี, อุ. ตาม สมเย ธมฺมา โหนฺติ ขนฺธา โหนติ ๓. เป็นเครื่องหมายหรือเป็นเหตุ (ในเพราะ) เรียกชื่อว่า นิมิตตสตฺตมี, อุ, สรา โข …

เนื้อหานี้เสนอบทเรียนเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ ที่มีการชี้ให้เห็นถึงการใช้งานต่างๆ ของคำพยาบาลและคำเชื่อมในภาษาบาลี โดยมีเนื้อหาเกี่ยวกับการอธิบายหน้าที่และคำที่เกี่ยวข้อง เช่น พยาปิกาธาโร, ว

…ไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 222 (๑๕๗) บทนามนาม ที่เป็นคำสำหรับร้องเรียก เรียกชื่อว่า อาลปน, อุ, ธมฺม โว ภิกฺขเว เทเสสฺสามิ. (๑๕๘) บทคุณนาม ใช้ในอรรถ ๓ อย่าง ดังนี้: เป็นเครื่องทำนามนามให้แปลกจากปกติ เ…

บทนี้พูดถึงการใช้คำในบาลีไวยากรณ์ เช่น บทนามนามที่ใช้เรียกชื่อ รวมถึงการใช้คุณนามในสามกรณีที่แตกต่างกัน นอกจากนี้ยังกล่าวถึงบทสัพพนามและความสำคัญของบทย่อยต่าง ๆ ในบริบทของวากยสัมพันธ์เพื่อให้เข้าใจการ

…คือ หิ ศัพท์เดียว ตรงความไทย คือ ความพิสดารว่า หรือ ก็ มีอุทาหรณ์ ดังนี้ :- ปเร จ น วิชานนฺตีติ อิม ธมฺมเทสน์ สตฺถา เชตวเน วิหรตฺโต โกสมพิเก ภิกขู อารภ กเกส, โกสมุย หิ โฆสิตาราเม ปญฺจสตปริวารา เทว ภิกขู ว…

…ละท่อนหลังนั้นอธิบายให้กว้างขวางยิ่งขึ้น เพื่อให้เห็นภาพที่ชัดเจน พร้อมตัวอย่างการใช้งานในบทเรียนจากธมฺมปทฏฐกถาอธิบายถึงความหมายและหน้าที่ของวิตถารโชตกนิบาตและความสำคัญในทางบาลี

…รือ เหตุ เพราะส่องความที่เป็นเหตุ, อุทาหรณ์เป็นตัวอย่างดังนี้ ภิชฺชติ ปูติสนเทโห, มรณนต์ หิ ชีวิต. (ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค ๕ เรื่องที่ ๑๒๐)

เนื้อหานี้พูดถึงการวิเคราะห์ประโยคในบาลี โดยเฉพาะการใช้ นิบาต ในการชี้แจงเหตุผลในข้อความที่มีความซับซ้อน ประกอบด้วยการอ้างอิงถึงหลักคำสอนในพระไตรปิฎกเพื่อยกตัวอย่างการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผ

… เขฬาที่นิ อสุจิน วิปฺปสนฺเนน อุทเกน โธวียมานาน วินสฺสนฺติ----เอวเมว อเวเรน---- เวรานิ รูปสมสมนฺติ (ธมฺมปทฏฐกถา ภาคที่ ๑ เรื่องที่ ๔) ทัฬหกรณโชตกนิบาต ๓. ความท่อนต้น ควรอ้างเอาคำอื่นมาเป็นเครื่องสาธกหรือ …

เนื้อหาเกี่ยวกับโครงสร้างและการใช้ภาษาบาลีในวากยสัมพันธ์ โดยการอ้างคำเพื่อเป็นเครื่องสาธกหรือการรองรับในอรรถต่างๆ พร้อมตัวอย่างคำเพื่อความชัดเจนในการศึกษา และการนำเสนอในบริบทต่างๆ เช่น พุทธภาษิตและอุท

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 232 ภควตา สิคาลกสฺส คหปติปุตตสฺส ธมฺม เทเสนฺเตน "อิเมหิ โข คหปติปุตฺต ปญฺจติ ฐเนหิ ปุตเตน ปรตฺถิมา ทิสา มาตาปิตโร ปัจจุปฏฐิตา ปญฺจติ ฐเนห…

บทความนี้นำเสนอหลักการของบาลีไวยากรณ์และวากยสัมพันธ์ โดยมุ่งเน้นการอธิบายบทประโยคและใช้งานศาสตร์ในการสื่อสารในภาษาไทย รวมทั้งมีการอ้างอิงถึงตำราและเนื้อหาจากคัมภีร์ต่าง ๆ เพื่อเสริมความเข้าใจในการใช้ภ

…ทว่า กับ, และ ที่ใช้ข้างท้ายพากย์ หรือบทว่า ด้วย, หนึ่ง, มีอุทาหรณ์วากยสมุจจยะดังนี้: ทานญฺจ ทสฺสาม ธมฺมญฺจ โสสฺสาม, ปทสมุจจยะดังนี้: เทสนาวสาเน กุมาโร จ กุมาริกา จ โสตาปนนา อเห, ติสฺโส เวทนา: สุขญจ ทุกฺข…

ในบทนี้พูดถึงวากยสัมพันธ์ของบาลีที่มีวิภัตติเสมอกัน โดยเฉพาะในกรณี ปทสมุจจโย ที่ใช้ นิบาติ เช่น จ เพื่อเป็นพื้นฐานในการสร้างความหมาย นอกจากนี้ยังได้ยกตัวอย่างการใช้สำนวน และอุทาหรณ์เพื่อให้ง่ายต่อการเ

…อย่างหนึ่ง) กุวจิ (บ้าง) ห่าง ๆ อุ. คาเม วา ยทิวา- รญฺเญ----ยาถ อรหนฺโต วิหรติ, ต์ ภูมิรามเณยยก, โย ธมฺมจารี กาเยน วาจาย อุท เจตสา, โย----อปปทุฏเจส ทุสสติ, ทสนุน มญฺญตร์ ฐาน ขิปฺปเมว นิคจฺฉติ: เวทน์ ผรุส์…

เนื้อหาตรงนี้เกี่ยวกับการศึกษาและการใช้วากยสัมพันธ์ในภาษาบาลี โดยได้อธิบายถึงการเข้าใจคำสำคัญเช่น ยทิวา, อุท, และอถวา รวมถึงการใช้ในเชิงตัวอย่างในการตัดสินใจที่ยังไม่แน่ชัดในบริบทที่แตกต่างกัน เช่น ข้

…านํ คจฺฉนฺติ, หตฺถิ ปท์ เตสํ อคฺคมกฺขายติ, ยทิท์ มหนฺตาเตน (อุปมา); เอวเมว โข ภิกฺขเว เย เกจิ กุสลา ธมฺมา, สพฺเพ เต อปฺปมาทมูลกา อปฺปมาสโมสรณา, อปฺปมาโท เตสํ อคฺคมกขายติ (อุปเมยย), เถโร จักกวัตติรัญโญ สนฺ…

บทเรียนเกี่ยวกับบาลีประเภทอุปมาและอุปเมยยที่ใช้เพื่อเปรียบเทียบ โดยอธิบายถึงบทบาทของศัพท์ต่างๆ ในการเปรียบเทียบ เช่น ยถา, ตถา, เสยฺยถาปิ และอีกมากมาย ที่ถ่ายทอดวิธีการใช้อย่างเป็นระบบ. เนื้อหายังให้ตั

… ขอรับ, จ้ะ, เออ, เป็นต้น ตามคำสูง คำเสมอ คำต่ำ, อุ. ปสฺสถ ภนฺเต ? อาม อาวุโส ปสฺสามิ เย เกจิ กุสลา ธมฺมา, สพฺเพเต กุสลา ? อามนฺตา, ใช้ เอว บ้าง ก็มี อุ. เอวํ ภนฺเต. อุยโยชนัตถนิบาต ๔. นิบาตที่ใช้ในคำยอม,…

บทนี้กล่าวถึงการใช้ นิบาตในภาษาบาลีว่า โดยเฉพาะ สัมปฏิจฉนัตถนิบาต ซึ่งใช้ในการตอบรับคำถาม เช่น คำว่า อาม, อามนฺตา และ อุยโยชนัตถนิบาต ที่ใช้ในการเชิญชวน รวมไปถึง อัจฉริยัตถ ที่แสดงอารมณ์หลากหลาย เช่น

ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 245 ธมฺโม ทเว รกฺขติ ธมฺมจารี, แม้ถึง หิ, จ, ปน ที่ไม่มีความ อะไร ก็เรียกว่า ปทปูรณ สมวายนิบาต ๕. นิบาตที่ใช้แสดงนามบ้าง กิริ…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการวิเคราะห์ไวยากรณ์บาลี ซึ่งรวมถึงการทำความเข้าใจนิบาตประเภทต่างๆ เช่น สมวายนิบาตที่ใช้แสดงนามและกิริยา โดยเน้นการใช้ศัพท์และบริบทในการประยุกต์ ในส่วนของปฏิเสธนิบาตนั้น จะมีการจำแน

…ไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 24 ข. ถ้ามีความเนื่องด้วยบทนาม เรียกชื่อว่า สรุป อุ. มโน ปุพฺพงฺคมา ธมฺมา ฯ เปฯ จากว วหโต ปทนฺติ อย คาถา กตฺถ ภาสิตา ? ค. ถ้าอมความย่อไว้ไม่หมด เรียกชื่อว่า อาทิยตฺโถ. อุ ธ…

บทนี้กล่าวถึงแนวทางการเรียกชื่อและความหมายของคำในบาลีไวยากรณ์ ว่าด้วยการสรุป อุ, มโน การใช้ความย่อ อาทิยตฺโถ และต่างๆ รวมถึงวิธีการให้ตัวอย่างในรูปแบบต่างๆ เช่น นิทสสน์ และการวางเหตุ โดยมุ่งหวังให้ผู้

…ป็นภาษามคธบ้าง ไปตามลำดับ ดังนี้: (๑๖๕) ตสฺมึ สมเย เอโก ปิณฑจาริกาเถโร ฯเปฯ มยุห์ โทส์ โสธาเปถาติ. (ธมฺมปทฎฐกถา ภาค ๓ เรื่องที่ ๔๐)

บทนี้กล่าวถึงนิบาตในภาษาบาลี เช่น อาลปน, กาลสตฺตมี และกิริยาวิเสสน พร้อมทั้งวิธีการศึกษาว่า บทไหนสอดคล้องกับบทไหน โดยใช้ทั้งภาษาไทยและภาษามคธ เพื่อความเข้าใจในเนื้อหาของบาลี พร้อมยกตัวอย่างจากคัมภีร์ต

… เอวเมว โข ภิกฺขเว อธิจิตฺตมนุยุตเตน ฯเปฯ สมฺมา สมาธิยา อาสวาน ขยาย ยสฺส ยสฺส จ อภิญญาสัจฉิกรณียสฺส ธมฺมสฺส จิตติ อภินินนาเมติ อภิญญาสัจฉิกิริยาย ตตฺร ต.ตรว สกขิภพพต์ ปาปุณาติ สติ สติ อายตเนติ อิท สุตฺติ …

เนื้อหาทางพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคและการฝึกจิต เพื่อการบรรลุนิพพาน โดยการอธิบายถึงหลักการปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาอธิจิตฺตจริงและความสัมพันธ์ระหว่างจักรของจิต นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงอา

…ฺพปุปผาน อปุพพาจริมมิว" ปากฏาน โหนติ เอวเมว อตฺถิ อิมสฺมึ กาเย เกสาติ อิม กาย โอโลเกนฺตสฺส สพฺเพ เต ธมฺมา อปุพพาจริมมิว ปากฎา โหนติ ๆ เตน วุตต์ มนสิการ โกสกุลกลาย อาทิกมุมิกสฺส หิ เกสาติ มนสิกโร โต มนสิกา…

ในบทความนี้มีการกล่าวถึงการบริหารจัดการหลักธรรมที่สำคัญต่อการเจริญสติและการเข้าถึงปัญญาในวิสุทธิมรรค การทำความเข้าใจเกี่ยวกับการเติบโตในทางธรรมและแนวทางปฏิบัติที่เหมาะสม ที่สามารถนำไปสู่การพัฒนาสติปัญ

…ย์ กายสงฺขาร์ อสฺสสิสฺสามิ ฯเปฯ ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ กาเม กายสงฺขารา ทีฆ์ อสฺสาสปสุสาสกายิกา เอเต ธมฺมา กายปฏิพัทธา กายสงฺขารา เต กายสงฺขาเร ปสฺสมฺภนฺโต นิโรเธนโต รูปสเมนโต สิกฺขติ ฯเปฯ ยถารูเปหิ กายสงฺ…

เนื้อหาเกี่ยวกับหลักการสร้างและการเข้าใจในสภาวะต่างๆของกายสงฺขารในทางวิปัสสนา โดยอธิบายถึงการปฏิบัติและการประยุกต์ใช้ในสายงานด้านพระพุทธศาสนา เชื่อมโยงกับการศึกษาความเข้าใจในกายและสัมพันธ์กับอารมณ์

…เท ปีติสีเสน เวทนา วุตฺตา สุขปเท สรูเปเนว เวทนา ทวีสุ จิตตสังขารูปเทสุ สญฺญา จ เวทนา จ เจตสิกา เอเต ธมฺมา จิตตปฏิพุทธา จิตตสังขาราติ วจนโต สญฺญาสมปยุตตา เวทนาติ ฯ เอว เวทนานุปสฺสนานเยน ๑. ขุ. ป. ๒๓๑/๒๘๑ -…

บทความนี้สำรวจแนวทางและเทคนิคที่แสดงถึงการปฏิบัติทางจิตในวิสุทธิมคฺค ซึ่งเชื่อมโยงกับความสุขและจิตตสงขารที่หลากหลาย ภายในเนื้อหาเน้นถึงประสบการณ์และความเปลี่ยนแปลงของจิตใจผ่านการทำสมาธิและวิปัสสนา การ

… อายุอนุตร์ ปริจฺฉินเมว โหติ ฯ โส เอตตกนิทาน เม อายุสังขารา ปวตฺติสฺสนฺติ น อิโต ปรนฺติ ญตวา อตฺตโน ธมฺมตาเยว สรีร ปฏิชคุคนนิวาสนปารุปนาทีนี้ สพฺพกิจจานิ กตฺวา อกขึ้น นิมมีเลติ โกฏิปพฺพตวิหารวาสี ติสฺสตฺเ…

เนื้อหาในหน้านี้มีการอภิปรายเกี่ยวกับการประพฤติปฏิบัติในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะอย่างยิ่งเน้นความสำคัญของจิตและความตั้งใจ ในการบรรลุอรหัตต์ของภิกษุ พิเคราะห์ถึงสถานะและการเปลี่ยนแปลงของจิตในขณะปฏิบัติอย่