บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ : หน้า 28/46

ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 240 อุปมาโชตก กับ อุปเมยยโชตกนิบาต ๒. ข้อความที่นำมาเปรียบ เรียกว่า อุปมา, ข้อความที่ ควรเปรียบ เรียก อุปเมโย, ในอุปมา ใช้นิบาต ๔ ศัพท์ คือ ยถา, เสยฺยถาปิ, เรียกชื่อว่า อุปมาโชตโก, ตรงต่อนิบาตไทย ว่า ฉันใด, วัย, อิว, ว่า ราวกะ; เพียงดัง, เหมือน, เช่น, ดุจ, ประหนึ่ง, เป็นต้น ในอุปเมยย ใช้นิบาต ๒ ศัพท์ คือ ตถา, เอว, เรียกชื่อว่า อุปเมยยโชตโก, ตรงต่อนิบาตไทยว่า ฉันนั้น. อุทาหรณ์ดังนี้: ยถา ทณฺเฑน โคปาโล คาโว ปาเชติ โคจร (อุปมา) เอว์ ชรา จ ม จ อายุ ปาเชนุติ ปาณิน (อุปเมยฺย). เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว ยาน กานิจิ ชงคลาน ปาณาน ปทชาตานิ, สพฺพานํ ตานิ หตุถิปเท สโมธานํ คจฺฉนฺติ, หตฺถิ ปท์ เตสํ อคฺคมกฺขายติ, ยทิท์ มหนฺตาเตน (อุปมา); เอวเมว โข ภิกฺขเว เย เกจิ กุสลา ธมฺมา, สพฺเพ เต อปฺปมาทมูลกา อปฺปมาสโมสรณา, อปฺปมาโท เตสํ อคฺคมกขายติ (อุปเมยย), เถโร จักกวัตติรัญโญ สนฺติกา ปฏิลทธมหาลาโภ มหาโยโธ วิย ตุฏฺฐมานโส สาวกปารมิญาณ จัตวา ปุปผาสนานุโมทน์ อาร ทุกฺโข พาเลหิ สวาโส อมิตฺเตเนว สพฺพทา