บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ : หน้า 20/46

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 232 ภควตา สิคาลกสฺส คหปติปุตตสฺส ธมฺม เทเสนฺเตน "อิเมหิ โข คหปติปุตฺต ปญฺจติ ฐเนหิ ปุตเตน ปรตฺถิมา ทิสา มาตาปิตโร ปัจจุปฏฐิตา ปญฺจติ ฐเนหิ ปุตต์ อนุกมฺปนฺติ: ปาปา นิวาเรนติ กลยาเณ นิเวเสนฺติ, สิปป์ สิกฺขาเปนติ, ปฏิรูเป็น ทาเรน สิโยเชนติ สมเย ทายชช์ นิยยาเทนตี" ติ. (สิคาโลวาทสูตร ในที่หนิกาย ปาฏิก วัคค์ ๑๑/๒๐๓) ยุคตทัฬหกรณะดังนี้: ปุริสา หิ อิตถิโย อิตถิโย วา ปุริสา อภูตปุพฺพา นาม นตฺถิ ปุริสา หิ ปรสฺส ทาเรส อติจริตวา กาล กตฺวา พหูนิ วสฺสสตสหัสสานิ นิรเย ปจิตวา มนุสฺสชาติ อาคจฺฉนฺตา อตฺตภาวสเต อิตถีภาว์ อาปชฺชนฺติ---- อิตถิโย ปน ทานาทีนี้ ปุญญานิ กตฺวา อิตถีภาเว ฉันท์ วิราเชตวา "อิท โน ปุญญ์ ปุริสตตภาวปฏิลาภาย สวตฺตตู" ติ จิตต์ อธิฏฐหิตวา กาล กตวา ปุริสตฺตภาว์ ปฎลภนฺติ (ธมฺมปทฎฐกถา ภาค ๒ เรื่องที่ ๓๒.) ปักขันตร โชตกนิบาต 4. ในข้อความที่กล่าวถึงคนหรือของหลายฝ่ายต่าง ๆ กัน นิบาต ในความท่อนหลังที่กล่าวถึงฝ่ายหนึ่ง ๆ เรียกชื่อว่า ปกฺขนฺตร โชตโก ในอรรถนี้ใช้นิบาต ๒ ศัพท์ คือ จ กับ ปน, ตรงความไทยว่า ฝ่ายว่า ส่วนว่า ; มีอุทาหรณ์ดังนี้: ทุกโข พาเลหิ สวาโส, อมิตเตเนว สพฺพทา, ธีโร จ สุขสวาโส, ญาตีนิ้ว สมาคโม, (ธมฺมปทฎฐกถา ภาค ๖ เรื่องที่ ๑๖๓) ๑ ในท่อนหลังเรียก ปกฺขนฺตร โชตโก เพราะ