นัย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 4 / 30

…ฤตชาติ ส่วนที่ ๔ เก็บไว้ ป้องกัน อันตราย ชาตน ชาติหน้า คำว่า “เก็บไว้” ในที่นี้ย่อมมีความหมายเป็น ๒ นัย คือ ๑) เก็บไว้ใช้ป้องกันอันตรายในชาตินี้ เช่น ยามเจ็บ ไข้ได้ป่วย ยามประสบภัยต่างๆ และเพื่อช่วยเหลือ…

คัมภีร์กู้วิกฤตชาติได้นำเสนอแนวทางการเก็บออมเงินเพื่อป้องกันอันตรายทั้งในชาตินี้และชาติหน้า โดยมีนัยสำคัญสองประการ คือ การเตรียมพร้อมในยามเจ็บไข้และการสร้างอริยทรัพย์สำหรับอนาคต การมีเงินเก็บช่วยให้ไม…

…รัสแสดงข้อปฏิบัติสําหรับคฤหัสถ์ไว้ ครบ ถ้วนทุกประการโดยไม่มีตกหล่น เพราะเหตุนี้จึงได้ชื่อว่า “คิริว นัย” หากคฤหัสถ์ผู้ใดประพฤติปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดและครบ ถ้วน ย่อมประสบแต่ความสุขความเจริญ โดยไม่มีวัน…

การเข้าถึงพระธรรมและปฏิบัติตามคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าสามารถนำไปสู่การสร้างสังคมที่ดีและความสุขในชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากบทเรียนในสิงคาลกสูตรที่ชี้ให้เห็นถึงแนวทางการดำเนินชีวิตของคฤหัสถ์. พระสูต

…ญาณ อรหันต์เป็นนามเหตุ พระ คุณนามอีก ๔ ข้อ ที่เหลือนั้นเป็นนามผล คำว่า อรหันต์ มีความหมายเป็น ๔ คือ นัย พระวิสุทธิมัคค์ เผด็จ เล่ม ๒ หน้า ๔๕๖ ๙๖

พระอรรถกถาจารย์ได้อธิบายพระพุทธคุณ 9 ประการ ได้แก่ ความเป็นผู้มีวิชชาและจรณะ ความเป็นผู้เสด็จไปดีแล้ว ความรู้แจ้งโลก และอื่น ๆ โดยเฉพาะคำว่าอรหันต์ที่มีความหมายลึกซึ้งเมื่อพระพุทธองค์ทรงบรรลุพระสัมมาส

…ผู้เสด็จไปดีแล้ว พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระนามว่า “สุคโต” แปลว่า “ผู้เสด็จไปดีแล้ว” มีความหมายเป็น ๔ นัย คือ ๑) เสด็จไปดี ๒) เสด็จไปถูกต้อง ๓) เสด็จไปสู่ฐานะที่ดี เสด็จไปงาม ๑) เสด็จไปดี หมายความว่า พระอง…

บทความนี้กล่าวถึงพระนาม 'สุคโต' ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งมีความหมายถึงการเสด็จไปดีอย่างมีความหมายทั้งในทางกาย วาจา และใจ โดยการประพฤติธรรมที่สม่ำเสมอ และการดำเนินตามอริยมรรค ซึ่งนำไปสู่การเกิดใหม่ใน

…ระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระนามว่า “โลกวิทู” แปลว่า “ผู้รู้แจ้งโลก” คำว่า โลก ในที่นี้ มีความหมายเป็น ๒ นัย คือ ๑๐๗

เนื้อหาว่าด้วยพระนามของพระพุทธเจ้า แสดงถึงความมั่นคงและอุดมคติ การเข้าถึงนิพพานแบบต่างๆ รวมถึงการเสด็จไปสู่แดนอันเกษมและการดำเนินชีวิตของพระองค์ ในฐานะที่ทรงพระเป็นผู้รู้แจ้งโลก ดึงดูดผู้ที่สงสัยให้เข

…ปลว่า “ผู้เบิกบานแล้ว” บางแห่งแปลว่า “ผู้ตื่น ผู้เบิกบานแล้ว” ที่แปลว่า “ผู้อื่น” นั้น มีความเป็น ๒ นัย คือ นัยที่ ๑ พระองค์ตรัสรู้ไญยธรรม หรือธรรมอันควรรู้ หมดสิ้นทุกประการ พระองค์จึงทรงเป็น “ผู้อื่น” ค…

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงมีบทบาทสำคัญในการสอนธรรมะแก่เหล่าภิกษุ โดยทรงแสดงธรรมในเวลาต่างๆ เช่น เวลาเย็นและค่ำ และตอบปัญหาเทวดาในเวลาค่ำคืน นอกจากนี้พระองค์ยังทรงเปรียบเสมือนเป็นผู้เบิกบานซึ่งหมายถึงการตื

…ดอกบัวที่บานแล้วยามต้องแสงอาทิตย์อุทัย พระหฤทัยของพระองค์ย่อมผ่องแผ้ว เบิกบานเต็มที่ ความหมายทั้ง ๒ นัย ดังกล่าวแล้วนี้ คือ คำแปลของ “พุทโธ” ด้วยเหตุนี้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงพระนามว่า “ทรงเป็นผู้ตื่น …

ข้อความนี้เกี่ยวกับการบรรลุพระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ถูกเปรียบเทียบกับดอกบัวที่บานเป็นสัญลักษณ์ของความเบิกบานในหัวใจเมื่อได้รับแสงอาทิตย์ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงชื่อ 'ภควา' ซึ่งมีควา

…รัฐบาลแสดงเหตุ 4 ประการ ซึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงแล้วแก่พระราชา โดยแยกแยะเหตุแห่งทุกข์ออกเป็น 2 นัย คือ ทุกข์เก่า และ ทุกข์ใหม่ โดยเน้นว่า มนุษย์มีทุกข์เก่าอยู่มากแล้ว ยังไม่วายไปแสวงหาทุกข์ใหม่มาเพิ…

เนื้อความกล่าวถึงสาเหตุที่ทำให้คนหันหน้าเข้าหาพระพุทธศาสนาเมื่อประสบกับความเสื่อม เช่น ความชรา ความเจ็บป่วย ความยากจน และการขาดมิตรภาพ เมื่อชีวิตมีทุกข์ที่สะสมอยู่มากแล้ว บทความยังกล่าวถึงความจำเป็นใน

…ามมรรคมีองค์ 8 เมื่อนั้นโลกจะไม่สิ้นจาก พระอรหันต์ ผู้ที่จะมีปัญญารู้แจ้งโลกนี้โลกหน้านั้นแยกเป็น 2 นัย ดังนี้ นัยที่ 1 คือ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า นัยที่ 2 คือ พระอรหันตสาวก จากการศึกษาพบว่า เหตุที่ตรัสทิฏฐ…

เนื้อหานี้พูดถึงกฎแห่งกรรมและผลกระทบที่มีต่อชีวิตทั้งในปัจจุบันและในอนาคต การสร้างบุญกุศลยังส่งผลต่อการเกิดใหม่และความสุขหรือทุกข์ในชาติถัดไป รวมถึงการศึกษาหลักการโอปปาติกะ ส่วนนี้เน้นการให้ความรู้แก่

…จึงทำให้พระองค์เบิกบาน เนื่องจากได้ทรงทำพุทธกิจที่ตั้งใจไว้สำเร็จแล้ว ประการที่ 9 ภควา มีความหมาย 2 นัย ความหมายแรก แปลว่า หัก หมายถึงพระพุทธองค์ทรง หักวัฏสงสารได้ กล่าวคือ อวิชชา ตัณหาและอุปาทาน ซึ่งเป็…

บทความนี้กล่าวถึงพระสัมมาสัมพุทธเจ้าซึ่งทรงมีคุณูปการยิ่งใหญ่ในการดับทุกข์ให้กับสรรพสัตว์ โดยมีการนำเสนอความหมายต่างๆ ของคำว่า 'พระสัมมาสัมพุทธเจ้า' รวมถึงคุณธรรมและวิธีการของพระองค์ในการสอนสั่งธรรมะใ

…มาสัมพุทธเจ้า” ต่อไป เมื่อกล่าวถึงความหมายของคำว่า “พระสัมมาสัมพุทธเจ้า” จะมีความหมายที่สำคัญอยู่ 2 นัย คือ นัยที่ 1 พระสัมมาสัมพุทธเจ้า หมายถึง พระสมณโคดมพุทธเจ้า ผู้ที่หลุดพ้นจากความทุกข์ หลุด พ้นจากกา…

…ระการ ซึ่งช่วยให้เข้าใจพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ดีขึ้น โดยระบุว่าคำว่าพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มีความหมาย 2 นัยหลัก รวมถึงการเป็นพระสมณโคดมที่ตรัสรู้ด้วยตนเอง พร้อมยังแสดงถึงหลักฐานที่สำคัญในประวัติศาสตร์เกี่ยวก…

…มบริบูรณ์ จึงได้มาตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า และเมื่อ เสด็จดับขันธปรินิพพานแล้ว ร่างกายนี้ย่อมสูญสิ้นไป นัยที่ 2 พระสัมมาสัมพุทธเจ้า หมายถึง พระพุทธเจ้าที่อยู่ภายในร่างกายของพระองค์ ที่ พระองค์ทรงปฏิบัติมรรค…

บทความนี้สำรวจความหมายของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในสองนัย หลักการหลักคือการอธิบายความเป็นมหาบุรุษในร่างกายมนุษย์ธรรมดาและการมีพระธรรมกายอยู่ภายใน โดยเน้นย้ำถ…

(คือ วาสนา) เพราะเหตุนี้จึงทรงปรากฏพระนามว่า “พระอรหันต์” นัยที่ 2 ทรงหักกำจักร “กำจักร” หมายถึงกิเลสทั้งปวง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรง หักกิเลสเหล่านั้นด้วยศาสตรา ค…

บทความนี้กล่าวถึงการตีความคำว่า "พระอรหันต์" และนัยความต่างๆ ของการหักกำจักรในแง่ของกิเลสและสังสาร โดยแบ่งออกเป็นหลายนัย เช่น นัยเกี่ยวกับกิเลส ความเพี…

…) เพราะเป็น ผู้ตรัสโดยชอบ (คือทรงกล่าววาจาแต่ที่ควร ในฐานะอันควร) นอกจากนี้ อาจแสดงความหมายได้อีก 4 นัย คือ 1. เสด็จไปดี หมายความว่าพระองค์ทรงประพฤติดี ทั้งทางกาย วาจา ใจ คือกายสุจริต วาจาสุจริต ใจสุจริต…

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบรรลุธรรมกายและทรงชื่อว่า 'สุคโต' เพราะพระองค์เสด็จไปดีตามทางอริยมรรค ปฏิบัติแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์แก่สรรพสัตว์ และถ่ายทอดคุณธรรมให้แก่เหล่าสาวก พระองค์ทรงดำเนินตามวิชชาและจรณะอย

…ี้นักศึกษาจะ ได้ศึกษาวิปัสสนาภูมิลำดับต่อไป คือ อายตนะ 12 6.1 ความหมายของอายตนะ อายตนะ มีความหมาย 3 นัย คือ 1. อายตนะ หมายความว่า ธรรมที่มีสภาพคล้ายกับว่ามีความพยายามเพื่อยังผลของตน ให้เกิดขึ้น เช่น จักข…

ในบทเรียนนี้นักศึกษาได้ศึกษาอายตนะ 12 ซึ่งมีความหมายหลายประการ โดยเฉพาะการทำให้จิตและเจตสิกกว้างขวางขึ้น อายตนะแบ่งออกเป็นอายตนะภายในและภายนอก โดยมีตัวอย่างจากประสาทตากับสีในการทำให้เกิดการเห็น การกระ

…ัตถ์ ได้แก่ ความปรากฏแห่งขันธ์ หรือความเกิดขึ้นครั้งแรกของขันธ์ สรุปแล้วชาติในที่นี้มีความหมายได้ 2 นัย คือ หมายถึงการเกิดของขันธ์ 5 ในแต่ละขณะจิต คือการเกิดปรากฏของอุปปัตติภพใหม่ได้แก่ รูป เวทนา สัญญา ส…

อภิธรรมกล่าวถึงอุปาทานเป็นปัจจัยให้เกิดกรรมภพและอุปปัตติภพ โดยกรรมภพหมายถึงเจตนาและธรรมที่มีออภิชฌา แบ่งออกเป็นกุศลกรรมและอกุศลกรรมที่จะนำไปสู่กามภพ รูปภพ และอรูปภพ ขณะที่อุปปัตติภพคือภาวะที่เกิดขึ้นห

…ก แต่ในการแสดง ปฏิจจสมุปบาทนั้น พระพุทธองค์มีวิธีการแสดงได้หลายวิธี ทรงแสดงเทศนาปฏิจจสมุปบาท เป็น 4 นัย ดังปรากฏในสังยุตตนิกาย คือ 1. อาทิปริโยสานอนุโลมเทศนา เป็นการแสดงองค์ของปฏิจจสมุปบาท ตั้งแต่ต้นจนถึ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและกาย โดยเฉพาะอาการป่วยที่เกิดจากอวิชชาและอาสวะ และการแสดงปฏิจจสมุปบาทโดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่แสดงถึงเหตุและผลเพื่อให้เห็นถึงความทุกข์และสิ่งที่เกิดขึ้นในชีว

…มะอันบริสุทธิ์ ทรงตื่น แล้วพ้นแล้วจากอาสวกิเลสทั้งหลาย พระพุทธองค์ทรงได้พระนามว่า ภควา ซึ่งแปลได้ ๒ นัย คือ แปลว่าหักก็ได้ แจกก็ได้ ที่ว่าหักนั้น คือ พระองค์ทรงหัก สังสารจักรที่ประกอบไปด้วยอวิชชา ตัณหา อ…

พระพุทธองค์ทรงเป็นครูที่ไม่มีใครเสมอเหมือน ทรงเรียบเรียงและสอนธรรมอันบริสุทธิ์เพื่อให้ผู้อื่นรู้และดับทุกข์ พระองค์ทรงมีพระทัยที่เบิกบานและบริสุทธิ์ดุจดอกบัว เสด็จไปสู่พระนิพพานโดยหักกงล้อแห่งวัฏสงสาร

…ุ่งเรืองเจริญได้ แต่ว่าจะไปทางธรรมนี่แปลก “หยุด” เท่านั้นแหละไปได้ หยุดอย่างเดียวเท่านั้น” “หยุด” ๓ นัย (พระมงคลเทพมุนี) คำว่า “หยุด” คำนี้มีความหมายลึกซึ้งเป็นชั้น ๆ ไป ตามแต่สติ ปัญญาและบุญบารมีที่สั่ง…

คำว่า “หยุด” มีความหมายลึกซึ้งในทางธรรมะ โดยเฉพาะในการพ้นทุกข์ตามคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ซึ่งมีความหมาย ๓ ระดับ ตั้งแต่หยุดอาการเคลื่อนไหว, หยุดการทำบาปและการหยุดใจโดยเชื่อมโยงกับธรรมกาย ผู้ที่สามารถเ

…อรหัตตมรรคฯ จิตที่สัมปยุตด้วยอร หัตตมรรคนั้น ชื่อว่าอรหัตตมรรคจิต ฯ ด้วย ปี ศัพท์ ท่านอาจารย์ รวมรวมนัยของมรรค ๔ มีประเภท ๔๐๐ นัย ด้วยอำนาจมรรคละ

…รคของพระอริยบุคคลทั้งสาม ได้แก่ สกทาคามี, อนาคามี และอรหันต์ พร้อมความสำคัญของอรหัตตมรรค เป็นการสรุปนัยของมรรค ๔ โดยอาจารย์.