วจรจิต : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 4 / 5

…ตต์ ตาว จตุพุพิธ... โลกุตตรญเจติ อิท นิทเทส สนุธายาห ชาติสมฺปโยคสงฺขารวเสนาติ อิท ตตฺถ กตมนตยาก กามาวจรจิตต นิทเทส ชาติสมฺปโยคชฺฌานวเสนาติ อิท รูปาวจรจิตตนิทเทส ชาติสมฺปโยคาลมุพนวเสนาติ อิท อรูปาวจรจิตตนิทเ…

เนื้อหานี้สำรวจความหมายและการทำงานของจิตตามหลักอภิธมฺม โดยให้รายละเอียดเกี่ยวกับการปรับตัวและแสดงออกอย่างแตกต่างของจิตในรูปแบบที่หลากหลาย มีการอภิปรายถึงการวิเคราะห์และความเชื่อมโยงของความคิดและอารมณ์

…ั้น ท่านอาจารย์จึงทำนิเทศแห่งธรรมเหล่านั้น โดยลำดับแห่งธรรมอันเลว ดี ดีกว่า และดีที่สุดฯ [อธิบายกามาวจรจิตเป็นต้น] ન્ ในบทว่า กามาวจริ เป็นต้นนั้น วิเคราะห์ว่า สภาพที่ชื่อว่า กาม เพราะอรรถว่า ยังจิตให้ใคร่ …

…วิเคราะห์จิตตามพระอภิธรรม โดยมีการอธิบายถึงประเภทของจิต 4 ประเภท พร้อมกับการวิเคราะห์ความหมายของกามาวจรจิตซึ่งเกี่ยวข้องกับกามภพ การท่องเที่ยวในกามภพถูกอธิบายอย่างละเอียดเพื่อให้เข้าใจถึงการทำงานของจิตในมุม…

…้นที่จะพึงก้าวล่วง และที่จะพึงยึด กล่าวคือกสิณ อากาศ วิญญาณ และความไม่มีวิญญาณ นั้น ๆ จริงอยู่ อรูปาวจรจิตนั้น ก้าวล่วงกสิณนิมิตที่เป็นอารมณ์ แห่งปัญจมฌานแล้วยึดอากาศที่ได้แล้วด้วยการเพิกกสิณนิมิตนั้น แล้ว …

…มมะที่เกี่ยวข้องกับโคจร ๔ ประการซึ่งรวมถึงอากาศและวิญญาณ โดยให้ความสำคัญกับการเข้าใจในหัวข้อของอรูปาวจรจิตและโลกุตตรกุศลจิต เช่น สมาบัติและการประกอบด้วยมรรค ๔ และผล ๔ การศึกษานี้มีเป้าหมายเพื่อให้เข้าใจถึงค…

… ๑๖ ครั้ง ด้วยอำนาจนัยที่ระคนด้วยอารมณ์และปฏิปทา และความต่าง แห่งนัยแม้อื่นที่มาแล้วในพระบาลีฯ อรูปาวจรจิต ๔ อย่าง โดยความ

เนวสัญญานาสัญญายตนฌานหมายถึงอรูปฌานที่ ๔ ซึ่งไม่มีสัญญาหยาบ แต่ยังมีสัญญาละเอียดอยู่ โดยสัญญาในฌานนี้มีบทบาทในการกำหนดอารมณ์แห่งวิปัสสนา ผู้ที่ปฏิบัติฌานนี้จะไม่พบกิจแห่งสัญญาที่เด่นชัด แต่ยังมีกิจที่

ไม่แปลกกัน ฯ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 56 พรรณนารูปาวจรจิต จบ [อรูปาวจรวรรณนา] บัดนี้ ท่านอาจารย์เมื่อจะแสดงจำแนกอรูปาวจรจิตเป็น ๔ อย่าง โดยความต่างแห่งอารมณ์…

เนื้อหาตรงนี้กล่าวถึงการจำแนกอรูปาวจรจิตเป็นสี่ประการโดยอิงจากอารมณ์ มีการอธิบายแนวคิดเกี่ยวกับอากาสานญฺจาตน์ ที่ถือว่ามีความไม่สุดทาง เหนือ…

…าก จิต ก็เพื่อแสดงอรรถนี้เท่านั้น แล้วจึงทรงจำแนกมหัคคตโลกุตตร วิบากไว้ในลำดับแห่งกุศลจิตนั้น ๆ รูปาวจรจิตเป็น ๕ อย่าง ได้แก่ มี ๕ ประการ คือมีองค์ ๕ มีองค์ ๔ มีองค์ ๓ มีองค์ ๒ และมีองค์ ๒ อีก โดยความต่างแห…

บทที่ 55 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี รวมประเด็นต่างๆ เกี่ยวกับนวกนัยและความแตกต่างในวิบากจิตที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติของพุทธศาสนา เช่น การเข้าใจอารมณ์และปฏิปทาที่ส่งผลต่อการบรรลุธรรม รวมถึงการแสดงออกของจิ

… ๑๒ กุศลจิต ๘ รวมทั้งกุศลจิตและ อกุศลจิตเป็น ๒๐ อเหตุกะ ๓ สเหตุกะ 4 รวมเป็นกิริยาจิต ๑๑ ฯ พรรณนากามาวจรจิต จบฯ [รูปาวจรวรรณนา] บัดนี้ ถึงลำดับนิเทศรูปาวจรจิต ซึ่งท่านยกขึ้นแสดงไว้ในลำดับ แห่งกามาวจรจิตนั้น …

เนื้อหานี้อธิบายถึงจิตในกามภพและประเภทต่างๆ ของจิต โดยแบ่งเป็นจำนวน ๕๔ รวมทั้งอธิบายถึงธรรมที่เกี่ยวข้องกับอกุศลวิบากและกุศลวิบาก เช่น อกุศลจิตและกุศลจิต พร้อมรายละเอียดของปฐมฌานกุศลจิตที่ประกอบด้วยธร

…าความต่างกันแห่งญาณและสังขาร เพราะฉะนั้น ในที่นี้ จึงไม่มีความผิดอะไร ฯ บัดนี้ เพื่อจะประมวลแสดงกามาวจรจิตแม้ทั้งหมด ท่านอาจารย์ ๑. ที. ส. ๘/๑๑๑ ฯ

…มแตกต่างของจิตและวิญญาณ การพูดถึงความแตกต่างระหว่างเวทนา ญาณ และสังขาร รวมถึงการสำรวจอัตรา ๒๔ ในกามาวจรจิต ทำให้เห็นว่าความต่างกันระหว่างญาณและสังขาร กระทำแล้วมีความหมายแตกต่างกันได้อย่างไร คำถามที่เกิดขึ้น…

… ด้วยอำนาจอธิบดี กล่าวไว้ด้วยสามารถการนับอธิบดีที่ รวมไปในกระแสการคำนวณ ฯ แต่ว่า ความต่างกันแห่งกามาวจรจิต เหล่านั้น โดยความต่างแห่งกาละและเทศะเป็นต้น ไม่สามารถจะประ มาณ ได้เลย ฯ [อธิบายคำว่ากุศลเป็นต้น] จิ…

…ของกรรมที่มีผลต่อผลลัพธ์ เช่น กายกรรม วจีกรรม และมโนกรรม พร้อมด้วยการทำความเข้าใจในการแสดงออกของกามาวจรจิตที่แตกต่างกัน นอกจากนี้ยังมีการอธิบายคำว่า 'กุศล' ว่ามีความหมายอย่างไรและทำไมจิตชนิดนี้จึงมีความสำคั…

…นั้นมาเป็น เหตุ ៨ บัดนี้ ท่านพระอนุรุทธาจารย์หวังจะแสดงกามาวจรกุศลจิตก่อน ต่อแต่นั้นแสดงวิบากของกามาวจรจิต และในลำดับนั้น แสดงกิริยาจิต ที่นับเนื่องในภูมิอันเดียวกันกับวิบากจิต โดยหมวด ๘ ด้วยความต่าง แห่งเว…

…งจิตที่ไม่มีสัมฤทธิ์กับเหตุ สรุปถึงการแบ่งประเภทจิตเป็นหลายรูปแบบ พร้อมทั้งการวิเคราะห์เกี่ยวกับกามาวจรจิต และกุศลจิต การที่จิตประกอบด้วยโสมนัสว่าด้วยการมีศรัทธาและการเข้าใจธรรมชาติของการเรียนรู้ ซึ่งเกี่ยว…

… เพราะอรรถว่า เป็นที่ ท่องเที่ยวแห่งกาม หรือท่องเที่ยวในกาม หรือแม้โดยฐานูปจาร ฯ พึงเห็นนัยแม้ใน รูปวจรจิต และอรูปาวจรจิต ตามควรเช่น เดียวกัน ฯ จิตที่ชื่อว่า โลกุตตระ เพราะอรรถว่า ข้ามขึ้นจากโลก กล่าวคือ อุ…

…ละอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยจำแนกจิตตามลักษณะเฉพาะที่มีอิทธิพลต่อการเกิดผล จิตที่ถูกจำแนกออกเป็นกามาวจรจิตและโลกุตตระ โดยจิตต่างๆ จะมีการอธิบายถึงความสัมพันธ์กับอุปาทานขันธ์และว่าจิตประเภทไหนที่สามารถข้ามคว…

…๑๘ กายนั้น มีลักษณะ ที่แตกต่างกันอย่างไรบ้าง ไม่ว่าจะเป็นจิตโดยย่อ ๘๙ โดยพิสดาร ๑๒๑ ดวง แบ่งเป็นกามาวจรจิต ๕๔ ดวง มหัคคตจิต ๒๕ ดวง โลกุตตรจิต ๘ หรือ ๒๐ ดวง เราจะเห็นได้หมด อย่างที่มีกล่าว ไว้ในพระอภิธรรมว่า…

ในมหาสติปัฏฐานสูตรกล่าวถึงลักษณะของกายในระดับต่าง ๆ รวมถึงการเข้าถึงจิตที่มีความบริสุทธิ์โดยการหยุดนิ่ง การรู้เห็นจิตที่ยังมีราคะหรือโทสะ เมื่อเข้าใจและรู้เห็นจิตดวงนี้สามารถคลายความยึดมั่นและเข้าสู่ก

…จิต) ออกไปเป็นอย่างละ ๕ โดยความต่างแห่ง การประกอบด้วยองค์ฌาน และกล่าวว่า มี ๔๐ ๆ เหมือนอย่างว่า รูปาวจรจิต บัณฑิตถือเอาในความต่างแห่งฌาน มี ปฐมฌานเป็นต้น ฉันใด อนุตตรจิต (โลกุตตรจิต) ท่านก็ถือเอาในความต่าง …

บทความนี้กล่าวถึงการแบ่งประเภทของจิตตามอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยอธิบายถึงจิต 5 ประเภทที่เป็นส่วนประกอบของฌานต่างๆ ทั้งปฐมฌานและอนุตตรจิต รวมถึงการใช้งานจริงในด้านจิตวิญญาณ การศึกษาเหล่านี้สำคัญในทางธรรม

…ุศลจิต วิบากจิต และกิริยาจิต ฝ่ายรูปาวจร ๑๕ จบบริบูรณ์ทุกประการ ด้วยประการฉะนี้แล ฯ [สังคหคาถา] รูปาวจรจิต โดยความต่างแห่งฌาน มี ๕, โดยความต่างแห่งกุศล วิบาก และกิริยา รูปาวจรจิตนั้น มี ๑๕ ฯ จิตทั้ง ๔ นี้ ค…

…บาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา อธิบายถึงปัญจมฌานกิริยาจิตรวมถึงกุศลจิต วิบากจิต และการแตกต่างของรูปาวจรจิตประเภทต่างๆ ที่แสดงถึงความสัมพันธ์ในด้านของจิตและการทำงานของมันในบริบทของอภิธัมมะ ให้ผู้สนใจได้เข้าใ…

…งคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 5 วิบากจิต ๒๓ กุศลจิตกับอกุศลจิต ๒๐ และกิริยาจิต ๑๑ กามาวจรจิต จบบริบูรณ์ ฯ จิตทั้ง ๕ นี้ คือ ปฐมฌานกุศลจิต ประกอบด้วยวิตก วิจาร สุข และเอกัคคตา ๑ ทุติยฌานกุศลจิต…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาจิต 5 ประเภทในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งรวมถึงปฐมฌานกุศลจิต, ทุติยฌานกุศลจิต, ตติยฌานกุศลจิต, ปัญจฌานกุศลจิต และรูปาวจรกุศลจิตโดยแสดงให้เห็นถึงลักษณะต่างๆ เช่น วิตก, วิจาร, ปี

…จิต วิบากจิต และกิริยาจิต ฝ่ายสเหตุกกามาวจรไว้ ๒๔ โดยความ ต่างแห่งเวทนา ญาณ และสังขาร ฯ ในกามภพ กามาวจรจิตทั้งหมดมี ๕๔ คือ

ในงานเขียนนี้กล่าวถึงประเภทของจิต 8 ประเภทที่เชื่อมโยงด้วยโสมนัสและอุเบกขา รวมถึงการที่จิตเหล่านี้แบ่งออกเป็นหลายประเภทรวม 54 ประเภท ซึ่งถือเป็นการศึกษาที่สำคัญในอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาว

…ิเฉทที่ ๑ บรรดาอรรถแห่งพระอภิธรรม ๔ อย่างนั้น จิตอันดับแรกมี 4 อย่าง คือ กามาจิต ๑ รูปาจรจิต ๑ อรูปาวจรจิต ๑ โลกุตตรจิต ๑ ฯ บรรดาจิต ๔ อย่างนั้น กามาวจรจิตเป็นไฉน ? จิต ๔ เหล่านี้ คือ จิตที่สหรคตด้วยโสมนัส …

…เสนอการศึกษาจิตในอภิธัมมัตถสังคหาที่แบ่งประเภทตามสภาวะของจิต ๔ ประเภท ได้แก่ กามาจิต รูปาจรจิต อรูปาวจรจิต และโลกุตตรจิต โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายคุณสมบัติและความสัมพันธ์ระหว่างจิตแต่ละชนิด และผลกระทบต่อการดำ…

… ติณณ์ จตุนุน วา ปริกษุมานมนตร์ เจโตปริยญาเณน ปรสฺส จิตต์ ปฏิวิชฺฌติ รูป วิย ทิพฺพจกฺขุนา ปุจฉา กามาวจรจิตเตน สราคาทิววตฺถาน กโรติ นีลาทิววตถาน วิย ตานิ จ สพฺพานํ อภิมุขีภูตจิตฺตาลมพนาเนว อนิฏเฐว ฐาเน จ นาน…

เนื้อหานี้นำเสนอเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียาและอภิธมฺมตฺถวิภาวินี โดยวิเคราะห์ความรู้เกี่ยวกับจิตและอารมณ์ตามหลักของพระพุทธศาสนา และการปฏิสัมพันธ์ระหว่างจิตและความรู้สึกในสถานการณ์ต่างๆ ที่มีผลต่อกา

…นตฺตา อตฺตโน อาลมพนภูตานํ ทุกฺขิต สุขิตสตฺตานํ อาปากคมนาเปกขาย วิสุ วิสุ หุตวา ฯ เอตถาติ อิเมสุ กามาวจรจิตฺเตสุ ฯ กรุณามุทิตาภาวนากาเล อปุปนาวีถิโต ปุพเพ ปริจยวเสน อุเปกขาสหคตจิตฺเตหิ ปริกมุม โหติ ยถาติ ปคุ…

ในเนื้อหานี้สำรวจและวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถสงฺคหซึ่งประกอบด้วยข้อคิดเกี่ยวกับจิตตะ, การประพฤติธรรม, และการมีสมาธิในการฝึกอบรมจิตเพื่อการเข้าใจโดยละเอียดตามหลักอภิธรรม สร้างความรู้เกี่ยวกับการพัฒนาจิตใจและ

… ทวิปญฺจวิญญาณานิ วชฺชิตานิ เอเต เตหิ วา เอตานิ วชฺชิตานีติ ทวิปญฺจวิญญาณวชฺชิตานิ จตุจตุตาฬิส- กามาวจรจิตตานี ฯ เตสุ เจว เอกาทสสุ ปฐมชฺฌานจิตฺเตสุ [๒] เสสาน์ ภาวนาพเลน อวิตกฺกตฺตาติ อธิปปาโย ฯ เตสุ เจว ปญฺ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกาและการศึกษาจิต ซึ่งครอบคลุมการเข้าใจระบบการทำงานของจิต, การเกิดขึ้นของจิตอฺจิต และการจัดอันดับต่างๆของจิตในมุมมองอภิธรรม การศึกษาเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงกา