อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 59 : หน้า 59/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 59 ต่างแห่งอารมณ์ คือโคจร ๔ อย่าง มีอากาศเป็นต้นที่จะพึงก้าวล่วง และที่จะพึงยึด กล่าวคือกสิณ อากาศ วิญญาณ และความไม่มีวิญญาณ นั้น ๆ จริงอยู่ อรูปาวจรจิตนั้น ก้าวล่วงกสิณนิมิตที่เป็นอารมณ์ แห่งปัญจมฌานแล้วยึดอากาศที่ได้แล้วด้วยการเพิกกสิณนิมิตนั้น แล้ว ล่วงอากาศแม้นั้น หน่วงวิญญาณที่เป็นไปในอากาศนั้น ล่วงวิญญาณ นั้น หน่วงเอาอากิญจนภาพ ซึ่งเป็นธรรมชาติไม่มีอรูปวิญญาณที่ ๑ นั้น และล่วงนัตถิภาพ (ความไม่มี) แม้นั้นเสีย หน่วงเอาอรูป วิญญาณที่ ๓ ที่เป็นไปในนัตถิภาพ (ความไม่มี) นั้นเป็นไปตามลำดับ แต่หาถือเอาอารมณ์แม้แห่งฌานต้น ๆ เป็นไปด้วยสามารถแห่งอันก้าว ล่วงองค์ต้น ๆ ดุจรูปาจรกุศลจิตไม่ ฯ เหตุนั้น พระอาจารย์ทั้งหลาย จึงได้กล่าวไว้ว่า อรูปสมาบัติแม้ทั้ง ๔ นี้ย่อมมี โดยก้าวล่วง อารมณ์ นักปราชญ์ทั้งหลาย ไม่ประสงค์ เอาการก้าวล่วงองค์แห่งอรูปสมาบัติทั้ง ๔ เหล่านี้ ฯ พรรณนาอรูปาวจรจิต จบ ฯ [โลกกุตตรกุศลจิต] บัดนี้ เพื่อจะแสดงจำแนกโลกุตตรกุศลจิตออกเป็น ๔ ประการ เพราะประกอบด้วยมรรค ๔ และผลเป็น ๔ ประการ เพราะเป็น ไปโดยอนุรูปแก่โลกุตตรกุศลนั้น ท่านอาจารย์จึงกล่าวคำมีอาทิว่า โสตาปตฺติมคฺคจิตฺติ ดังนี้ ฯ