หน้าหนังสือทั้งหมด

การศึกษาเกี่ยวกับวิปัสสนาภูมิและขันธ์ 5
237
การศึกษาเกี่ยวกับวิปัสสนาภูมิและขันธ์ 5
…ี ที่มัชฌิมบุรุษ” สลัดเสียแล้ว 7 ครั้ง ตั้งอยู่ในกำเนิดธาตุธรรมเดิมนั้นแหละ คือ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ ซ้อนกันอยู่เป็นชั้นๆ เข้าไปข้างใน ใสละเอียดยิ่งกว่ากันตามลำดับ เวทนาขันธ…
…ะธรรมกาย เป็นการมีญาณในการรู้ความจริงเกี่ยวกับชีวิตผ่านขันธ์ 5 ซึ่งประกอบด้วย รูปขันธ์, เวทนาขันธ์, สัญญาขันธ์, สังขารขันธ์, และวิญญาณขันธ์ การศึกษาเรื่องนี้จึงมีความสำคัญในการแสดงให้เห็นถึงลักษณะของชีวิตที่แท้…
นามขันธ์และจิตตามพระพุทธศาสนา
48
นามขันธ์และจิตตามพระพุทธศาสนา
…นที่นี้คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และธรรมารมณ์ ที่น้อมเข้ามาสู่ใจ นามขันธ์มี 4 ได้แก่ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ เวทนา แปลว่า ความรู้สึก ได้แก่ รู้สึกว่าเป็นสุข ก็คือ ความสบายกาย สบายใจ…
บทความนี้สำรวจความหมายและลักษณะของนามขันธ์ในพระพุทธศาสนา ซึ่งแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ รวมถึงความรู้สึกต่างๆ ที่เป็นพื้นฐานของประสบการณ์ทางอารมณ์และจิต โดยมีกา…
พระวิภังค์และพระธาตุกะถา
85
พระวิภังค์และพระธาตุกะถา
…ิสัญญูหิตวา อภิสังข์ปิตวา อะยัง วุจจะติ รูปักขันโธ พระวิภังค์ (แปล) ขันธ์ 5 คือ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ วิญญาณขันธ์ บรรดาขันธ์ทั้งหมด รูปขันธ์ เป็นอย่างไร รูปอย่างใดอย่างหนึ่ง ที่เป็นอดีต อนา…
พระวิภังค์อธิบายถึงขันธ์ 5 ที่ประกอบด้วยรูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ โดยเน้นว่ารูปขันธ์เป็นการรวบรวมลักษณะที่เกิดขึ้นในกาลต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น…
ขันธ์ 5: ความหมายและองค์ประกอบ
96
ขันธ์ 5: ความหมายและองค์ประกอบ
…มายของขันธ์ 5 5.2 ธรรมชาติของขันธ์ 5 5.3 องค์ประกอบของขันธ์ 5 5.3.1 รูปขันธ์ 5.3.2 เวทนาขันธ์ 5.3.3 สัญญาขันธ์ 5.3.4 สังขารขันธ์ 5.3.5 วิญญาณขันธ์ 5.4 ประเภทของขันธ์ 5 5.5 ขันธ์ 5 ตามหลักคำสอนของพระมงคลเทพมุนี …
บทที่ 5 นี้นำเสนอความหมายและองค์ประกอบของขันธ์ 5 ที่ประกอบไปด้วย รูปขันธ์, เวทนาขันธ์, สัญญาขันธ์, สังขารขันธ์, และวิญญาณขันธ์ ซึ่งมีความสำคัญในการเข้าใจชีวิตมนุษย์ ตามหลักคำสอนของพระมงคลเทพมุนี ขั…
ความหมายของเวทนาและสัญญาขันธ์
103
ความหมายของเวทนาและสัญญาขันธ์
…ายส่งให้ใจ ใจก็รับเอาไว้ เมื่อรับเอาไว้ก็เกิดเวทนา ขึ้นมาว่า เย็น ร้อน อ่อน แข็ง นิ่ง กระด้าง 5.3.3 สัญญาขันธ์ สัญญาขันธ์ หมายถึง ความจำได้หมายรู้ คือ จำรูป จำเสียง กลิ่น รส สัมผัส เกิดขึ้น เพราะกลไกการทำงานของ…
…ห็นรูปที่สวยและทำให้รู้สึกสบายใจ หรือการได้ยินคำที่นินทา ทำให้รู้สึกทุกข์ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงสัญญาขันธ์ ซึ่งหมายถึงความสามารถในการจำและบันทึกข้อมูลต่างๆ ที่เกิดจากการกระทบในทางประสาทสัมผัส ซึ่งรวมถึงอารม…
วิภัชชิมวรรลบภาค ๓ ตอน ๑ - เสวยโภคภูพะและสัญญาขันธ์
68
วิภัชชิมวรรลบภาค ๓ ตอน ๑ - เสวยโภคภูพะและสัญญาขันธ์
…ป็นรส มีความละเมียดเป็นปัจจัยฐาน มีจิตอัน ปราศจากดีเป็นปฐมฐาน และ นี้เป็นกฎมูลอย่างพิสดารในกานานี้ [สัญญาขันธ์] บัดนี้ พึงทราบวินิจฉัยในบทที่ว่าพเจ้ากล่าวไว้ว่า “สัญญาขันธ์” พึงทราบว่า (เรียกอย่างนั้น) เพระามธร…
…ณ์ทางกายและใจ รวมถึงอาการพอใจและไม่พอใจที่เกิดขึ้นจากการสัมผัสทางจิตใจ นอกจากนี้ยังขยายความเกี่ยวกับสัญญาขันธ์ในฐานะที่เป็นการจำได้และการแสดงออกทางจิต รวมถึงกรรมวิธีในการเกิดขึ้นของโทมนัสและความสัมพันธ์ในด้านอา…
หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ
180
หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับวิชาการ
…น ขอยิ้มเขามาใช้ไม่ใช่เอง ตัวเลย ความเป็นจริงเป็นอย่างนี้ (ร. 611) เบญจขันธ์ ๕ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขาร ขันธ์ วิญญาณขันธ์ ขันธ์มีเท่าใด ถิฏฐิพฤติชาติเหล่า ย่อมเป็น อนิจจา ทุกข์ ทั้งนั้น แล้วก็ไม่ใ…
บทความนี้พูดถึงหลักธรรมที่ปรากฏในคัมภีร์พุทธโบราณ โดยเฉพาะเรื่องเบญจขันธ์และการปล่อยอุปาทานทั้งในกายมนุษย์และกายทิพย์ เนื้อหาได้อ้างอิงคำสอนจากคัมภีร์ที่เกี่ยวข้องกับการทำความเข้าใจในความไม่เที่ยงแท้ข
ธรรมและอารมณ์ในพระพุทธศาสนา
73
ธรรมและอารมณ์ในพระพุทธศาสนา
…เพื่อ ส่วน สัตบรุษทั้งหลาย ย่อมไม่ทำการบ่นเพื่อแก้ทั้ง ๒ อย่างนี้. ๑. ขั้น ๕ รูปปั้นส์ เวนานขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ วิญญาณขันธ์.
ในบทความนี้กล่าวถึงอารมณ์และการไม่แสดงออกของสัตบุรุษที่มีพระพุทธเจ้าเป็นต้นแบบ การศึกษาเกี่ยวกับขันธ์ทั้ง ๕ และความสำคัญของการไม่บ่นเมื่อเกิดเหตุการณ์ต่างๆ รวมถึงการอยู่ร่วมกับผู้อื่นในความสงบและสุข ก
พระธัมป์ปู่ถูกอาปเปล่า ภาค ๑ - หน้า 31
33
พระธัมป์ปู่ถูกอาปเปล่า ภาค ๑ - หน้า 31
…กัน. ในธรรม ๔ ประการนั้น นิสสัตว์ธรรม หรือนิซสัตว์ธรรม นั้น โดยความอุปปันว์๓ ประการ คือ "เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์" เหตุว่าวูมป็น ๓ ประการนั้น ชื่อว่ามีใจเป็นหัวหน้าของรูปขันธ์ ๓ ประการนั้น. มีคำถามว่า …
เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงความหมายของคุณธรรมในบริบทต่างๆ ได้แก่ ธรรมคือคุณ, ธรรมคือเทนา, ธรรมคือปริยัติ, และธรรมคือสัตว์ โดยมีการอธิบายถึงความสำคัญของใจในฐานะที่เป็นหัวหน้าของธรรมทั้งหลาย พร้อมกับคำถามเกี
วิสุทธิมรรคแปล ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ)
11
วิสุทธิมรรคแปล ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ)
…ลงมาเฉพาะหน้าที่แรก ชื่อผัสสะ ย่อมปรากฏ แต่นั้น เวทนานั้นสัมปุฏฺฐานผัสสะนั้น ชื่อเวทนาขันธ์ ปีปรากฏ สัญญาขันธ์ สัมปุฏฺฐานผัสสะนั้น ชื่อสัญญาขันธ์ ก็ปรากฏ เจตสัญญามผัสสะ ชื่อ สังขารขันธ์ ก็ปรากฏ จิตชื่อวิญญาณขัน…
เนื้อหาเกี่ยวกับการอธิบายอุณหธรรมและการปรากฏของสัมผัส, เวทนา, สัญญา และเจตสัญญาผ่านการกำหนดรูปขององค์ประกอบต่างๆ โดยมีคำอธิบายที่เกี่ยวข้องกับปฐวีธาตุ การสัมผัส การหยั่งรู้ และคำอธิบายที่ผสมวรรณกรรมเพ
การอยู่ในกามสุขัลลิกนิโก และมัชฌิมาปฏิปทา
94
การอยู่ในกามสุขัลลิกนิโก และมัชฌิมาปฏิปทา
…รือเรียกว่า นิพพานเป็น คือ ดับเหตุโดยสิ้นเชิง แต่ยัง ทรงมีบุญจันต์ (บัณธ์ ๕ คือ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ วิญญาณขันธ์) เหลือ อยู่ และภายหลังทรงบรรลุ พระอุปาเสสนิพพาน หรือเรียกว่า นิพพานตาย ในที่สุด บุคคลผู…
การอยู่ในกามสุขัลลิกนิโก คือ การหมกมุ่นในกามสุข ที่ประกอบด้วยกามคุณ 5 หรือลักษณะทางกายที่ให้ความสุข เช่น รูป เสียง กลิ่น รส และสัมผัส อย่างไรก็ตาม การอัตตลิกฺกนฺตนิโก หมายถึงการทำร้ายตนเพราะไม่ประสงค์
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - โกรธและธรรมเกี่ยวกับขันธ์
180
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - โกรธและธรรมเกี่ยวกับขันธ์
…ตุ ๑๘ เหล่าใด ในธรรม ทั้งหลายมีขันธ์เป็นต้นเหล่านั้น เจ้าโกรธรูปขันธ์หรือ” หรือว่าโกรธ เวทนาขันธ์...สัญญาขันธ์...สังขารขันธ์...วิญญาณขันธ์ มิฉะนั้น เจ้า โกรธจักขวายตนะหรือ โกรธรูปายตนะหรือ ฯลฯ โกรธมนายตนะหรือ โ…
ในบทนี้พูดถึงการโกรธซึ่งเกี่ยวข้องกับขันธ์ ๕ และธาตุต่างๆ เช่น ธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม รวมถึงความสัมพันธ์กับอายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ การเข้าใจถึงความโกรธ และฐานที่ตั้งของมัน เป็นสิ่งสำคัญเพื่อไม่ให้เกิดความวุ่น
ความไม่เที่ยงของวิญญาณในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
429
ความไม่เที่ยงของวิญญาณในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ด เพราะอวิชชาเกิด รูปดับ เพราะตัณหา... กรรม... อาหารดับ รูปดับ ทำนองเดียวกัน และแม้ ถึงในเวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ (ก็อย่างในรูปขันธ์) เป็น แต่ชักเอาอาหารออก ใส่ผัสสะเข้าแทนอย่างนี้ว่า เพราะผัสสะเกิด...…
ในเนื้อหานี้พูดถึงความไม่เที่ยงของวิญญาณและตัวตน โดยวิญญาณมีลักษณะเป็นอนัตตา ต้องพิจารณาความเกิดและดับในสังขาร ด้วยอุทยัพพยญาณ และสามารถเห็นความเกิดและดับในรูปขันธ์ต่าง ๆ เช่น เวทนา สัญญา และสังขาร มี
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
315
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…วิสุทธิทั้ง ๖ เป็นไป ตามสมควรแก่การประกอบ ฯ ในสัพพสังคหะ พึงทราบขันธ์ ๕ คือ รูปขันธ์ ๑ เวทนาขันธ์ ๑ สัญญาขันธ์ ๑ สังขารขันธ์ ๑ วิญญาณขันธ์ ๑ ฯ อุปาทานขันธ์ ๕ คือ รูปปทานขันธ์ ๑ เวทนูปาทานขันธ์ ๑ สัญญูปาทานขันธ์…
บทความนี้นำเสนอความเข้าใจในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นไปที่ธรรม ๓๓ ในโลกุตตรจิต รวมถึงขันธ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ ซึ่งสำคัญต่อการศึกษาและเข้าใจอริยสัจ ๔ในพุทธศ
ธรรมชาติและจิต: ความเชื่อมโยงแห่งขันธ์ 5
240
ธรรมชาติและจิต: ความเชื่อมโยงแห่งขันธ์ 5
…็อยู่ในเอกัคคตารมณ์ และถ้าจมลงมาก ก็หลับไปเลย อย่างนี้เป็นต้น ในขันธ์ทั้ง 5 คือ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ ก็มี เห็น จำ คิด รู้ ทังสี ทั้งสี่อย่าง เจืออยู่ด้วยทุกขันธ์ อธิบายว่า ข…
เนื้อหาพูดถึงธรรมชาติทั้ง 4 ที่สัมพันธ์กันเหมือนข่ายใยแมงมุม โดยเฉพาะการทำหน้าที่ของจิตซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของขันธ์ 5 ที่แสดงถึงอารมณ์ที่ส่งผลต่อจิตใจ การเปลี่ยนแปลงของจิตตามอารมณ์ต่างๆ เช่น โลภะ โทสะ แล
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
213
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
…นา (ความจงใจ) ผัสสะ (ความกระทบ หรือสัมผัส) มนสิการ (ความกระทำไว้ในใจ) หรือนามขันธ์ 3 คือ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ (เจตนา ผัสสะ มนสิการ จัดเป็น สังขารขันธ์) รูป ได้แก่ มหาภูตรูป 4 และรูปที่อาศัยมหาภูตรู…
นามรูปในพระพุทธศาสนาแบ่งเป็นนามธรรม 5 อย่าง ได้แก่ เวทนา สัญญา เจตนา ผัสสะ และ มนสิการ มีการจำแนกเป็นนามขันธ์ 3 ส่วนรูปเรียกว่ามหาภูตรูป 4 ซึ่งได้แก่ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ และ วาโยธาตุ นอกจากนี้ย
การแผ่เมตตาและการบรรเทาความโกรธ
58
การแผ่เมตตาและการบรรเทาความโกรธ
… ธาตุไฟ ธาตุลม หรือ เราโกรธขันธ์ 5 อายตนะ 12 หรือธาตุ 18 ในขันธ์ 5 นั้น เราโกรธ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ หรือว่า วิญญาณขันธ์ ในอายตนะ 12 นั้น เราโกรธจักขวายตนะ รูปายตนะหรือ โกรธโสตายตนะ สัททาย…
การแผ่เมตตาเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้เกิดความสุขและสามารถเข้าถึงพรหมโลกรวมทั้งวิธีการบรรเทาความโกรธโดยการพิจารณาและแยกธาตุต่าง ๆ ให้เห็นว่า ธาตุเป็นสิ่งที่ไม่ควรนำมาสู่ความโกรธอย่างแน่นอน หากเรามีการพิจา
การเวียนว่ายตายเกิดและความหมายของสังสาร
16
การเวียนว่ายตายเกิดและความหมายของสังสาร
…สนามักจะพบคำว่า สัตว์" เสมอๆ คำนี้ แปลว่า ผู้ติดข้องพอใจ ยินดีอยู่ในขันธ์ 5 คือ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ หมายถึง สิ่งมีชีวิตที่ มีกายและวิญญาณ ได้แก่ มนุษย์ เทวดา พรหม มาร เปรต …
บทความนี้อธิบายความหมายของคำว่า สังสารวัฏ เชื่อมโยงกับการเวียนเกิดเวียนตายซึ่งเกี่ยวข้องกับกรรม มันยกตัวอย่างการเกิดที่เกิดจากการกระทำดีและชั่ว รวมถึงผลที่ตามมาของการกระทำดังกล่าว ดังนั้น ผู้ที่ศึกษา
ธรรมชาติของชีวิตทางพระพุทธศาสนา
46
ธรรมชาติของชีวิตทางพระพุทธศาสนา
…5 พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ในภารสูตรว่า มนุษย์แต่ละคนประกอบด้วยขันธ์ 5 ได้แก่ รูปขันธ์ เวทนา ขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ ขันธ์ แปลว่า หมู่ พวก หมวด หรือ กอง ดังบทว่า “ขนฺธโลเก ได้แก่ ขันธ์ 5 มี…
บทที่ 3 นี้นำเสนอเกี่ยวกับองค์ประกอบสำคัญของชีวิตในพระพุทธศาสนา โดยระบุว่ามนุษย์แต่ละคนมีองค์ประกอบที่เรียกว่า ขันธ์ 5 รวมถึงการแบ่งขันธ์เป็น 2 กอง คือ รูปขันธ์และนามขันธ์ ซึ่งนามขันธ์ประกอบด้วยจิตที่
ธรรมชาติของชีวิตในพระพุทธศาสนา
45
ธรรมชาติของชีวิตในพระพุทธศาสนา
แนวคิด 1. มนุษย์แต่ละคนประกอบด้วยขันธ์ 5 ได้แก่ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์ ขันธ์ 5 นี้แบ่งออกเป็น 2 กองก็ได้คือ รูปขันธ์ 1 และ นามขันธ์ 4 ได้แก่ ข…
เนื้อหาเกี่ยวกับขันธ์ 5 ซึ่งประกอบด้วย รูปขันธ์ และ นามขันธ์ แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างร่างกายและจิตใจ ขันธ์ 5 ยังแบ่งเป็นขันธ์ส่วนหยาบและละเอียด รวมถึงการพูดถึงการเวียนว่ายตายเกิดว่าเมื่อมนุษย์มีกิเล