หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค)
686
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค)
…ฯ อกุสล...นนฺติ ปฏิสนธิทายเกหิ เอกาทสอกุสลกมฺเมหิ สหชาตาน อตีตานํ อวิชชาตณฺหาน ฯ อกุสลกมเมหิ สหชาตา อกุศล...ชาตา ฯ ภว...ตานนฺติ ภวปฎฐนาย สหชาตาน อตีตาน อวิชชาตณฺหาน ฯ ปฎเฐติ อิจฺฉติ เอตาย ตัณหายาติ ปฏฐนา ฯ…
เนื้อหาของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ได้อธิบายถึงการวิเคราะห์และทำความเข้าใจอารมณ์ที่เกิดขึ้นภายในจิตใจ โดยใช้หลักการทางอภิธรรม การวิพากษ์เกี่ยวกับสภาพจิต ที่มาของอารมณ์ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์และกา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
9
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
…นเป็นต้น บัณฑิตจึงได้กล่าวจิต ไว้ฌานละ ๑๑ แต่ฌานที่สุดมีจิต ๒๓ ฯ กุศลจิตมี ๓๗ อนึ่ง วิบากจิต มี ๕๒ (อกุศลจิต ๑๒ กิริยาจิต ๒๐) ผู้รู้ทั้งหลาย ได้กล่าวจิตไว้ ๑๒๑" ด้วยประการอย่าง นี้แล ฯ ปริเฉทที่ ๑ ชื่อจิตต…
บทเรียนประจำหน้านี้กล่าวถึงความแตกต่างทางจิตและฌาน โดยแบ่งแยกประเภทของจิต ได้แก่ รูปฌาน อรูปฌาน และกุศลจิต พร้อมสถิติจำนวนจิตต่างๆ โดยจบที่ประเด็นหลักคือการรวมองค์ประกอบต่างๆ ของฌาน การนับประเภทจิตที่
อภิธัมมัตถสังคหบาลี
71
อภิธัมมัตถสังคหบาลี
… บัณฑิตพึงทราบว่า โสภณะ ฉะนี้แล ฯ ด้วยถ่อยคำเพียงเท่านี้ [สังคหคาถา] ธรรม ๕๒ อย่าง คือ อัญญสมานา ๑๓ อกุศล ๑๔ และโสภณ ๒๕ (ท่านเรียกว่า เจตสิก) ฯ ต่อจากนี้ไป ข้าพเจ้าจะกล่าว สัมประโยคแห่งเจตสิกเหล่านั้น ที่ไ…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีอธิบายถึงเจตสิกและการจัดหมวดหมู่ต่างๆ เช่น กายปาคุญญตา และจิตปาคุญญตา รวมถึงการประมวลผลเจตสิกที่มีผลต่อจิต บทวิเคราะห์ในเนื้อหาที่จะกล่าวถึงเจตสิก และการรวมกับปัญญิน
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
111
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 111 [สังคหคาถา] เหตุที่เป็นอกุศลมี ๓ คือ โลภะ ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ เหตุที่เป็นกุศล และอัพยากฤตก็มี ๓ เหมือนกัน คือ อโลภะ ๑ อโทสะ ๑ อโมหะ …
เนื้อหานี้อธิบายถึงประเภทต่างๆ ของอกุศลและกุศล โดยระบุตัวอย่างของจิตที่ถูกแบ่งตามเหตุและกิจต่างๆ เช่น โลภะ โทสะ โมหะ รวมถึงกิจที่สัมพันธ์กั…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 127
127
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 127
…ชนะ ๑ จักขุวิญญาณเป็นต้น ๓ ด้วยอำนาจแห่งวิบากทั้ง ๒ โวฏฐัพพนะ ๑ กามาวจรชวนะ ๒๕ ด้วยอำนาจแห่งกุศลจิต อกุศล จิต และกิริยาจิต ที่เว้นจากอาวัชชนะ และตทาลัมพนะ ๘ โดยการถือ เอาตทาลัมพนะที่ยังมิได้ถือเอาๆ บทว่า ย…
เนื้อหาในหน้าที่ 127 นี้กล่าวถึงการเกิดขึ้นของจิตในจักขุทวารและทวารอื่นๆ โดยระบุถึงจิต ๔๖, ปัญจทวาราวัชชนะ และการเชื่อมโยงระหว่างจิตกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นในทวารต่างๆ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงอนุรูป, กุ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
163
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ริตตารมณ์นี้ว่า เมื่ออาวัชชนะบังเกิด โวฏฐัพพจิตพึงเป็นไปโดย ความเป็นอนันตรปัจจัย แก่ชวนะที่เป็นกุศล อกุศล และกิริยา ซึ่งเป็นฝ่ายกามาวจรเท่านั้น โดยส่วนเดียว ไม่เป็นไปโดยประการอื่น เพราะอาวัชชนะเป็นอนันตรปั…
บทนี้อธิบายถึงความเป็นไปของจิตในปริตตารมณ์ ซึ่งอานันทาจารย์ชี้ให้เห็นถึงการมีอาวัชชนะเป็นอนันตรปัจจัยที่ส่งผลต่อการเกิดจิต แต่ไม่สามารถกำหนดจากความเป็นไปหลายครั้งได้ทั้งหมด เนื้อหายังกล่าวถึงความสำคัญ
กรรมและผลของกรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
193
กรรมและผลของกรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…รรมได้มีแล้ว (คือให้ผลสำเร็จแล้ว ) ๑ ฯ 9 อนึ่ง ชื่อว่ากรรม มี 4 อย่าง ด้วยอำนาจแห่งฐานะที่ให้ผล คือ อกุศล (คือความไม่ฉลาด กรรมไม่ดี) ๑ กามาวจรกุศล กุศลที่เป็น กามาวจร ๑ รูปาวจรกุศล กุศลที่เป็นรูปวจร ๑ อรูป…
…ับกรรมว่าแบ่งออกเป็น 4 ประเภทหลัก โดยกรรมสามารถแบ่งได้ตามลำดับการให้ผลและอำนาจแห่งฐานะที่ให้ผล เช่น อกุศลกรรม, กามาวจรกุศล, รูปาวจรกุศล, และอรูปาวจรกุศล โดยเฉพาะอกุศลกรรมมี 3 ประเภท ได้แก่ กายกรรม, วจีกรรม…
พระพุทธโฆษาจารย์และอำนาจของการปกครองที่ดี
259
พระพุทธโฆษาจารย์และอำนาจของการปกครองที่ดี
…นที่ตั้ง เมื่อทรง สั่งสอนเวไนยสัตว์ ก็ทรงอนุวัตรโดยการแก่อัธยาศัยกาลแลเวลา คนเหล่าใดมีสันดารหนาด้วย อกุศล ก็ทรงแสดงทุจริตแลผลของทุจริต ทำจิตใจให้เกิดสังเวชแล้วแล ละเว้นเสีย ชนเหล่าใดมีใจ กอปรด้วยกุศล ก็ทรง…
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้เผยแพร่แนวทางการปกครองที่ถูกต้องและเป็นธรรมด้วยอุบายโกศล ทั้งยังสอนให้กษัตริย์ และประชาชนปฏิบัติตนตามหลักธรรมเพื่อให้เกิดความเจริญรุ่งเรืองและความสุข เป็นการเน้นถึงความสำคัญขอ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑
32
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑
… กลหสีโล คนนี้มีปกติทะเลาะ อย มณฑนสีโล คนนี้มีปกติ แต่งตัว" ดังนี้ โดยปริยายนั้น ศีลจึงมี ๓ อย่าง คือกุศลศีล อกุศล ศีล อัพพยากตศีล ศีลเป็น ๓ โดยเป็นกุศลศีลเป็นต้นก็มีอย่างนี้แล ใน ศีล ๓ อย่างนั้น อกุศลศีล …
เนื้อหาเกี่ยวกับศีลในวิสุทธิมรรค ชี้ให้เห็นถึงการจำแนกศีลออกเป็น ๓ ประเภท คือ กุศลศีล อกุศลศีล และ อัพพยากตศีล โดยยกตัวอย่างจาก teachings ของ พระธรรมเสนาบดีสารีบุตร ที่อธิบายลักษณะของศีลที่แต…
วิสุทธิมรรค แปล ภาค ๒ ตอน ๑
242
วิสุทธิมรรค แปล ภาค ๒ ตอน ๑
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 241 อกุศล ๑๒ สัญญาเป็นกามาวจรกุศลวิบาก ๑๑ สัญญาเป็นอกุศลวิบาก ๒ สัญญาเป็นกามาวจรกิริยา ๑๑ เหล่านี้เป็นต่าง ๆ …
ในเนื้อหานี้ระบุถึงความแตกต่างระหว่างสัญญาเป็นกามาวจรกุศลและอกุศลวิบาก โดยมีการกล่าวถึงปาฐะที่เกี่ยวข้องกับพระโยคาวจรที่ไม่นึกถึงนานัตตสัญญา และความไม่มีอยู่ของรูปสั…
การเล่นในลำดับมนาวาระของชนะ
64
การเล่นในลำดับมนาวาระของชนะ
…ทางโลกุตรธรรมจิต ๕ ผลกิจ ๕ ชนะใด ๆ ได้จ้แล้ว ชนะ นั้น ๆ ย่อมเล่นไป และ ความเป็นไปแห่งวิญญาณ เป็นคฤส อกุศล และกิริยา (รวม) ๕๕ ดวง ด้วยอำนาจชนะ พึ่งทราบดังกล่าวนาวานะนี้ [๑๓ ตารมมนะ] ส่วนว่า ในที่สุดแห่งชนะ…
เอกสารนี้นำเสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับกามาวจรชนะที่เกิดขึ้นในลำดับมนาวาระ และนำเสนอวิธีการที่ชนะเหล่านี้ทำงานร่วมกับวิญญาณและการปรับเปลี่ยนที่เกิดขึ้นจากอารมณ์ การตีความแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการรู้จ
พระพุทธพจน์และวิจัยในธรรม
30
พระพุทธพจน์และวิจัยในธรรม
…ระพุทธพจน์ว่า "เราแสดงหาอยู่ซึ่งนายช่างผู้ทำเรือน เมื่อไม่พบ ได้ท่องเที่ยวไปสู่สงสาร มีความเกิดเป็น อกุศล, ความเกิดเป็นทุกข์ร่ำไป, และนายช่างผู้ทำเรือน ! เราพบเจ้าแล้ว, เจ้าสร้างเรือน (คืออัตภาพของเรา) ไม่…
บทความนี้กล่าวถึงพระพุทธพจน์ที่แบ่งเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ปฐมพุทธพจน์ มัชฌิมพุทธพจน์ และปัจฉิมพุทธพจน์ โดยมีการเน้นความสำคัญของธรรมและวินัยในการดำเนินชีวิต และการสอดสัมพันธ์กับคำสอนของพระพุทธเจ้าเพื่อให
วิถีติ: การบรรลุธรรมและสมาธิ
33
วิถีติ: การบรรลุธรรมและสมาธิ
…แต่ไหนในอารมณ์นี้ แล้วก็จะเป็นผลแห่งสมาธิ อันเป็นสมาธิในธรรมต่างๆ เช่นปัญญา, ปิติ, วิริยะ, อุเบกขา, อกุศล, องค์พระ, กิเลส, ภาวนา, สงบ, สานความในอันดีขึ้นเป็นนามรวมสุดไพเราะ ความหมายของชื่อวิถีติ วิถีติว่า …
วิถีติคือแนวทางทางธรรมที่เน้นการรวมกันของมนุษย์กับสัตว์ โดยมีองค์ประกอบต่างๆ เช่น สมาธิและความพยายาม การกำหนดความหมายทางอารมณ์เพื่อการบรรลุสู่พระนิพพาน วิถีนี้ช่วยให้ผู้ปฏิบัติมีปัญญาและพัฒนาจิตใจ เพื
ธรรมะแก่ประชาชน: คิดผิดคิดใหม่ได้ (๑)
15
ธรรมะแก่ประชาชน: คิดผิดคิดใหม่ได้ (๑)
…กประสบกับอุปสรรค หรือความไม่ปลอดภัยทั้งจากภัยต่างๆ ในชีวิตและภัยในสังครร ถ้าประมาทพลัดหลงไปสร้างบาป อกุศล ก็จะเป็นผลให้กายไปสู่ภูมิทุทุกข์ทรมาน ตลอดเมื่อตายแล้วสุุข ผลวิบากรรมที่สัตว์ทำดีหรือทำชั่วมี เมื่อ…
รู้จักคุณค่าของการเกิดเป็นมนุษย์ที่ต้องอาศัยบุญบารมี เวลาที่ผ่านมานั้นมีความสำคัญต่อชีวิต เราต้องเรียนรู้ที่จะไม่ประมาทในชีวิต เพราะผลกรรมจากการกระทำส่งผลต่อชีวิตในอนาคต เช่น ผลดีหรือผลชั่วที่เราจะต้อ
วันเกิดคุณยายอาจารย์และกิจกรรมที่ DMC
25
วันเกิดคุณยายอาจารย์และกิจกรรมที่ DMC
…สเข้ามาบังคับให้เราไปทำบุ้นี้ จึง ต้องไปทำมาหากิน พอทำมาหากินก็เกิดการเก่งแย่งชิง ชีวิต ก็จะต้องบาป อกุศล เพราะการที่เราไปเขียนเวียนกันและกัน กระแสบาปจึงเข้ามาครอบ ครอง เหลืออยู่ที่เดียว คือ ที่ศูนย์กลางกา…
บทความนี้เป็นการเขียนถึงวันคล้ายวันเกิดของคุณยายอาจารย์ฯ ที่โรงเรียนอนุบาลฝันในฝัน (DMC) นอกจากนี้ยังพูดถึงการเดินทางไปที่วัดปากน้ำ ซึ่งเป็นสถานที่สำคัญทางวิญญาณ ที่พระเดชพระคุณหลวงปู่ได้วิชชาโปรบาร แ
ความเข้าใจในเรื่องกรรมและผลของการกระทำ
18
ความเข้าใจในเรื่องกรรมและผลของการกระทำ
… ในทาง "อดีต" แต่เพียงฝ่ายเดียว อาจารย์: ได้เป็นเช่นนั้น คำว่า "กรรม" น่าวาจะเป็นฝ่าย "กุศล" หรือ "อกุศล" กันเป็น "กรรม" ด้วยกันทั้งสิ้น ซึ่งเป็นผลผลักดันให้ เราต้องเวียนเกิดเวียนตายต่อไปในสังสารวัฏ โดยที…
เนื้อหานี้ กล่าวถึงความเข้าใจในคำว่า "กรรม" ในพระพุทธศาสนา โดยแบ่งออกเป็นกุศลกรรมและอกุศลกรรม นักศึกษาได้ตั้งข้อสงสัยเกี่ยวกับความหมายของกรรมว่าเป็นเพียงอดีตหรือไม่ อาจารย์ได้อธิบายว่ากรรมม…
ความสำคัญของอาหารในชีวิตสามัญ
12
ความสำคัญของอาหารในชีวิตสามัญ
…เลี้ยงดำเนินไปได้ ผลของการดำเนินชีวิตมีทั้งที่เป็นบวกและเป็นลบทางบวกเรียกว่า “กุศล” ทางลบ เรียกว่า “อกุศล” ชีวิตจะดำเนินไปอย่างถูกต้องต้องอาศัยการพิจารณาใคร่ครวญให้ดี อาศัยาญาณมิตร อาศัยการปฏิบัติธรรมสมควร…
บทความนี้สำรวจประเภทการอาหารและความสำคัญของอาหารต่อชีวิต โดยเฉพาะการเชื่อมโยงกับขันธ์ 5 อาหารไม่ได้มีเพียงแค่สิ่งที่รับประทาน แต่ยังหมายถึงสิ่งที่ทำให้ชีวิตสมดุล ทั้งด้านกายภาพและด้านนามธรรม ชีวิตที่ข