หน้าหนังสือทั้งหมด

การหลุดพ้นและโมกษะ: ความเข้าใจในพรหมัน-อาตมัน
56
การหลุดพ้นและโมกษะ: ความเข้าใจในพรหมัน-อาตมัน
…สรุปเกี่ยวกับเรื่องการหลุดพ้น หรือ “โมกษะ” (mokṣa) ได้ จึงได้เป็นจุดกำเนิดของแนวคิดในเรื่อง “พรหมัน-อาตมัน” (Brahman-Ātman) ในเวลาดังว่านั้น ดวงวิญญาณของสรรพสัตว์ทั้งหลายที่ต้องเวียนว่ายตายเกิดนี้ เรียกว่า…
บทความนี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับการหลุดพ้นหรือ "โมกษะ" ซึ่งเกี่ยวข้องกับสภาวะของ "พรหมัน" และ "อาตมัน" โดยกล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างดวงวิญญาณที่ต้องเวียนว่ายตายเกิดและการกลับคืนสู่ภาวะสูงสุด ผ่านการศึ…
การปรับตัวของศาสนจักรในยุคพระพรหม
59
การปรับตัวของศาสนจักรในยุคพระพรหม
…กไม่มั่นใจในคำสอนของพราหมณ์และเริ่มหาคำตอบเรื่องการเกิดทุกข์ ยุคอปนียะท เกิดแนวคิดเรื่อง พระมหมัน-อาตมัน และ โมนาคะ คือการพ้นทุกข์ เกิดคัมภีร์รูปปิยัน หรือเรียกว่า “คัมภีร์เจริญตะ” (ที่สุดแห่งพระองค์) เพื…
เนื้อหานี้สำรวจการปรับตัวของศาสนจักรในยุคต่าง ๆ ตั้งแต่การบูชายัญจนถึงพระพรหมและอาตมัน โดยเริ่มจากการสร้างคัมภีร์ไตรเทวและอรรถราวี่ จนถึงแนวคิดเรื่องพระมหมันและคัมภีร์อุปนิษัทที่เกี่ยวข้…
แนวคิดเกี่ยวกับพรหมัน-อาตมันในคัมภีร์อัปนิษฐ์
60
แนวคิดเกี่ยวกับพรหมัน-อาตมันในคัมภีร์อัปนิษฐ์
…มใน "คัมภีร์อัปนิษฐ์" เป็นแนวคิดที่ ลึกลึกซึ้ง และยากต่อการเข้าใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่อง "พรหมัน-อาตมัน" ซึ่งเป็นสิ่งใหม่ ไม่ปรากฏอยู่ในคัมภีร์คุตนอย่าง "คัมภีร์พระเวท" แต่งได นอกจากนั้นยังมีการกล่าวสําท…
คัมภีร์อัปนิษฐ์นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับพรหมัน-อาตมัน ซึ่งยากต่อการเข้าใจ โดยระบุว่าผู้ที่รู้จักพรหมันมีศักยภาพในการหลุดพ้นจากทุกข์ แม้ไม่รู้จักพระเวท เน…
การศึกษาและเนื้อหาของคัมภีร์พระเวทในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู
86
การศึกษาและเนื้อหาของคัมภีร์พระเวทในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู
…หมวดอุปนิษัท เป็นคัมภีร์ที่มีแนวคิดทางปรัชญาอย่างลึกซึ้ง เป็นตอนสุดท้ายแห่ง พระเวท คัมภีร์เน้นเรื่องอาตมันเทพเจ้าโลกและมนุษย์ถือว่าเป็นคัมภีร์เล่มสุดท้ายของการศึกษา เป็นบทสนทนาโต้ตอบ ได้อธิบายถึงธรรมชาติและ…
…พิธีกรรม, การบูชาเทพเจ้า, การปฏิบัติตนของพราหมณ์, และปรัชญาชีวิต. อุปนิษัทอธิบายเกี่ยวกับปรมาตมันและอาตมัน รวมถึงหลักการกรรมและการปฏิบัติที่ช่วยให้คนหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด. คัมภีร์นี้จึงเป็นแหล่งความ…
หลักการและแนวทางของอาศรมในศาสนาฮินดู
91
หลักการและแนวทางของอาศรมในศาสนาฮินดู
…ีลักษณะดังต่อไปนี้ 1) เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเอง 2) เป็นนามธรรม สิงสถิตอยู่ในสิ่งทั้งหลายทั้งปวงเรียกว่าอาตมัน เป็นสิ่งที่มอง ไม่เห็นด้วยตา 3) เป็นศูนย์รวมแห่งวิญญาณทั้งปวง 4) สิ่งทั้งหลายทั้งปวงในสากลโลกล้วนเป…
…รมาตมันที่อธิบายถึงความเป็นหนึ่งเดียวและความเชื่อมโยงกันของทุกสิ่งในสากลโลก วิญญาณของสัตว์โลกตามหลักอาตมันถูกแยกออกจากวิญญาณรวมของพรหม รวมถึงหลักโมกษะซึ่งเป็นเส้นทางสู่การหลุดพ้นจากสังสาระ โดยการเข้าใจอาตมั…
การเกิดและตายในศาสนาฮินดู
96
การเกิดและตายในศาสนาฮินดู
… การปฏิบัติเพื่อให้เกิดความรู้แจ้งเห็นจริงขึ้นมาว่า ปรมาตมันเป็นสิ่งเดียวที่มีอยู่ วิญญาณส่วนบุคคล (อาตมัน) เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันกับ ปรมาตมันหรือวิญญาณสากล การสร้างญาณดังกล่าวให้เกิดขึ้นอาจทำได้โดยการดำเน…
บทความนี้สำรวจแนวคิดการเกิดและตายในศาสนาฮินดู โดยอธิบายถึงการเวียนว่ายตายเกิดและวิถีทางในการบรรลุโมกษะ ซึ่งเป็นจุดหมายสูงสุดของชีวิต ในการปฏิบัติเพื่อบรรลุโมกษะจะต้องปฏิบัติตามหลักการ 4 ประการ ได้แก่
คัมภีร์อุปนิษัทและความสำคัญในศาสนาพราหมณ์
41
คัมภีร์อุปนิษัทและความสำคัญในศาสนาพราหมณ์
…คำวันสา, พุทธศาสนาในอินเดีย, 2534 หน้า 18. * คำว่า “พรหมัน” ยังมีชื่อเรียกอีกหลายชื่อ อาทิ ปรมาตมัน อาตมัน ปรมพรหม หรืออันติมสัจจะ สุมาลี มหณรงค์ชัย, ฮินดู-พุทธ จุดยืนที่แตกต่าง, 2546 หน้า 51. 32 DOU ประวัต…
คัมภีร์อุปนิษัทเป็นการรวบรวมความคิดเกี่ยวกับปฐมเหตุของโลกและชีวิต รวมถึงเรื่องของพรหมัน ซึ่งมีความสำคัญต่อศาสนาพราหมณ์และการพัฒนาปรัชญา เป็นการศึกษาเกี่ยวกับความจริงสูงสุดและพื้นฐานของการหลุดพ้นจากทุก
อรรถาธิบายคำประพันธ์และธรรมแห่งอำนาจปัจจัย
235
อรรถาธิบายคำประพันธ์และธรรมแห่งอำนาจปัจจัย
…กโลกเป็น ไปด้วยอำนาจเหตุไม่สมดุล คือด้วยอำนาจประกติ อณู และกาล เป็นต้น) วสติถวา (กล่าวว่ามีพระอิศวร อาตมัน หรือพระไชยดี คือพรหม เป็นผู้รองรับสัตว์ไว้ในอำนาจ คือเป็นผู้นับคา) เป็นอน ทรงแสดงด้วยบทปฏิปัจจ์ ซึ่…
บทความนี้วิเคราะห์คำประพันธ์ที่เกี่ยวข้องกับอำนาจปัจจัยและความเป็นอยู่ของธรรมอย่างละเอียด โดยมีการแยกประเภทต่าง ๆ เช่น สัจจวตะ อนุภาพ และวิสถีถวา ที่ชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผลในจักรวาลแ
วิวัฒนาการของอันตรภาคในพระพุทธศาสนา
6
วิวัฒนาการของอันตรภาคในพระพุทธศาสนา
…ระพุทธศาสนา ปีที่ 7 ฉบับที่ 2 (ฉบับรวมเล่มที่ 13) ปี 2564 บทนำ พระพุทธศาสนาปฏิรูปสงฆ์ของ “atman” (อาตมัน) หรือ “atta” (อัตตา) ซึ่งศาสนาพราหมณ์-ฮินดูถือว่าเป็นสิ่งที่เที่ยงแท้วาร และเป็นสิ่งที่เชื่อบยความ…
บทความนี้พูดถึงการปฏิรูปของพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับคำว่า “atman” และ “atta” ที่เกี่ยวข้องกับกรรมและการเกิดใหม่ พร้อมวิเคราะห์ความหมายของอันตรภาคระหว่างมรณภาพและการเกิดใหม่ ตามความเชื่อในพระพุทธศาสนา โดยอ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ)
93
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ)
ประโยค - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้า ๙๓ มันในสมอง ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา" นี่ใด ธรรมทั้งหมดนั้น เสื่อมหมดไปเป็นข้อ ๆ เป็นแดน ๆ ไม่ (อยู่ไป) ถึงข้อนอก ๆ ดัง เมื่อลงทั้งหมดหลายที่ซ
…่เที่ยง เป็นทุกข์ และอนัตตา โดยแสดงหลักการในวิสุทธิกถาที่เน้นเจตนาการวิเคราะห์จิตและความไม่เที่ยงของอาตมัน ทั้งนี้เพื่อให้ผู้ปฏิบัติได้เห็นความจริงของชีวิตและการดำรงอยู่ในโลกนี้ เรียนรู้ถึงความเป็นไปขององค์…
อนัตตลักขณสูตรและความหมายของนิพพาน
383
อนัตตลักขณสูตรและความหมายของนิพพาน
…ดยเฉพาะในศาสนาพราหมณ์ เขามี การถกเถียงกันมากว่า ที่สุดแห่งทุกข์ของเขานั้น เป็นอัตตาบ้าง มีลักษณะเป็นอาตมัน หรือปรมาตมันบ้าง แต่บางฝ่ายก็แย้งว่า ไม่ใช่ ทุกอย่างสูญหมด สุดท้ายของชีวิตก็เหลือแต่ความว่าง เปล่าท…
บทความนี้สำรวจเนื้อหาเกี่ยวกับอนัตตลักขณสูตรที่ พระบรมศาสดาทรงสอนเกี่ยวกับการเข้าใจนิพพาน โดยการพูดถึงแนวคิดต่าง ๆ เกี่ยวกับอัตตาและอนัตตา ซึ่งการเข้าถึงนิพพานนั้นต้องอิงจากการปฏิบัติที่แท้จริง ในฐานะ
การปฏิบัติและปรัชญาโยคะในระบบคิดของอินเดีย
48
การปฏิบัติและปรัชญาโยคะในระบบคิดของอินเดีย
วิญญาณอันเป็นปฐม (คือ ให้อาตมันเข้าไปอยู่ในปรมาตมัน) วิธีการของโยคะ คือ บังคับการ ระบายและตั้งลมหายใจเข้าออก เพ่งบางส่วนของร่างกายใ…
บทความทำการสำรวจแนวคิดและวิธีการปฏิบัติในโยคะ รวมถึงหลักการของลัทธิมิมางสา โดยเน้นที่การพัฒนาจิตและการแสวงหาความเป็นจริงสูงสุดในชีวิต ทั้งนี้ สอนว่าแม้ว่าจะมีความแตกต่างในรายละเอียด แต่ทุกสำนักต่างมีเ
ลัทธิต่าง ๆ ในปรัชญาอินเดีย
47
ลัทธิต่าง ๆ ในปรัชญาอินเดีย
…้ออกเป็น “ตัตตวะ” หรือความจริงแท้ 25 ประการ ซึ่งอาจย่อลงเป็น 2 คือ ปุรุษะ และ ประกฤติ ปุรุษะ ได้แก่ อาตมันหรือวิญญาณสากล ส่วนประกฤติ คือ สิ่งที่เป็นต้นเหตุหรือต้น กำเนิดของสิ่งทั้งหลายทั้งปวง ลัทธินี้จึงจัด…
พบกับความคิดของลัทธิไวเศษิกะที่สอนว่าโลกเกิดจากพลังอันมองไม่เห็นและแนวคิดเกี่ยวกับจิตอันยิ่งใหญ่ของปรมาตมันที่สร้างสรรค์สากลโลก ผ่านการขจัดอวิชชาเพื่อเข้าถึงโมกษะ ในขณะเดียวกัน สางขยะช่วยนำเสนอว่ามนุษ
หลัทธิใหญ่ในปรัชญาอินเดีย
46
หลัทธิใหญ่ในปรัชญาอินเดีย
…Ultimate Reality) ของโลกและจักรวาล มีเพียงสิ่งเดียวเท่านั้น คือ พรหมัน หรือปรมาตมัน และชีวาตมัน หรืออาตมัน แต่เพราะเหตุที่ เราไม่รู้เท่าทันความจริงที่ว่า จิตของเราแต่ละคนเป็นอาตมัน เป็นอย่างเดียวกับจิตของพร…
…กทรรศนะ 6 แห่งปรัชญาอินเดีย ได้แก่ เวทานตะ ซึ่งก่อตั้งโดยฤาษีพาทรายณะ มุ่งเน้นไปที่ความจริงสูงสุดของอาตมันและปรมาตมัน และลัทธินยายะ โดยฤาษีโคตมะ ที่เน้นการใช้ตรรกะและเหตุผลในการค้นหาความจริง พร้อมสอนหลักการ…
ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับพรหมันในคัมภีร์อุปนิษัท
42
ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับพรหมันในคัมภีร์อุปนิษัท
…่งเดียวคือพรหมัน (Brahman) ทุกสิ่งแยกตัวมาจากพรหมัน และจะกลับไปรวมกับพรหมันอีก บุคคลคือชีวาตมัน หรืออาตมัน (Atman) ซึ่งมีธรรมชาติเหมือนพรหมันแต่แยกมาอยู่ในตัวบุคคล บุคคลจะต้อง พยายามด้วยการประกอบพิธีกรรมจนถ…
คัมภีร์อุปนิษัทประกาศว่ามีพรหมันหรือพระผู้เป็นเจ้าสูงสุดเพียงหนึ่งเดียว ทุกสิ่งเกิดจากพรหมันและจะกลับไปรวมกับพรหมัน บุคคลคือชีวาตมันต้องทำพิธีกรรมเพื่อบรรลุโมกษะและเชื่อมสัมพันธ์กับจักรวาล สำหรับพราหม
ไตรลักษณ์ในพระพุทธศาสนา
166
ไตรลักษณ์ในพระพุทธศาสนา
…วร หรือ “สิ่ง” ซึ่ง อยู่เบื้องหลังการเปลี่ยนแปลงทั้งหลาย อนัตตตาในความหมายนี้ตรงกันข้ามกับอัตตาหรือ อาตมันที่ลัทธิอื่นเชื่อถือและยืนยันว่ามีจริง ลักษณะดังกล่าวมาแสดงว่า ทุกสิ่งทุกอย่างตกอยู่ในไตรลักษณ์ คือ …
ไตรลักษณ์เป็นหลักสำคัญในพระพุทธศาสนา ซึ่งประกอบด้วย อนิจจตา (ความไม่เที่ยง), ทุกขตา (ความเป็นทุกข์) และอนัตตตา (ความไม่ใช่ตัวตน) โดยอนิจจตากล่าวถึงความไม่ถาวรของทุกสิ่ง ทุกขตาเน้นที่ความทุกข์ที่เกิดจา
หลักธรรมในศาสนาเชน
122
หลักธรรมในศาสนาเชน
…เวลา) ซึ่งเป็นนิรันดรเป็นองค์ประกอบ ถ้ากล่าวโดยพิสดารทุกอย่าง แบ่งออกเป็น 9 ดังต่อไปนี้ 1. ชีวะ หรืออาตมัน 2. อชีวะ หรือวัตถุ 3. ปุณยะ ได้แก่ บุญ 4. ปาปะ ได้แก่ บาป 5. กรรม ได้แก่ การกระทำ 6. พันธะ ได้แก่ ค…
อชีวะหรือสสารมีองค์ประกอบ 5 ประการ ได้แก่ การเคลื่อนไหว, การหยุดนิ่ง, อวกาศ, อากาศ, และกาล ซึ่งทั้งหมดเป็นนิรันดร โดยชีวะหรือวิญญาณเป็นสิ่งมีชีวิตที่หลุดพ้นจากสสาร เมื่อวิญญาณหลุดพ้นจะไปอยู่ในเอกภาพที
การจำแนกกลุ่มสิ่งมีชีวิตในศาสนาเชน
121
การจำแนกกลุ่มสิ่งมีชีวิตในศาสนาเชน
…ของสิ่งที่มี อย่างเที่ยงแท้ เป็นนิรันดร มีอยู่ 2 สิ่ง คือ 1. ชีวะ ได้แก่ วิญญาณ หรือสิ่งมีชีวิต หรืออาตมัน 2. อชีวะ ได้แก่ อวิญญาณ หรือสิ่งไม่มีชีวิต ได้แก่ วัตถุ 106 DOU ศาสนศึกษา
เนื้อหานี้กล่าวถึงการจำแนกกลุ่มของสิ่งมีชีวิตและความเชื่อในศาสนาเชน โดยมีการจัดกลุ่มตามประเภทของประสาทที่มีอยู่ เช่น กลุ่มที่ไม่มีประสาทหูหรือประสาทตา กลุ่มที่มีเพียงประสาทสำหรับสัมผัสเท่านั้น รวมถึงแ
ขบวนการพรหมสมาช และ อารยสมาช ในประวัติศาสตร์อินเดีย
106
ขบวนการพรหมสมาช และ อารยสมาช ในประวัติศาสตร์อินเดีย
…เทพเจ้าผู้ยิ่งใหญ่มีองค์เดียวคือ พระพรหม พระองค์ทรง มีตัวตนและไม่เคยอวตารลงมาเป็นอะไรเลย 2. เชื่อว่าอาตมัน ไม่ตาย 3. เชื่อว่าในความหลุดพ้น โดยการสำนึกผิดและทำความดี 4. ปฏิเสธคำสอนเรื่องสังสาร ประเพณีกุมารสม…
ขบวนการพรหมสมาชก่อตั้งขึ้นโดย ราม โมหัน รอย ในปี พ.ศ. 2371 ที่เมืองกัลกัตตา โดยมีหลักการสำคัญคือการเชื่อในพระพรหมเป็นองค์เดียวและการปฏิเสธระบบวรรณะ สาขาของสมาคมนี้แบ่งออกเป็น 2 สายหลักที่มีความเชื่อแล
การเข้าถึงโมกษะและตรีมูรติในศาสนาฮินดู
92
การเข้าถึงโมกษะและตรีมูรติในศาสนาฮินดู
1. การนำอาตมันเข้าสู่ปรมาตมัน ด้วยการปฏิบัติธรรมใด ๆ เพื่อให้วิญญาณของตน เข้ารวมกับปฐมวิญญาณ เรียกว่า “เข้าถึงโมกษ…
การนำอาตมันเข้าสู่ปรมาตมัน เพื่อให้วิญญาณได้เข้าถึงโมกษะ คือการหลุดพ้นจากวัฏสงสาร โดยมีกรรมมรรค ชยานมรรค และภัก…