หน้าหนังสือทั้งหมด

อริยสัจ 4 และการละตัณหา
203
อริยสัจ 4 และการละตัณหา
…มีองค์ 8 เมื่อมรรคมีองค์ 8 บริบูรณ์ เป็นมรรคสมังคี คือ การรวมตัว กันอย่างสมส่วน ทำหน้าที่ทำลายตัณหา อุปาทาน และอวิชชาให้พินาศ การเห็นแจ้งในนิพพานก็ เกิดขึ้นความทุกข์ในสังสารวัฏก็สิ้นไป อริยสัจ 4 เป็นความจริ…
เนื้อหาเกี่ยวกับอริยสัจ 4 ว่าด้วยการละตัณหาผ่านการปฏิบัติตามมรรคมีองค์ 8 เพื่อเข้าถึงนิพพานและกำจัดความทุกข์ในสังสารวัฏ อริยสัจ 4 เป็นความจริงที่ยืนยาวตลอดประวัติศาสตร์มนุษย์และสำคัญต่อการเข้าใจธรรมชา
ปฏิจจสมุปบาทในพระพุทธศาสนา
208
ปฏิจจสมุปบาทในพระพุทธศาสนา
…าศัยกันนี้คือ การเกิดขึ้นร่วมกันโดยอาศัยกันของอวิชชา สังขาร วิญญาณ นามรูป สฬายตนะ ผัสสะ เวทนา ตัณหา อุปาทาน ภพ ชาติ ชรามรณะ ธรรม 12 ประการนี้ต่างเกิดขึ้นร่วมกันโดยอาศัยกันเกิดขึ้น ไม่ใช่ต่างฝ่ายต่างเกิดด้วย…
บทที่ 10 นี้สำรวจหลักธรรมปฏิจจสมุปบาท ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของวิปัสสนาภูมิ โดยอธิบายเกี่ยวกับการเกิดขึ้นร่วมกันของธรรมชาติทั้ง 12 ประการที่สัมพันธ์กัน โดยเน้นถึงการที่อวิชชาเป็นปัจจัยเริ่มต้นของกระบวนการด
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
213
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
…งขารขันธ์ (เจตนา ผัสสะ มนสิการ จัดเป็น สังขารขันธ์) รูป ได้แก่ มหาภูตรูป 4 และรูปที่อาศัยมหาภูตรูป (อุปาทายรูป) 24 มหาภูตรูป 4 คือ ธาตุ 4 ได้แก่ ปฐวีธาตุ คือ ธาตุดิน มีลักษณะแข้นแข็ง อาโปธาตุ คือ ธาตุน้ำ มี…
นามรูปในพระพุทธศาสนาแบ่งเป็นนามธรรม 5 อย่าง ได้แก่ เวทนา สัญญา เจตนา ผัสสะ และ มนสิการ มีการจำแนกเป็นนามขันธ์ 3 ส่วนรูปเรียกว่ามหาภูตรูป 4 ซึ่งได้แก่ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ และ วาโยธาตุ นอกจากนี้ย
ความเข้าใจเกี่ยวกับเวทนาและตัณหา
215
ความเข้าใจเกี่ยวกับเวทนาและตัณหา
…วามทะยานอยากได้ในธรรมารมณ์) เมื่อว่าโดยอาการที่เกิด แบ่งเป็น 3 คือ กามตัณหา ภวตัณหา และวิภวตัณหา 9. อุปาทาน คือ ความยึดมั่นถือมั่นในเวทนาที่ชอบหรือชัง จนเกิดความหลงติด อุปาทานมี 4 ประการ คือ 1. กามุปาทาน คว…
เนื้อหาในบทนี้สรุปความรู้สึกทางใจและการแยกแยะตัณหาที่เกิดจากความอยากมีความสุขหรือความทุกข์ การวิเคราะห์เวทนาที่แบ่งเป็น 2 ชนิด ได้แก่ เวทนาทางกายและเวทนาทางใจ ตัณหาที่เกิดขึ้นแบ่งเป็นต่าง ๆ ตามรูป เสี
อุปาทานและกรรมภพในอภิธรรม
216
อุปาทานและกรรมภพในอภิธรรม
นอกจากนี้ในอภิธรรม ยังกล่าวถึงอุปาทานเป็นปัจจัยให้เกิดกรรมภพ และอุปปัตติภพ กรรมภพ แปลว่า ภพคือกรรม ได้แก่ เจตนาและธรรมที่สัมปยุตด้วยเจตน…
อภิธรรมกล่าวถึงอุปาทานเป็นปัจจัยให้เกิดกรรมภพและอุปปัตติภพ โดยกรรมภพหมายถึงเจตนาและธรรมที่มีออภิชฌา แบ่งออกเป็นกุศลกรรมแล…
ปัจจัยแห่งทุกข์และการดับทุกข์
218
ปัจจัยแห่งทุกข์และการดับทุกข์
…จัย ผัสสะจึงมี เพราะผัสสะเป็นปัจจัย เวทนาจึงมี เพราะเวทนาเป็นปัจจัย ตัณหาจึงมี เพราะตัณหาเป็นปัจจัย อุปาทานจึงมี เพราะอุปาทานเป็นปัจจัย ชาติจึงมี เพราะชาติเป็นปัจจัย ชรามรณะจึงมี ความโศก ความคร่ำครวญ ทุกข์ …
เนื้อหาเรื่องราวเกี่ยวกับการเชื่อมโยงปัจจัยต่างๆ ที่ก่อให้เกิดทุกข์ ตั้งแต่ความไม่รู้ (อวิชชา) จนถึงการเกิดและการตาย พร้อมทั้งการพูดถึงวิธีการดับทุกข์ โดยการเข้าใจว่าเมื่อปัจจัยหนึ่งดับไป ปัจจัยอื่นๆ
ความเข้าใจในตัณหาและอุปาทาน
223
ความเข้าใจในตัณหาและอุปาทาน
8. ตัณหาเป็นปัจจัยให้เกิดอุปาทานหมายความว่า ความยึดมั่นถือมั่นนั้นมีความอยาก เป็นมูลฐานเมื่ออยากจึงยึดมั่นถือมั่นถ้าไม่อยากก็ไม่ยึด…
เนื้อหาอธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างตัณหาและอุปาทาน ซึ่งตัณหาคือความอยากที่เป็นเหตุและอุปาทานคือความยึดมั่นถือมั่นที่เป็นผลจากตัณหา โดยมีการยกตัวอย่าง…
ความสัมพันธ์ระหว่างจิตและกาย
225
ความสัมพันธ์ระหว่างจิตและกาย
… เพื่อประโยชน์แก่บุคคลบางพวกที่ไม่เชื่อว่า โลกหน้ามีจริง จะได้ทราบถึงปัจจุบันเหตุ 5 อย่าง คือ ตัณหา อุปาทาน กรรมภพ อวิชชา และ สังขาร ที่กำลังเกิดอยู่กับเรา และเมื่อมีปัจจุบันเหตุแล้ว ผลในอนาคตก็จะต้องมีแน่น…
เนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและกาย โดยเฉพาะอาการป่วยที่เกิดจากอวิชชาและอาสวะ และการแสดงปฏิจจสมุปบาทโดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่แสดงถึงเหตุและผลเพื่อให้เห็นถึงความทุกข์และสิ่งที่เกิดขึ้นในชีว
ความทุกข์และเหตุแห่งการเกิดขึ้น
226
ความทุกข์และเหตุแห่งการเกิดขึ้น
…ำให้เห็นเหตุที่ทำให้ชาติเกิด คือ กรรมภพ เมื่อ แลเห็นกรรมภพแล้ว ก็ย่อมเห็นเหตุที่ทำให้กรรมภพเกิด คือ อุปาทาน เมื่อเห็นอุปาทานแล้ว ก็ให้เห็นเหตุสืบเนื่องกันตามลำดับไปจนถึงอวิชชาเมื่อเห็นอวิชชาแล้วก็จะได้รู้ว่…
บทความนี้ศึกษาทุกข์ที่เกิดจากกรรรมและการเข้าใจอวิชชาเป็นหัวหน้าแห่งเหตุทั้งปวง โดยอธิบายการเชื่อมโยงของอาหาร 4 ประเภทและความสัมพันธ์ของตัณหา, เวทนา, ผัสสะ, สฬายตนะ, นามรูป และวิญญาณ ภายในพระพุทธศาสนา.
ปฏิจจสมุปบาทและวัฏฏะแห่งชีวิตในพระพุทธศาสนา
227
ปฏิจจสมุปบาทและวัฏฏะแห่งชีวิตในพระพุทธศาสนา
…ก และกิเลสอีก เวียนกันอยู่อย่างนี้ สำหรับปฏิจจสมุปบาท เมื่อจัดลงในวัฏฏะ 3 ได้ดังนี้ 1. อวิชชา ตัณหา อุปาทาน จัดเป็นกิเลสวัฏ 2. สังขาร (กรรม) ภพ (ส่วนที่เป็นกรรมภพ) จัดเป็นกรรมวัฏ 3. วิญญาณ นามรูป อายตนะ ผัส…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการแสดงปฏิจจสมุปบาทซึ่งมีจุดเริ่มที่แตกต่างกัน เพื่อช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าใจและกำจัดทุกข์ได้อย่างตรงจุด โดยเปรียบเทียบเป็นการหาทางออกจากเถาวัลย์ที่มีการตัดและดึงเพื่อใช้งาน นอกจ
การดับตัณหาและอุปาทานในพระพุทธศาสนา
230
การดับตัณหาและอุปาทานในพระพุทธศาสนา
8. ดับตัณหาได้ อุปาทานจึงดับ ดับตัณหา หมายถึง ดับความอยากต่างๆ คือ ความอยากในรูป ความอยากในเสียง ความอยากในกลิ่น ความอยาก…
การดับตัณหาและอุปาทานถือเป็นทางในการดับเส้นทางการเกิดและการตายตามแนวคิดของพระพุทธศาสนา โดยการดับตัณหานั้นหมายถึงการดับคว…
อุปาทานในขันธ์ 5 และความทุกข์
252
อุปาทานในขันธ์ 5 และความทุกข์
กล่าวโดยย่อ อุปาทานในขันธ์ 5 เป็นทุกข์ ดังบาลีพระพุทธภาษิตที่ว่า สงฺขิตเตน ปญฺจุ ปาทานกฺขนฺธา ทุกขา ซึ่งแปลความว่า ควา…
บทความนี้กล่าวถึงอุปาทานในขันธ์ 5 ที่เป็นสาเหตุของทุกข์ โดยอธิบายว่าความยึดถือขันธ์ 5 ส่งผลให้เกิดทุกข์ ต้องการรอยัลเพื่อเข…
ปฏิจจสมุปบาทและความสัมพันธ์ของเวทนา
259
ปฏิจจสมุปบาทและความสัมพันธ์ของเวทนา
…ป็น ปัจจัยให้เกิดตัณหา ตัณหา มีลักษณะสัณฐานกลม สีดำขุ่นมัว ซ้อนอยู่ในชั้นของเวทนา เป็นปัจจัยให้ เกิดอุปาทาอุปาทาน มีลักษณะสัณฐานกลม สีขาวใสสะอาดบริสุทธิ์ ซ้อนอยู่ในชั้นของตัณหา ภพ ชาติ เป็นปัจจัยให้เกิดภพ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงลักษณะสัณฐานของเวทนา ตัณหา และอุปาทาน ที่มีการประสานและเป็นปัจจัยในการเกิดชาติ ชรา และมรณะ โดยอธิบายถึงปฏิจจสมุปบาท การเกิดขึ้นขององค์ปร…
เวทนาและการเกิดตัณหา
261
เวทนาและการเกิดตัณหา
…่มีอยู่แล้ว เหมือน สิ่งที่นอนก้นอยู่มาหุ้ม เห็น จำ คิด รู้ของเราให้กลายเป็นตัณหาทันที ตัณหาทำให้เกิดอุปาทาน พอกิเลสฟุ้งมากเข้าๆ เป็นตัณหา เมื่อฟุ้งเต็มที่เรียกว่า อุปาทาน ซึ่งเป็นกิเลสที่เข้มข้น ตัณหาที่เข้…
บทความนี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างเวทนาที่กระตุ้นให้เกิดตัณหา ซึ่งก่อให้เกิดอุปาทานและต่อเนื่องไปยังภพและชาติ การเกิดเวทนาในปัจจุบันส่งผลกระทบต่อกิเลสในใจและการกระทำที่ผิดและถูก รวมท…
ปฏิจจสมุปบาทแบบข้ามภพข้ามชาติ
262
ปฏิจจสมุปบาทแบบข้ามภพข้ามชาติ
…ป็นเวทนา ทำให้กิเลส ฟุ้งขึ้นมาเกิดเป็นตัณหา ฟุ้งมากเข้า มองอะไรไม่ชัด หลงไปยึดมั่นถือมั่นจึงกลายเป็นอุปาทาน ก็ทำให้ความรู้สึกเกิดความมีความเป็นขึ้นมาว่าเป็นนั่นเป็นนี่ เช่น เป็นนายกฯ เป็นนายพล เป็น นายพัน เ…
…วทนา ที่ส่งผลต่อการสร้างกรรมในปัจจุบันและอนาคต ซึ่งทำให้เราเข้าใจถึงความเชื่อมโยงระหว่างกิเลส ตัณหา อุปาทาน และการเวียนว่ายตายเกิดในชีวิตมนุษย์ จึงนำเสนอถึงผลกระทบที่เกิดจากการดำรงอยู่ในขณะนี้ที่มีรากฐานมาจ…
สันติสุขภายในและการปฏิบัติธรรม
484
สันติสุขภายในและการปฏิบัติธรรม
…ตสูตร ว่า “โจทิตา เทวทูเตหิ เย ปมชฺชนฺติ มาณวา เต ทีฆรตต โสจนติ เย จ โข เทวทูเตหิ โจทิตา นปปมชฺชนติ อุปาทาเน ภย์ ทิสวา อนุปาทา วิมุจฺจนฺติ เต เขมปฺปตฺตา สุขิโน สพฺพเวรภยา ตา หินกายูปคา นรา สนฺโต สปปุริสา อิ…
บทความนี้พูดถึงความสำคัญของสันติสุขภายในในการสร้างสันติภาพภายนอก โดยยกพระธรรมกายเป็นแหล่งของสันติสุขที่แท้จริง แนะนำว่าการปฏิบัติธรรมคือวิธีที่ดีที่สุดในการเข้าถึงสันติสุข ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตร
พระอรหันต์มีจริง
519
พระอรหันต์มีจริง
…ั่นไหวในโลกธรรมทั้งปวง และห่างไกลจากกิเลสอาสวะ ทั้งหลาย ทั้งสังโยชน์เบื้องต่ำเบื้องสูง อวิชชา ตัณหา อุปาทาน ก็หลุดออกไปทั้งหมด จึงเสวยสุขล้วนๆ ไม่มีทุกข์เข้ามาอยู่ในใจ ของท่านเลย ท่านจึงเป็นผู้มีความสุขและค…
พระอรหันต์เป็นบุคคลที่สามารถหลุดพ้นจากกิเลสและทุกข์ได้โดยผ่านความเพียรและบุญบารมี ที่สามารถทำให้ผู้ที่ร่วมทำบุญได้รับผลอานิสงส์อันเลิศ แม้จะทำด้วยจิตใจที่เลื่อมใสเพียงเล็กน้อย พระพุทธองค์ได้ชี้ให้เห็น
พระพุทธคุณ: ครูของมนุษย์และเทวา
79
พระพุทธคุณ: ครูของมนุษย์และเทวา
…ย คือ แปลว่าหักก็ได้ แจกก็ได้ ที่ว่าหักนั้น คือ พระองค์ทรงหัก สังสารจักรที่ประกอบไปด้วยอวิชชา ตัณหา อุปาทาน กรรมอัน เป็นเสมือนตัวล้อรถที่หมุนให้เวียนว่ายอยู่ในวัฏสงสาร ไม่ให้ ออกจากภพ ๓ คือ กามภพ รูปภพ และอ…
พระพุทธองค์ทรงเป็นครูที่ไม่มีใครเสมอเหมือน ทรงเรียบเรียงและสอนธรรมอันบริสุทธิ์เพื่อให้ผู้อื่นรู้และดับทุกข์ พระองค์ทรงมีพระทัยที่เบิกบานและบริสุทธิ์ดุจดอกบัว เสด็จไปสู่พระนิพพานโดยหักกงล้อแห่งวัฏสงสาร
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
12
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
…ิภาวิโต อปปฏิ....ภาวิโต ๆ นยาสฎีกายนฺตุ อปปฏิบัตญาณนิมิตตานุตตรวิโมกฺขปริภาวิตตฺติ เอาตกเมว วุตต์ ฯ อุปาทายาติ ปณฺณฤติโกติ ปเท ปุพพกาลกิริยา ฯ ปญฺญาปิยติ ญายตีติ ปญฺญาติ กมฺมสาธน์ ฯ ปปุพฺโพ ญา อวโพธเน อิตถี…
เนื้อหาภายในบทนี้จะกล่าวถึงแนวความคิดสำคัญในอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปัญหาต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเข้าใจอภิธมฺมตฺถ รวมทั้งวิเคราะห์วาทกรรมและการตีความที่ซับซ้อน อภิธมฺมตฺถมีความสำคัญในการศึกษาธรรมะ เนื้อ
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
97
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
…น์ ฯ หุตวาติ วิคโตติ ปเท ลักขณกิริยา ฯ สยเมวาติ วิคโตติ ปเท ตติยาวิเสสน์ ฯ สวา...ทายาติ วิคโตติ ปเท อุปาทาน ฯ อจฺจนฺตนฺติ วิคโตติ ปเท ตติยาวิเสสน์ กริยาวิเสสน์ วา ฯ วิคโตติ กตฺตุวาจก ตปท ฯ ทิน...คเมนาติ ปตฺ…
บทความนี้สำรวจการตีความอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา โดยเน้นหนักที่ความหมายทางอภิธรรมของคำว่าพุทธะและการระบุในแง่ปฏิบัติ ผู้เขียนสื่อถึงความสำคัญในการทำความเข้าใจธรรมะเพื่อการปฏิบัติต่อไป บทความสรุปการ