เหตุ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 46 / 294

…ิจฺเฉโท หน้าที่ 41 ฉเฬวานุสยา โหนฺติ นว สัญโญชนา มตา เกลสาทเสติ วุตโตย์ นวธา ปาปสงฺคโห มิสสกสงคเห น เหตุ โลโภ โทโส โมโห อโลโภ อโทโส อโมโห จ ฯ สตฺต ฌาน คานิ วิตกโก วิจาโร ปีติ เอกคุคตา โสมนสฺส์ โทมนสฺสํ อุ…

เนื้อหาดังกล่าวประกอบด้วยการวิเคราะห์อภิธรรมและความสำคัญของการปฏิบัติธรรมในชีวิตประจำวัน โดยนำเสนอในรูปแบบที่ให้ความเข้าใจง่าย เช่น การเจริญสติ การมีความตั้งใจที่ถูกต้อง และการพัฒนาปัญญา นอกจากนี้ยังม

…ลียา สห อภิธรรมมาตวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสงฺคหฎีกา - หน้าที่ 41 อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาล หน้าที่ 42 พลานิ อเหตุเกสุ มคฺคงคานิ น ลภนฺติ ฯ ตถา วิจิกิจฉาจิตเต เอกคฺคตา มคฺคินฺทฺริยพลภาว์ น คนติ ฯ ทวิเหตุกติเหตุก ชว…

เนื้อหาวิชาการนี้มีการสำรวจอภิธธรรมและการใช้สามารถในชีวิตประจำวัน การลงลึกในประเด็นต่างๆ เช่น วิจิกิจฉาจิตต์, ปัจจัยแห่งการปฏิบัติต่างๆ และธรรมนูญที่สามารถนำไปใช้ในชีวิตเพื่อลดสิ่งที่ไม่ดีและเสริมสร้า

…เจก โลกิยโลกุตตร เภเทน เอกาทสวิธตฺตา ฯ เสสานิติ สุขทุกฺขโสมนสฺสโทมนสฺส- สหคเตหิ อวเสสานิ อกุศลโต ฉ อเหตุกโต จุฑทส กามาวจร โสภณโต ทวาทส ปญจมชฺฌานิกานิ เตวีสาติ สพฺพานปิ ปญฺจ ปญฺญาส ฯ โลภาทิเหตุนํ วิภาควเสน…

บทความนี้กล่าวถึงอภิธรมตฺถสังคหฎีกาซึ่งแบ่งแยกมูลเหตุของทุกข์และสุข อธิบายลักษณะของทุกข์และสุขภายในหลักอภิธรรมและการแยกการเกิดขึ้นของแต่ละส่วน ว่าด้วยการ…

… หน้าที่ 152 ปุคคลาน อุปปชุชนกวีถีจิตตปริจเฉททสฺสนฺตฺถ์ ปฐมนฺตาว เต วชฺชิตพฺพจิตฺตานิ ทสฺเสตุมาห ทวิเหตุกานมเหตุกาน เจติอาทิ ฯ ปฏิสนธิวิญญาณสหคตา อโลภาโทสวเสน เทว เหตุ อิเมสนฺติ ทวิเหตุกา ฯ ตาทิสาน เหตูนม…

บทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์อภิธรรมในลักษณะต่างๆ พร้อมกับทำความเข้าใจเกี่ยวกับเหตุ ผลที่ส่งผลกระทบต่อจิตตปริจเฉท ทันทีที่เราทราบว่าทำไมเหตุจึงมีความสำคัญ ไม่ว่าจะเป็นอเหตุหรือเหตุชนิ…

…ยา สห อภิธรรมมภาวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 180 ปญฺจมปริจเฉทวณฺณนา หน้าที่ 181 วเสน ทุเหตุกทวยวชฺชิตานิ จ อฏฺฐ วิปากานี ยถาวุตฺตสฺส ติเหตุกมุกกฎฐนฺติอาทินา วุตตนยสฺส อนุสาเรน อนุสสรเณน ยถาสม…

…หานี้เกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียาที่อธิบายถึงหลักการของอภิธรรมโดยละเอียด รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างเหตุและปัจจัยต่าง ๆ ที่มีต่อการเกิดสรรพสิ่ง ขณะเดียวกันก็เสนอการจัดหมวดหมู่ต่าง ๆ ของเนื้อหาอภิธรรมได้อย…

…กขาน เอกตฺตา เอกเมตฺถ หิ กตมุทธัจจกุกกุจจ์ ถีนมิทธญฺจ ตาทินาฯ ลีนตา สนฺตตา กิจฺจํ ตนที่ ญาติวิตกกัน เหตุ วิริยสมถา อิเม เตสํ วิโรธโนติ ฯ อปปหีนตฺเถน อนุอนุ สนฺตาเน เสนตีติ อนุสยา อนุรูป์ การณ์ สภิตวา อุปฺ…

เนื้อหานี้พูดถึงอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมถึงแนวทางการพิจารณากิเลสและภาวะจิตในแง่มุมต่างๆ สาระสำคัญอยู่ที่การทำความเข้าใจเกี่ยวกับแนวทางการกำจัดกิเลสที่ปรากฏในพระธรรม และการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่าง

…ิตฺเตสุ วิริยา- ภาวโต ตตฺถ วิชุชมาโนปิ สมาธิ พลวภาว" คานติฯ วิริยปัจฉิม พลนฺติ หิ วุตต์ ฯ ตถา อฏฐารสเหตุเกส เหตุกวิรหโต มคฺคงคานิ น ลพภนฺติ ฯ เหตุปจฺฉิม มคฺคงคนติ หิ วุตฺตนฺติ อิมมา มนส์ นิธายาห์ ปัญจวิญญ…

เนื้อหาดังกล่าวเกี่ยวกับการวิเคราะห์และอธิบายหลักการของอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมถึงแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวกับจิตและวิธีการในอภิธรรม การประพฤติปฏิบัติในการใช้สติและการควบคุมอารมณ์ เนื้อหาเปิดเผยการดำเนิน

…ฺขณาภาวโต สรุปฺปนฺนานมฺปิ รูปธมฺมานํ สมฺปยุตฺตปจฺจยตา นตฺถิติ วุตต์ จิตตเจตสิกา ธมฺมา อญฺญมญญนฺติ ฯ เหตุ ฯเปฯ นามรูปานนุติ ตโยเปต ปฏิสนธิย กมุมสมุฏฐานาน ปวตฺติย์ จิตตสมุฏฐานานญฺจ รูปาน อุภัยตฺถ สหชาตาน นา…

…มกับการวิเคราะห์การทำงานของจิตและการประพฤติปฏิบัติในแง่ของอภิธรรม โดยชี้ให้เห็นถึงการสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผลของจิตตเจตสิกและรูปธรรม และความเข้าใจในการปฏิสนธิ การทำงานของจิตในความสัมพันธ์กับโลก และการแสดง…

…ี่ 18 ในคณะทั้งหลาย คือในหมู่แห่งเทวดาและมนุษย์เป็นต้น ด้วยสามารถ แห่งคุณตามที่กล่าวแล้วนั่นแล เพราะเหตุนั้น จึงชื่อว่าหมู่แห่งพระ อริยสงฆ์อันสูงสุด ฯ พระผู้มีพระภาคชื่อว่าสสัทธัมมคณุตตมะ เพราะ อรรถว่า เป…

ในหน้าที่ 18 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงความสำคัญของหมู่แห่งพระอริยสงฆ์และพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยเน้นถึงความสัมพันธ์ระหว่างพระธรรมและอริยสงฆ์ รวมถึงการถวายบังคมด้วยความเคารพอย่างถูกต้อง อธิบายถึงก

…ะจึงแสดงเหล่า โทมนัสสสหคตจิต ในลำดับแห่งโลภสหคตจิตนั้น เพราะภาวะแห่งจิต ๒ เหล่านั้น เสมอกันโดยความมีเหตุ ๒ และ (แสดง) เหล่าจิตมีเหตุ ๑ ในลำดับแห่งโทมนัสสสหคตจิตนั้น ๆ พึงทราบความอธิบายในคำมี "โสมนสฺสหคติ"…

…นัสและทิฏฐิ ๖๒ มากมาย นอกจากนี้ยังชี้ให้เห็นถึงการเกิดขึ้นของจิตและสภาวะที่มีความสัมพันธ์ระหว่างจิต เหตุ และความรู้สึกในจิตที่แสดงถึงการมีใจดี

…งคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 43 ถึงความทุกข์มีทุกข์ในอบายเป็นต้น และจากจิตที่ชื่อว่าอเหตุกะ เพราะ ไม่มีการสัมประโยคกับเหตุ มีประมาณ ๕๓ ด้วยสามารถแห่งกามา- วจรจริต ๒๔ มหัคคตจิตและโลกุตตรจิต …

…ละอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา แสดงถึงความทุกข์ที่เกี่ยวข้องกับจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งจิตที่ไม่มีสัมฤทธิ์กับเหตุ สรุปถึงการแบ่งประเภทจิตเป็นหลายรูปแบบ พร้อมทั้งการวิเคราะห์เกี่ยวกับกามาวจรจิต และกุศลจิต การที่จิต…

…หบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 153 กล่าวถึงความปรากฏ มิได้ทรงหมายเอาตั้งอยู่ชั่วขณะเลย ฯ เหตุ ในการที่จะไม่ตรัสถึงธรรมที่ได้อยู่ในพระอภิธรรมไม่มีเลย ฯ เพราะ ฉะนั้น แม้การไม่ตรัสถึงในยถาธรรมศาสน…

ในบทนี้กล่าวถึงหลักการที่เกี่ยวข้องกับความปรากฏของธรรมในพระอภิธรรม ซึ่งย้ำว่าธรรมไม่สามารถตั้งอยู่ในช่วงเวลาชั่วขณะได้ พร้อมกับการอธิบายที่ชัดเจนเกี่ยวกับการกำหนดความเกิดและดับของธรรม ที่เชื่อมโยงกับแ

…าก แล่นไปแล้ว หรือบางครั้ง เมืออกุศลชวนะของบุคคลผู้สั่งสมแล้วโดยมากในกุศลชวนะแล่นไปแล้ว ตทารมณ์เป็นอเหตุกะ แม้ต่อจากติเหตุกชวนะ ย่อมมีโดยความ คุ้นเคยที่เป็นไปในลำดับแห่งอกุศลชวนะ อนึ่ง แม้ตทารมณ์เป็นไตร เ…

…่เปลี่ยนแปลงของชวนะต่อการเข้าใจว่าตทารมณ์อาจแปรผันได้ อันส่งผลกระทบต่อการพัฒนาเป็นความรู้แจ่มแจ้งในอเหตุขันธ์และลักษณะไม่เที่ยงของสังขาร ซึ่งมีการกล่าวถึงในคัมภีร์ปัฏฐาน

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 181 ได้กล่าวคำมีอาทิว่า ทวิเหตุกานมเหตุกานญฺจ ดังนี้ ๆ ที่ชื่อว่าทวิ เหตุกะ เพราะอรรถว่า ชนเหล่านี้มีเหตุ ๒ คือ อโลภะ และ อโทสะ ที่…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงคำว่า 'ทวิเหตุกะ' ที่แสดงถึงเหตุสองประการ คือ อโลภะและอโทสะ ในขณะที่ 'อเหตุกะ' หมายถึงการไม่มีปัจจัยเช่นนั้น การวิ…

…คติมีอยู่ เมื่อ กุศลกรรมจึงให้ปฏิสนธิเป็นญาณสัมปยุต วิบากเป็นญาณสัมปยุตย่อม เกิดขึ้น เพราะปัจจัยแห่งเหตุ ๔ ประการ" อนึ่ง ท่านกล่าวถึงวิบาก ญาณวิปยุตบังเกิด เพราะปัจจัยแห่งเหตุ ๖ ประการ ด้วยอำนาจแห่ง เหตุ …

…กี่ยวข้องกับญาณสัมปยุต โดยชี้ให้เห็นว่ากุศลกรรมเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดวิบากอย่างไร มีการอภิปรายเรื่องเหตุ 6 ประการในการเกิดขึ้นของวิบากกับเหตุ 4 ประการที่เกี่ยวข้องกับญาณสัมปยุต.

…รูป มี อัชฌัตติกรูปเป็นต้น ตามสมควร ด้วย ประการฉะนี้แล ฯ นี้เป็นรูปวิภาคในรูปสังคหะ [รูปสมุฏฐานนัย] เหตุ ๔ ประการ คือ กรรม ๑ จิต ๑ ฤดู ๑ อาหาร 9 ชื่อว่า สมุฏฐานแห่งรูป (เหตุเกิดแห่งรูป) บรรดาสมุฏฐาน ๔ เหล…

…ำแนกรูปในอภิธัมมัตถสังคหะ ซึ่งมีการแบ่งรูปออกเป็น ๒ อย่างตามสมควรทั้งภายในและภายนอก โดยการพิจารณาจากเหตุที่สำคัญ ๔ ประการคือ กรรม จิต ฤดู และอาหาร ซึ่งส่งผลต่อการเกิดรูปอย่างต่อเนื่องตั้งแต่เริ่มต้นปฏิสนธ…

…น ฯ การแสดงขึ้นโดยย่อ ชื่อว่าสมุทเทศฯ การแจกออกไป ด้วยอำนาจแห่งรูปมีอย่างเดียวเป็นต้น ชื่อว่าวิภาคฯ เหตุ ที่ชื่อว่าสมุฏฐาน เพราะอรรถว่า เป็นแดนตั้ง ขึ้นแห่งผล ได้แก่ปัจจัยที่ให้รูปเกิดมีกรรมเป็นต้นฯ หมวด …

บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยพระอนุรุทธาจารย์ ที่ได้แสดงคำสอนเกี่ยวกับจิตและเจตสิก ในลำดับของรูปและนิพพาน และการจัดประเภทของรูปตามคำอธิบาย แบ่งออกเป็น 5 ปริเฉทที่สำคัญ โดย

…มกัน เป็นปัจจัยแก่กันและกัน ด้วยสามารถแห่งสัมปยุตตปัจจัย ๑ ฯ นามย่อมเป็นปัจจัยแก่นามรูป ๕ อย่าง คือ เหตุ องค์ฌาน และองค์ มรรคเป็นปัจจัยแก่นามรูปที่เกิดร่วมกัน ด้วยอำนาจแห่งเหตุปัจจัยเป็นต้น, เจตนาที่เกิดร…

ข้อความนี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างนามและรูป รวมถึงปัจจัยต่างๆที่มีอิทธิพลต่อการเกิดของนามและรูปในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา เนื้อหานี้อภิปรายถึงความสำคัญของเจตนาและวิบากขันธ์ โดยช

…ระภาคเจ้าตรัสว่า ความเกิด ความแก่ และความตาย ดังนี้ จึงกล่าวคำเป็นต้นว่า ชาติชรามรณคฺคหเณน ดังนี้ ฯ เหตุ ๕ อย่างที่ เกิดแล้วในภพอดีตเป็นปัจจัยแก่ผลอันเป็นปัจจุบัน ตามอำนาจแห่งอวิชชา และสังขารทั้ง ๒ ซึ่งท่…

…น้นถึงการเกิด ความแก่ และความดับของวิญญาณ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างอดีต ปัจจุบัน และอนาคตตามอำนาจของเหตุทั้งสามที่กล่าวถึง เช่น ตัณหา อุปาทาน และภพ โดยมีการอ้างอิงถึงบิดาแห่งพระพุทธศาสนา และแนวทางในการเข้…

…นเป็นต้น ท่านอาจารย์ทำใน ใจ ดังนี้ จึงได้กล่าวคำมีอาทิว่า จิตตเจตสิกา ธมฺมา อญฺญมญฺญ์ ดังนี้ฯ คำว่า เหตุชุฌานงฺคมคฺคงฺคามิ สหชาตานํ นามรูปานํ ความว่า เหตุ ฌาน และมรรค ทั้ง ๓ นี้ ย่อมเป็นปัจจัยแก่รูปที่มีก…

…อการเกิดขึ้นของรูปธรรมและจิต โดยอธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างนามและรูป ในการพิจารณาและทำความเข้าใจถึงเหตุปัจจัยต่างๆ ที่เกิดขึ้นในปฏิสนธิกาลและปวัติกาล รวมถึงการเป็นปัจจัยของมรรคที่ไม่ถือเอาจากโคตรภู บทนี้…