อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 25 : หน้า 25/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 25 ผู้ถือปฏิสนธิในภพทั้งหลาย ด้วยอำนาจวิถีจิต และจึงแสดงเหล่า โทมนัสสสหคตจิต ในลำดับแห่งโลภสหคตจิตนั้น เพราะภาวะแห่งจิต ๒ เหล่านั้น เสมอกันโดยความมีเหตุ ๒ และ (แสดง) เหล่าจิตมีเหตุ ๑ ในลำดับแห่งโทมนัสสสหคตจิตนั้น ๆ พึงทราบความอธิบายในคำมี "โสมนสฺสหคติ" เป็นต้นนั้น ใจที่ดี ชื่อว่าสุมนะ อีกอย่างหนึ่ง ใจที่ดีนั้น มีอยู่แก่บุคคลนั้น เพราะเหตุนั้น บุคคลนั้น ชื่อว่ามีใจดี คือจิต หรือบุคคลผู้มีความ พร้อมเพรียงด้วยใจที่ดีนั้น ความเป็นแห่งใจดี หรือบุคคลผู้มีใจดีนั้น เพราะเป็นเหตุแห่งความเป็นไปแห่งชื่อ และความรู้สึกในจิต หรือ บุคคลที่ชื่อว่าแห่งสุมนะนั้น เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าโสมนัสฯ คำว่าโสมนัส นี้ เป็นชื่อแห่งสุขเวทนาทางใจ ฯ จิตที่สหรคต คือที่ระคนด้วยอำนาจ แห่งประการมีเกิดร่วมกันเป็นต้น กับโสมนัสนั้น หรือที่ถึงซึ่งความมี ประการมีเกิดในขณะเดียวกันเป็นต้น กับโสมนัสนั้น เพราะเหตุนั้น จึงชื่อว่าโสมนัสสสหคตจิต ฯ ન ธรรมชาติที่ชื่อว่าทิฏฐิ เพราะอรรถว่า เห็นผิด ๆ จริงอยู่ แม้ คำสามัญ ย่อมมีวิสัยแปลกัน โดยเนื้อความและความหมายเป็นต้น เพราะฉะนั้น ในอธิการว่าด้วยกุศลจิตนี้ ท่านพระอนุรุทธาจารย์จึง กล่าวความเห็นผิดเท่านั้นว่า ทิฏฐิ ฯ ทิฏฐินั่นเอง ชื่อว่าทิฏฐิคตะ เพราะความที่ คต ศัพท์ เป็นไปในภาวะแห่งทิฏฐิศัพท์นั้น ดุจในคำว่า สงฺขารคต (สังขาร) ตมคติ (ความมืด) ดังนี้เป็นต้น ๆ อีกอย่างหนึ่ง ความเห็นผิดที่ไป คือหยั่งลงในทิฏฐิ ๖๒ หรือเพียงความไปแห่งทิฏฐิ ન ฯ