โทมนัส : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 6

… ตัณหาทำให้เกิดอุปาทาน อุปาทานทำให้ เกิดภพ ภพทำให้เกิดชาติ ชาติทำให้เกิดชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส และ อุปายาส อริยสัจ 4 (สมุทัย คือตัณหา ทำให้เกิดทุกข์ มรรคนำไปสู่นิโรธ คือความดับทุกข์) เป็นต้น ส่ว…

เนื้อหาเกี่ยวกับธรรมนิยามที่มีความสัมพันธ์ระหว่างนิยามต่าง ๆ เช่น พีชนิยาม อุตุนิยาม จิตตนิยาม และกรรมนิยาม ซึ่งสะท้อนถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการกระทำและความคิดที่ไม่ตั้งอยู่ในศีลธรรม การศึกษาในเรื่อง

…กายและใจจึงสงัดจากกาม หมดความยินดีในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และสงัดจากอกุศลธรรม คือ “อภิชฌา” และ “โทมนัส” ซึ่งก็คือ “ความยินดียินร้าย” ที่สามารถบังคับใจให้คิดทำความ ชั่วต่าง ๆ ได้ทั้งสิ้น นิวรณ์ นิวรณ์ คื…

เนื้อหาพูดถึงความสำคัญของการละนิวรณ์ 5 ประการเพื่อให้พระภิกษุสามารถบรรลุคุณวิเศษและบรรลุสมาธิได้ โดยเน้นว่าการทำลายกามและอกุศลธรรมนั้นสำคัญมากในการเจริญภาวนา นอกจากนี้ยังมีการพูดถึงนิรัตถ์ในพระพุทธศาส

… ก็ทุกขอริยสัจเป็นไฉน แม้ชาติก็เป็นทุกข์ แม้ชราก็เป็นทุกข์ แม้มรณะก็เป็นทุกข์ แม้โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส ก็เป็นทุกข์ ความประจวบกับสิ่งไม่เป็นที่รัก ก็เป็นทุกข์ ความพลัดพลาดจากสิ่งที่รัก ก็เป็นทุกข…

บทความนี้นำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับโพชฌงค์ 7 อย่าง ซึ่งประกอบด้วย สติ ธัมมวิจยะ วิริยะ ปิติ ปัสสัทธิ สมาธิ และอุเบกขา หัวข้อแต่ละหัวข้อได้ชี้ให้เห็นความสำคัญและการประยุกต์ใช้อย่างเป็นระบบเพื่อให้รู้ชัดในจ

…ระดับ ได้แก่ สุข ทุกข์ อทุกขมสุข หรือถ้าจัดให้ละเอียดลงไปอีกก็จะได้ 5 ระดับ ได้แก่ สุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส และ อุเบกขา สามารถสรุปกระบวนการรับรู้ได้ดังนี้ กระบวนการรับรู้ อายตนะ + อารมณ์ + วิญญาณ = ผัสสะ เวท…

การรับรู้เกิดจากการสัมผัสเมื่ออายตนะ อารมณ์ และวิญญาณมาบรรจบกัน โดยมีช่องทางต่างๆ ของอายตนะ เพื่อเสริมสร้างความรู้และความรู้สึกต่ออารมณ์ที่รับรู้ ซึ่งสามารถแยกออกเป็นระดับต่างๆ ซึ่งรวมถึงสุข ทุกข์ และ

… โสมนัสสินทรีย์ ความเป็นใหญ่ทางโสมนัสเวทนา มีหน้าที่ ดีใจ ได้แก่ โสมนัส เวทนาเจตสิก เป็นนามธรรม 13. โทมนัสสินทรีย์ ความเป็นใหญ่ทางโทมนัสเวทนา มีหน้าที่ เสียใจ ได้แก่ โทมนัส เวทนาเจตสิก เป็นนามธรรม 14. อุเปก…

…ารูปและนาม มนินทรีย์ที่รู้สึกอารมณ์ รวมถึงอินทรีย์ที่เกี่ยวข้องกับสุขเวทนา ทุกขเวทนา โสมนัสเวทนา และโทมนัสเวทนา นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงอุเปกขินทรีย์ที่วางเฉย สัทธินทรีย์ที่มีศรัทธา วีริยินทรีย์ที่มีความพยาย…

…กจิตมากมายจนนึกไม่ถึง) เหล่านี้ ล้วนมีผลมาจากอาสวะกิเลสที่ทำให้ขุ่นข้องคับแค้นใจ (อุปายาส) เศร้าใจ (โทมนัส) ใจหดหู (โสกะ)...ฯลฯ สะสมพอกพูนจนไม่สามารถทนรับได้อีก จึงแสดงผลทางกายออกมา เช่น 1 มัชฌิมนิกาย อุปริ…

เนื้อหาเกี่ยวกับกรรมภพเป็นปัจจัยให้เกิดชาติ โดยทำให้ประชาชนเข้าใจว่ากรรมเปรียบเหมือนไร่นาที่ทำให้พืชงอกงาม ถ้ากรรมดีผลจะนำไปสู่วิถีที่ดี ในขณะที่กรรมชั่วจะนำไปสู่สิ่งไม่ดี ชีวิตที่แตกต่างกันของมนุษย์น

…ึกษาได้เห็นความเป็นเหตุปัจจัยซึ่งกันและกัน คือ อวิชชาเป็นจุดเริ่มต้น และชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส เป็นจุดสุดท้าย ที่ยกอวิชชาขึ้นแสดงก่อน เป็นเพียงการอาศัยอวิชชาเป็นจุดเริ่มต้น เพื่ออธิบายกร…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและกาย โดยเฉพาะอาการป่วยที่เกิดจากอวิชชาและอาสวะ และการแสดงปฏิจจสมุปบาทโดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่แสดงถึงเหตุและผลเพื่อให้เห็นถึงความทุกข์และสิ่งที่เกิดขึ้นในชีว

…ือ ไม่เกิด ชรามรณะย่อมไม่มี เมื่อสามารถดับชาติ ได้อย่างนี้ก็ดับมรณะได้ รวมทั้งดับโสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาสะ ก็ดับลงได้ด้วย เมื่อดับได้อย่างนี้ วงจรของปฏิจจสมุปบาทที่มีการสืบต่อมานานก็ขาดตอนลง วงจร ข…

การดับตัณหาและอุปาทานถือเป็นทางในการดับเส้นทางการเกิดและการตายตามแนวคิดของพระพุทธศาสนา โดยการดับตัณหานั้นหมายถึงการดับความอยากในรูปรวมถึงสิ่งต่าง ๆ ที่เราอยากได้ เมื่อเราเลิกยึดมั่นในอุปาทานแล้วจะสามา

…ณะสัณฐานกลม สีขาวใสสะอาดบริสุทธิ์ ซ้อนอยู่ในชั้นของภพ เป็น ปัจจัยให้เกิดชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส 11.6.3 ลักษณะความเป็นปัจจัยของปฏิจจสมุปบาท ธรรมเหล่านี้เกิดขึ้นเกี่ยวเนื่องกัน ประสานติดต่อ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงลักษณะสัณฐานของเวทนา ตัณหา และอุปาทาน ที่มีการประสานและเป็นปัจจัยในการเกิดชาติ ชรา และมรณะ โดยอธิบายถึงปฏิจจสมุปบาท การเกิดขึ้นขององค์ประกอบต่างๆ ในลักษณะลูกโซ่ ซึ่งทุกสิ่งมาจากอวิชช

ข้ามภพข้ามชาติปัจจุบันสู่อนาคต ตัณหา อุปาทาน คือ กิเลส ภพ คือ กรรม ชาติ ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส คือ วิบาก 2.) ปฏิจจสมุปบาทแบบทุกขณะจิต ในวงจรปฏิจจสมุปบาทแบบทุกขณะจิต ชาติและชรามรณะไม่ใช่ภ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการสัมพันธ์ระหว่างตัณหา อุปาทาน และกรรมในการเกิดดับของจิตที่เกิดอย่างรวดเร็วในทุกขณะ โดยคำว่า ชาติ ชรา มรณะ ไม่ใช่ภพชาติใหม่ แต่หมายถึงกระบวนการเกิดดับของจิตในทุกขณะ ผ่านการศึกษาธรรมกั

… คือความตาย โสกะ คือความแห้งใจ ปริเทวะ คือความพิไรรำพัน ทุกขะ คือ ความไม่สบายกายเป็นสิ่งที่ทนได้ยาก โทมนัส คือความเสียใจ อุปายาส คือความคับแคบใจ เพราะฉะนั้นร่างกายที่เร่าร้อน เพราะไฟภายนอก ยังพอมีวิธีแก้ไขไ…

ในข้อความนี้กล่าวถึงการที่ผู้มีบุญบารมีสามารถเข้าถึงความจริงชีวิตได้เพียงแค่ฟังธรรมเทศนา โดยเฉพาะเมื่อมียอดกัลยาณมิตรอย่างพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่ช่วยให้เข้าใจวิธีดับกิเลสในใจได้อย่างถูกต้อง ด้วยการละท

…สัญญาอันสัมปยุตด้วย ปปัญจธรรมเล่า พระเจ้าข้า” ๒ พระศาสดาตรัสตอบว่า “มหาบพิตร อาตมภาพกล่าว โดยโสมนัส โทมนัส และอุเบกขาส่วนละสอง คือ ที่ควรเสพก็มี ที่ไม่ควรเสพก็มี อาตมภาพกล่าวหมายถึง ข้อความดังว่ามา และที่กล…

…ถึงการดำเนินปฏิปทาอันสมควรในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการทำความเข้าใจเรื่องโสมนัส จิตที่เกิดจากความสุขและโทมนัส จิตที่เกิดจากความทุกข์ เมื่อต้องพิจารณาสภาวะจิตทั้งสอง ในการปฏิบัติธรรมเพื่อนำไปสู่การดับทุกข์ โดยม…

…มหมดจดวิเศษของสัตว์ทั้งหลาย เพื่อก้าวล่วงเสีย ซึ่งความโศก และความร่ำไร เพื่อความดับไป แห่งทุกข์ และ โทมนัส เพื่อบรรลุไญยธรรม เพื่อกระทำพระนิพพานให้แจ้ง ทางนี้คือสติปัฏฐาน ๔” การปฏิบัติธรรมเพื่อให้เข้าถึงธรร…

มหาสติปัฏฐานสูตรถือเป็นทางสายเอกสำหรับการดับทุกข์และเข้าถึงพระนิพพาน ผ่านการปฏิบัติธรรมอันหลากหลายวิธีที่นำไปสู่ความบริสุทธิ์ภายใน การทำความเข้าใจสติปัฏฐาน ๔ จะช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเห็นกาย เวทนา จิต

…็น ชั้นๆ จนถึงกายธรรมอรหัต จึงรู้ว่าเป็นจิตที่มีแต่ความบริสุทธิ์ ล้วนๆ ปราศจากราคะ โทสะ โมหะ อภิชฌา โทมนัส สังโยชน์ เบื้องต่ำเบื้องสูงที่มีอยู่ในจิตดวงนี้ หลุดร่อนหมด กิเลสอาสวะ สิ้นเชื้อไม่เหลือเศษ เมื่อเข…

ในมหาสติปัฏฐานสูตรกล่าวถึงลักษณะของกายในระดับต่าง ๆ รวมถึงการเข้าถึงจิตที่มีความบริสุทธิ์โดยการหยุดนิ่ง การรู้เห็นจิตที่ยังมีราคะหรือโทสะ เมื่อเข้าใจและรู้เห็นจิตดวงนี้สามารถคลายความยึดมั่นและเข้าสู่ก

ประโยค - อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา สห อภิธรรมมภาวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 218 สตฺตมปริจเฉทวณฺณนา หน้าที่ 219 อฏฺฐ สิ ถีนมิทธอุทธจจกุกกุจจาน วิสุ คหณโต ฯ อนุสยา ฉเฬว โหนฺติ กามราคภวราคานุสย

…ับอสุภะและการดำเนินชีวิตตามแนวทางของอภิธรรมในพุทธศาสนา องค์ประกอบของการทำความเข้าใจเกี่ยวกับอวิชชา, โทมนัส, และกุสล-อกุสลในบริบทของจิตใจ นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงผลกระทบของการเจริญจิตภาวนาและการพัฒนาวิธีการ…

ประโยค - อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา สห อภิธรรมมภาวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 223 อภิธมฺมตฺถวิภาวินี หน้าที่ 224 วัตถุโต ธมฺมวเสน เหตุธมฺมา 2 ฌาน คานิ ปญฺจ โสมนสฺส- โทมนสฺสุเปกฺขานํ เวทนาวเสน

…มและการวิจัยทางจิตวิทยา เช่น การใช้แนวคิดอภิธรรมในการเข้าใจอารมณ์และความรู้สึกต่างๆ อาทิเช่น โสมนัส โทมนัส และการแบ่งแยกความรู้สึกออกเป็นประเภทต่างๆ เพื่อการปฏิบัติตนในทางที่ถูกต้อง สามารถนำไปสู่การพัฒนาและ…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 31 ก็ความแปลกกันแห่งโทมนัสและปฏิฆะนี้ อย่างนี้คือ บรรดา โทมนัสและปฏิฆะนี้ โทมนัส ได้แก่ธรรมอย่างหนึ่ง นับเนื่องใน เวทนาขันธ์ ม…

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์ความหมายและลักษณะของโทมนัสและปฏิฆะ ซึ่งเป็นธรรมที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และจิตในอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายถึงแง่มุมต่าง ๆ เช่น วิ…

… ฯ ๆ บทว่า ตสฺมา สัมพันธ์ความว่า เพราะเหตุที่ตทารมณ์และภวังค์ สหรคตด้วยอุเบกขาเท่านั้นมีในที่สุดแห่งโทมนัสชวนะ ฯ ฉะนั้น ตทารมณ์ ที่สหรคตด้วยอุเบกขา จึงเกิดในที่สุดแห่งโทมนัสชวนะ ฯ แม้ความ ไม่มีแห่งการตกภวัง…

…ุศลากุศลดับไป และผลของการเกิดขึ้นของจิตตุปบาทตามความเป็นตทารมณ์ อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างตทารมณ์ โทมนัส และความไม่มีแห่งการตกภวังค์ โดยอาจารย์แสดงหลักการเหล่านี้อย่างละเอียด เน้นการตบแต่งความเข้าใจเกี่ยว…

…าง คือ โลภะ ๑ อโลภะ ๑ อโทสะ ๑ อโมหะ ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ โสมนัส ๑ องค์ฌาน ๓ คือ วิตก วิจาร ปีติ เอกัคคตา โทมนัส ๑ อุเบกขา ๑ ฯ ด องค์มรรค ๑๒ คือ สัมมาทิฏฐิ ๑ สัมมาสังกัปปะ ๑ สัมมา วาจา ๑ สัมมากัมมันตะ ๑ สัมมาอาชี…

ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธรรมและแนวคิดต่างๆ รวม

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 325 เหล่านี้ โทมนัส เป็นอกุศลฌานังคะ ที่เหลือมีวิตกเป็นต้น เป็นฌานังคะ ที่เป็นกุศลอกุศลและอัพยากฤต ฯ ભૈ ชื่อว่ามรรค เพร…

เนื้อหานี้กล่าวถึงกลไกของจิตประเภทต่างๆ รวมถึงโทมนัสและวิถีแห่งมรรคที่ช่วยให้ผู้ปฏิบัติไปยังสุคติและนิพพาน โดยอธิบายองค์แห่งมรรคอย่างละเอียด เช่น สัมมาท…