โทสะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 11 / 23

…ื่น ของบุคคลอื่นด้วยใจ คือจิตมีราคะก็รู้ว่าจิตมีราคะ หรือจิตปราศจาก ราคะก็รู้ว่าจิตปราศจากราคะ จิตมีโทสะก็รู้ว่า จิตมีโทสะ หรือจิตปราศจากโทสะก็รู้ว่าจิต ปราศจากโทสะ จิตมีโมหะก็รู้ว่าจิตมีโมหะ หรือ จิตปราศ…

…นจริง เผยให้เห็นถึงวิธีการรู้จักใจของสัตว์หรือบุคคลอื่น ซึ่งรวมถึงการรู้สภาวะต่าง ๆ ของจิตอาทิ ราคะ โทสะ โมหะ ตลอดจนการหลุดพ้นจากจิต และการทำสมาธิ โดยยกตัวอย่างเปรียบเทียบกับหญิงสาวชายหนุ่มที่รักการแต่งตั…

…บรรลุวัตถุประสงค์ของการบวช คือ กำจัดกิเลสในตัวให้หมดไป กิเลสในตัวคนเรามีอยู 3 ตระกูลใหญ่ ๆ คือ โลภะ โทสะ โมหะ โลภะ คือ ความโลภ เห็นแก่ได้ ย

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของการเข้าใจและปฏิบัติธรรมวินัยตลอดชีวิต พร้อมกับการเอาใจใส่ของสงฆ์และกิจของสงฆ์ เพื่อสร้างนิสัยที่ดีและป้องกันปัญหาที่จะเกิดขึ้น โดยยกตัวอย่างการดูแลซ่อมแซมเพื่อป้องกันความ

…กเพียงชาติเดียวก็จะทำลายอาสวกิเลสได้หมดสิ้น เพราะท่านละกิเลสสังโยชน์เบื้องต่ำ 3 ประการ และกำจัดราคะ โทสะ โมหะ ให้เบาบาง พระอนาคามี 5 ระดับ ท่านจะไม่ต้องกลับมาเกิดเป็นมนุษย์อีก เพราะท่านละกิเลสสังโยชน์เบื้…

พระสกทาคามีสามารถกลับมาเกิดเป็นมนุษย์เพียงชาติเดียวและทำลายอาสวกิเลสได้ ขณะที่พระอนาคามีไม่ต้องกลับมาเกิดอีก และพระอรหันต์สิ้นสุดการเกิดและตาย พระพุทธองค์ทรงเปิดเผยถึงกฎแห่งกรรมที่ก่อให้เกิดสังสารวัฏ

… เป็นกรรมไม่ดี”2 2) พิจารณาที่ต้นเหตุของการกระทำ ดังพระพุทธดำรัสที่ว่า “กรรมใดที่บุคคลทำด้วย อโลภะ อโทสะ อโมหะ กรรมนั้นเป็นกุศล กรรมนั้นไม่มีโทษ กรรมนั้นมีผลเป็นสุข ส่วนกรรมใดที่บุคคลทำด้วย โลภะ โทสะ โมหะ…

ข้อความนี้เน้นย้ำถึงความสำคัญของกรรม โดยกล่าวว่า มนุษย์มีกรรมเป็นของตนเองและทุกคนล้วนมีความรับผิดชอบต่อกรรมที่ตนทำ การทำดีจะส่งผลให้เกิดบุญและบารมี ในขณะที่กรรมที่ไม่ดีจะทำให้เกิดบาปและส่งผลเลวร้าย อี

…ยไป ซึ่งเป็นวัฏจักรที่จะต้องเกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า เป็นระยะเวลายาวนานอย่างไม่มีที่สิ้นสุด อันมีโลภะ โทสะ โมหะคอยบีบบังคับใจของสรรพสัตว์ให้ทำกรรมทางกาย วาจา ใจ ส่งผลให้ได้รับวิบาก และต้องเวียนอยู่ในภพภูมิท…

บทความนี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับการเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่สามารถใช้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตและลดทุกข์ สาระสำคัญคือการตระหนักถึงบารมี ผู้นำทางสู่การสิ้นทุกข์ตามคำแนะนำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ให้ความ

…ให้สิ่งแวดล้อม เริ่มแปรเปลี่ยนไป ก่อให้เกิดมลพิษในทุกด้าน จนโลกตั้งอยู่ไม่ได้ หากมนุษย์มีกิเลสตระกูลโทสะแรงกล้าถึงขีดสุด จักรวาลนี้ย่อมถูกทำลายด้วยอำนาจแห่งไฟ ถ้ามนุษย์มีกิเลสตระกูลราคะมาก จักรวาลจะถูกทำล…

…นใจของมนุษย์ ซึ่งส่งผลให้เกิดมลพิษและความเสื่อมสลายของสิ่งแวดล้อม ตัวอย่างเช่น ผลกระทบจากกิเลสตระกูลโทสะแรงกล้าทำให้จักรวาลถูกทำลายโดยไฟ และแนวทางที่กิเลสต่าง ๆ เห็นแสดงถึงความสัมพันธ์ของสังสารวัฏที่เกี่ย…

…ั้งแต่ยุคต้นกำเนิด มนุษย์ทุกคน ก็มีกายมหาบุรุษนี้เหมือนกันทุกคน แต่ด้วยอำนาจของกิเลส อันได้แก่ โลภะ โทสะ โมหะ ทำให้กายของ มนุษย์ที่สมบูรณ์ถูกทำลายไป เปลี่ยนรูปไปอย่างมากจนแทบจะไม่เหลือกายมหาบุรุษให้เห็นกั…

การที่จะเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจำเป็นต้องสั่งสมบารมีอย่างยาวนาน เป็นเรื่องของการทำบุญบารมีให้ครบถ้วนตามที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เป็นแบบอย่าง ซึ่งต้องมีคุณสมบัติครบทั้งสิบประการรวมถึงอัธยาศัยที่ดีในการ

…อันเป็นเครื่องระงับความร้อนนั้นก็ย่อมมี ฉันใด แม้ความสงบเย็นอันเป็น เครื่องดับความร้อนด้วยไฟคือราคะ โทสะ โมหะ ก็พึ่งมี ฉันนั้น เมื่อความชั่วมีอยู่ ความดีก็ต้องมี ฉันใด เมื่อ ความเกิดมีอยู่ แม้ความไม่เกิดก…

ท่านสุเมธได้พิจารณาความไร้สาระของการสะสมทรัพย์และมีความตั้งใจที่จะออกบวชเพื่อแสวงหาทางพ้นทุกข์ โดยไม่คำนึงถึงเงินทองที่สั่งสมมา ท่านเห็นว่าทรัพย์สมบัติไม่สามารถติดตามไปในปรโลกได้ จึงมุ่งมั่นในการแสวงห

…การพิจารณาเห็น จิตในจิตอยู่เนืองๆ หมายถึง การรู้ชัดถึงสภาวะจิตตลอดเวลา เช่น ถ้าจิตระคนด้วยราคะ หรือ โทสะ หรือ โมหะ ก็รู้ชัดว่าจิตระคนด้วยกิเลสอย่างใด หรือถ้าจิตหลุดพ้น ก็รู้ชัดว่าจิตหลุดพ้น ไม่หลุดพ้นก็รู…

สัมมาสติ หมายถึง การระลึกชอบในพุทธศาสตร์ ซึ่งได้รับการอธิบายว่าเป็นการระลึกในสติปัฏฐาน 4 ได้แก่ กาย เวทนา จิต และธรรม เพื่อการเข้าใจและไม่หลงในสิ่งเหล่านั้น สติปัฏฐาน 4 ถูกยกย่องในพระบาลีว่าเป็นทางสู่

…ใจ ที่กัณหฤาษี ขอพรที่ไม่มีใครเหมือนเช่นนั้น จึงถามว่า “นี่แน่ะ ท่านฤาษี ท่านเห็นโทษอะไรใน ความโกรธ โทสะ โลภะ และสิเนหา ช่วยบอกให้ เราทราบด้วยเถิด” กัณหฤๅษีตอบว่า “ความโกรธนั้น เกิดจากความไม่อดทน แรกๆ อาจ…

ในการสนทนาระหว่างพระอินทร์กับกัณหฤาษี พระอินทร์สอบถามเกี่ยวกับโทษของความโกรธและโทสะ ซึ่งกัณหฤาษีชี้แจงว่าความโกรธเป็นอารมณ์ที่เกิดจากความไม่อดทนและสามารถเพิ่มขึ้นได้ ส่งผลกระทบต่อจิตใ…

…ะปฏิบัติมี 3 ประการคือ บริกรรมนิมิต อุคคหนิมิตและปฏิภาคนิมิต 2. นิมิตบางอย่างที่เป็นเหตุให้เกิดราคะ โทสะและโมหะเป็นนิมิตที่ผู้ปฏิบัติไม่ควรนึกถึง 3. วิธีการในการนึกนิมิต คือการนึกนิมิตอย่างเบาๆ สบายๆ และต…

…คหนิมิต และปฏิภาคนิมิต พร้อมทั้งแนะนำวิธีการนึกนิมิตอย่างถูกต้องและเตือนให้ระวังนิมิตที่เกิดจากราคะ โทสะ และโมหะ ผู้ศึกษาได้เรียนรู้ถึงลักษณะและเทคนิคในการนึกนิมิตเพื่อการปฏิบัติสมาธิอย่างมีประสิทธิภาพในแ…

…เภทหนึ่ง ซึ่งเกิดขึ้นเผาลนจิตใจของชาวโลกให้เดือดร้อนกระวนกระวาย ท่านเรียกไฟกองนี้ว่า “โทสัคค - ไฟคือโทสะ” กิเลสนี้มีความก่อตัวขึ้นมาตามลำดับดังนี้ ครั้งแรก ถ้าไม่พอใจสัตว์หรือบุคคลใดบุคคลหนึ่งแล้ว จิตก็จะ…

…้า ซึ่งสามารถทำให้จิตใจกระวนกระวายและทุกข์ได้ พยาบาท ถือเป็นความคิดหรือความรู้สึกไม่ชอบใจ ที่เกิดจากโทสะและอาจส่งผลต่อจิตใจให้ไม่สงบ และถีนมิทธะ เกี่ยวข้องกับความท้อแท้และความเกียจคร้าน ซึ่งก่อให้เกิดอุปส…

…่ยวกับไฟแก่เหล่าชฎิล ไฟที่พระองค์ทรง แสดงไม่ใช่ไฟภายนอก แต่เป็นไปภายในที่มีพิษร้ายแรงคือ ไฟคือ ราคะ โทสะ และโมหะ ทรงให้ดับไฟ เหล่านี้เสีย ก็จะถึงที่สุดทุกข์ได้” เมื่อชฎิลฟังแล้วก็บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ไป…

การฟังธรรมเพื่อให้บรรลุธรรมมีปัจจัยหลายอย่าง เช่น ความศรัทธาและความพร้อมของผู้ฟัง พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมตามจริตอัธยาศัยของผู้ฟัง รวมถึงการเปลี่ยนแปลงความคิดเพื่อให้เกิดการบรรลุธรรมจริงๆ ตัวอย่างเช่น ช

…ษุในธรรมวินัยนี้ จิตมีราคะ ก็รู้ชัดว่า จิตมีราคะ หรือจิตปราศจากราคะ ก็รู้ชัดว่า จิตปราศจากราคะ จิตมีโทสะ ก็รู้ชัดว่าจิตมีโทสะหรือจิตปราศจากโทสะ ก็รู้ชัดว่า จิตปราศจากโทสะ หรือจิตมีโมหะ ก็รู้ชัดว่า จิตมีโม…

ในธรรมวินัยนี้ ภิกษุจำเป็นต้องรู้ชัดเกี่ยวกับสถานะของจิต ไม่ว่าจะเป็นราคะ โทสะ และโมหะ หรือสภาพอื่นๆ ผ่านการพิจารณาความจริงในจิตของตนเอง การรู้ชัดในนิวรณ์ 5 ประการ เช่น กามฉันทะ …

…ะสีลัพพตปรามาส 2. พระสกทาคามี ผู้จะกลับมาสู่โลกนี้อีกครั้งเดียว ละสังโยชน์ 3 อย่างข้างต้น และทำราคะ โทสะ และโมหะให้เบาบาง 3. พระอนาคามี ผู้จะไม่กลับมาสู่โลกนี้อีก จะไปเกิดในชั้นสุทธาวาสพรหม ละสังโยชน์ได้อ…

ในพระพุทธศาสนา การละกิเลสมีลำดับขั้น โดยแบ่งออกเป็นการละแบบสมุจเฉทปหาน ปฏิปัสสัทธิปหาน และนิสสรณปหาน ซึ่งส่งผลต่อการพัฒนาตนจากปุถุชนไปสู่พระอริยบุคคล เช่น พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหัน

… สมัยใด อริยสาวกย่อมระลึกถึงพระตถาคตเนืองๆ สมัยนั้น จิตของอริยสาวกนั้น ย่อมไม่ถูกราคะกลุ้มรุม ไม่ถูกโทสะกลุ้มรุม ไม่ถูกโมหะกลุ้มรุม ย่อมเป็นจิตดำเนินไปตรงทีเดียว ก็อริยสาวกผู้มีจิตดำเนินไปตรงเพราะปรารภพระ…

…ั้น พระอริยสาวกที่เจริญอนุสตินี้จะสามารถรู้จักอรรถธรรมได้อย่างชัดเจน ทำให้จิตไม่ถูกกลุ้มรุมด้วยราคะ โทสะ หรือโมหะ โดยพระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า อริยสาวกที่ระลึกถึงพระตถาคตจะมีจิตที่ดำเนินไปตรงตามทางเทพสงบสุข ส…

…ตรัสรู้เหตุแห่งทุกข์ เหตุแห่งสุข เหตุไม่ทุกข์และไม่สุข ซึ่งเหตุแห่งทุกข์ ก็คือ อกุศลมูล ได้แก่ โลภะ โทสะ โมหะ หรือโลภ โกรธ หลง เหตุแห่งสุขก็ตรงกันข้ามกับ 1 พระภาวนาวิริยคุณ (เผด็จ ทตตชีโว), พระพุทธคุณ พระ…

บทความนี้อธิบายความหมายของคำว่า 'สัมมาสัมพุทโธ' ว่าทรงเป็นผู้ตรัสรู้ด้วยพระองค์เองโดยชอบ จากการตีความคำในพระบาลีและเหตุผลที่พระองค์สามารถตรัสรู้ได้เองโดยไม่มีผู้สอน โดยมีการยกตัวอย่างและคำอธิบายจากพระ

…ศูนย์กลางกาย นี้คือ “สุคโต” ในทางศีล พระองค์ทรงดำเนินทางใจไปหยุดอยู่ตรงดวงปฐมมรรคนั้น หยุดสงบจนราคะ โทสะ โมหะ อภิชฌา พยาบาท เข้ามาครอบงำพระทัยของพระองค์ไม่ได้ พระทัยจึงใส บริสุทธิ์ เป็นสมาธิ หยุดนิ่งจนกระ…

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบรรลุธรรมกายและทรงชื่อว่า 'สุคโต' เพราะพระองค์เสด็จไปดีตามทางอริยมรรค ปฏิบัติแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์แก่สรรพสัตว์ และถ่ายทอดคุณธรรมให้แก่เหล่าสาวก พระองค์ทรงดำเนินตามวิชชาและจรณะอย

…นา โดยระลึกถึงคุณต่าง ๆ ของพระนิพพาน เช่น นิพพานเป็นที่สิ้นไปแห่งกิเลสตัณหาทั้งปวง ดับกิเลส ดับราคะ โทสะ โมหะ ดับกองทุกข์ คือ ความเกิด แก่ เจ็บ ตาย ความโศกเศร้าต่าง ๆ นิพพานทำลายวัฏสงสารถอนความอาลัยรักใคร…

บทความนี้กล่าวถึงความเป็นมาของอุปสมานุสติในพระไตรปิฎก โดยมีการอธิบายว่าอุปสมานุสติไม่ได้เป็นเอกเทศ แต่มีความเชื่อมโยงกับฌานวรรคและอานาปานสติ อุปสมานุสติเป็นกรรมฐานสำหรับพระสาวกที่มีสติปัญญา และทำให้เข

…ด้เพียงคล้ายๆ เท่านั้นเอง เมื่อพระเถระ มองดูรูปที่มารเนรมิต ก็ คิดว่า “นี่ขนาดมารผู้เต็มไปด้วย ราคะ โทสะ โมหะ เมื่อแปลงกายเป็นพระพุทธเจ้ายังงาม ถึงเพียงนี้ แล้วถ้าเป็นพระพุทธเจ้าองค์จริงจะ งดงามสักเพียงใด…

ในบทความนี้พูดถึงแรงบันดาลใจที่เกิดจากการเผชิญหน้ากับมารที่แปลงร่างเป็นพระพุทธเจ้า พระเถระได้เห็นความงามและได้เกิดความปีติจากพระพุทธเจ้า จึงสามารถเจริญวิปัสสนาจนบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ได้ในขณะนั้น ฤทธ