สัจจะ: ความรับผิดชอบและคุณธรรม : หน้า 32/131

แด่... สร้างบารมี ๒ ๓๒ ๑. สัจจะ สัจจะ แปลว่า ความจริงใจ จริงจัง หรือความ ซื่อสัตย์ แปลอย่างนี้หลายคนอาจมองภาพไม่ชัด แต่ ถ้าจะแปลเพื่อส่องให้เห็นแนวประพฤติปฏิบัติได้ชัดๆ ก็ต้องแปลว่า สัจจะ คือ ความรับผิดชอบ ซึ่งแสดงออก ได้ ๔ ด้าน คือ ๑) ด้านหน้าที่และการงาน คือ ไม่ว่างาน นั้นจะยากเย็นแสนเข็ญเพียงใด สภาวะต่างๆ จะไม่ เอื้ออำนวยขนาดไหน งบประมาณมีอยู่ก็จำกัด กำลัง คนมีอยู่ก็จำกัด เวลามีอยู่ก็จำกัด ความรู้มีอยู่ก็จำกัด แม้กระนั้นคนที่มีสัจจะย่อมจะตั้งใจขวนขวาย รับผิด ชอบ “ทำงานชิ้นนั้นให้ดีที่สุด” ๒) ด้านคำพูด คือ ต้องเป็นผู้ที่ “พูดอย่างไร ทำอย่างนั้น และทำอย่างไร พูดอย่างนั้น” ๓) ด้านการคบคน คือ คบค้าสมาคมกับใคร ด้วยความจริงใจ ไม่มีเหลี่ยมคู มีอะไรก็ว่ากันตรงๆ เตือนกันตรงๆ ไม่มีเบื้องหน้า เบื้องหลัง ๔) ด้านคุณธรรมความดี คือ ไม่ว่าจะทำ อะไร ถือเอาหลักธรรมเป็นใหญ่ ไม่ยอมทำในสิ่งที่ ผิดศีลผิดธรรม