อิทธิพลของสังคมต่อบุคคลและการเลือกคบคน : หน้า 26/49

50 • พ่อจื้อ การขับมา ม่อจื้อดูคนงานเหล่านั้นย้อมผ้าอยู่อย่างเงียบๆ ไม่พูดอะไร แม้แต่คำเดียว แต่บนใบหน้ากลับแสดงความรู้สึกอย่างมากมาย และแล้วเขาก็ถอนหายใจยาว พูดรำพึงกับตัวเองว่า “ช่างเป็นหม้อ ย้อมอันร้ายกาจอะไรเช่นนี้" ลูกศิษย์ถามพ่อจื้อว่า “อาจารย์ ท่านอาจารย์พูดอย่างนี้มีความ หมายอย่างไรหรือครับ” ม่อซื้อตอบว่า “พวกเธอดูผ้าไหมที่ขาวบริสุทธิ์เหล่านั้น พอ ใส่ลงในหม้อย้อม ก็เปลี่ยนสีไปทันที ที่อยู่ในถังสีเหลืองก็กลายเป็น สีเหลือง ที่อยู่ในถังสีดำก็กลายเป็นสีดำ ไม่อาจฟื้นคืนสู่สภาพเดิมได้ อีก คนเราก็เช่นเดียวกัน เด็กเล็กทั้งหลายต่างบริสุทธิ์ไร้เดียงสา เหมือนผ้าไหมที่ขาวราวหิมะ แต่พอเข้าสู่สังคม สัมผัสกับบุคคลอื่น ตั้งแต่ในครอบครัวจนถึงสังคมภายนอก ก็จะรับอิทธิพลจากคนรอบ ข้างได้อย่างง่ายดาย ที่อยู่กับคนดีก็กลายเป็นคนดี ที่อยู่กับคนเลว ก็กลายเป็นคนเลวไปด้วย อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมที่มีต่อคนเรา ช่างมากจริงๆ” ลูกศิษย์ของพ่อจื้อบอกว่า “ท่านอาจารย์พูดถูกจริงๆ ยุวชน คนหนุ่มสาวทั้งหลายควรจะต้องมีความสุขุมรอบคอบระมัดระวัง ในการคบหาสมาคมให้มากๆ ท่านสาธุชนทั้งหลาย.... นอ อ การย้อมผ้า 51 ในการคบคน เราจําเป็นต้องเลือกคบ และวิธีการเลือกไม่ใช่ เลือกตามความชอบใจ ใครมาเอาอกเอาใจ ทำถูกใจ เราก็ชอบคนนั้น คบคนนั้น แต่มีหลักง่ายๆ อยู่ว่า ใครที่เราอยู่ใกล้เขา คบเขาแล้ว ทําให้ความโลภ ความโกรธ ความหลงในตัวเราเพิ่มมากขึ้น เช่น ทำให้อยากได้ทรัพย์มากในทางไม่ถูกต้อง คอยยุให้รำตำให้รั่ว ทำให้ เราโกรธเกลียดระแวงคนอื่นๆ หรือคอยชักชวนให้เราลุ่มหลงมัวเมา ในอบายมุข คนอย่างนี้เรียกว่าคนพาล ไม่ควรคบ ควรหลีกให้ไกลๆ แต่คนไหนคบแล้วทำให้เราอยากทำความดี ให้ทาน รักษาศีล ทําสมาธิภาวนา คนอย่างนี้เรียกว่าบัณฑิต ควรคบ และที่ต้องระวังอย่างยิ่งก็คือ ระวังไม่ให้ตัวของเราเองกลาย เป็นคนพาล ต้องฝึกตัวให้เป็นคนคิดเป็น (มีโยนิโสมนสิการ) ตรวจ สอบตัวเองง่ายๆ ว่าคิดเป็นหรือไม่ คือ ถ้าอยากได้อะไร ยิ่งคิดยิ่ง โลกยิ่งอยากได้ หรือกำลังโกรธใคร ยิ่งคิดก็ยิ่งโกรธแค้น กำลังหลง ยิ่งคิดยิ่งหลงมัวเมา แสดงว่าคิดไม่เป็น คนคิดเป็นยิ่งคิดความโลภ ก็ลดลง ความโกรธคลายสบายใจ ความลุ่มหลงมัวเมานั้นเบาบาง ยิ่งคิดก็ยิ่งมีใจที่ปลอดโปร่ง ใครรู้จักเลือกคบคนและฝึกตัวเองให้คิด เป็น ชีวิตจะมีความสุข เจริญรุ่งเรือง ทั้งภพนี้ตลอดภพหน้า