การสร้างคนในยุคกลางพุทธกาล : หน้า 60/108

พระธรรมเทศนา อนุพร ตอนที่ 4 ความรู้ประมาณ รากฐานความมั่นคงของพระพุทธศาสนา 2. การสร้างคนในยุคกลางพุทธกาล ในช่วงเวลาที่ยังไม่มีการบัญญัติพระวินัยนั้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงกำหนดให้พระอุปสมบทและพระอาจารย์ทำหน้าที่เป็นฝูงชน 4 และปิฎกธรรม 3 ให้แก่ศษย์โดยทรงกำหนดไว้นายบนบัตรและอาจารย์วัด2 ซึ่งเป็นกิจวัตรประจำวันๆ ที่แผงไว้ด่านี้ที่ 2 ประการ คือ 1. เป็นต้นแบบความประพฤติดีงามและความรับผิดชอบส่วนรวมของสงฆ์ให้กับพระลูกศิษย์ 2. เป็นอาจารย์อบรมสั่งสอนให้พระลูกศิษย์รู้จักดำรงชีวิตด้วยสติ 4 รวมทั้งการสำรวมอินทรีย์ การรู้ประมาณในโภคทรัพยและการหนีบำเพ็ญเพียรเพื่อภาวนาตามพระองค์ทรงกำหนดนานๆ ไว้ในกิจวัตรประจำวันตั้งแต่ตื่นนอนก่อนรุ่งสางจนกระทั่งเข้านอนดึก อีกทั้งยังทำกันในแต่ละช่วงชีวิตไว้โดยละเอียดเช่น ในยามเจ็บไข้ได้ป่วย หากพระอุปสมบท พระอาจารย์ หรือพระลูกศิษย์รูปนั้นเจ็บป่วยอาพาธขึ้นมา ก็ทรงรังสันให้ช่วยกันปรนนิบัติและให้ไปติดชีวิตหรือจนกว่าจะหายดี 1 ต้นเหตุอุปสมาบัติ, วิม. 6/79/103 (มมร.) 2 อาจารย์และอันวเดชา, วิม. 6/72/89 (มมร.)