การจาราและการเก็บรักษาใบลาน : หน้า 43/111

เมื่ได้แผ่นลานพร้อมจาราแล้ว ผู้จารจะต้องดีเส้นบรรทัดเป็นแนวก่อน เพื่อให้สามารถจารได้อย่างเป็นระเบียบ โดยขีเส้นด้านเหนียวกับรอบไม้รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ขนาดกว้างยาวกว่าหน้าลานเล็กน้อย ใช้ลูกประคบขัดด้วยเขม่า จากควันไฟผสม น้ำมันเมล็ดพร้าวหรือน้ำมันยางลูบไปบนด้าน เมื่อดิดด้านจะปวกวอเส้นแนวรั้วด้านบนใบลานตามต้องการ การเขียนหนังสือบนใบลานตามแบบโบราณจะใช้สีจารา เขียนตัวอักษรโดยทำเป็นรู้งลึกในเนื้อผาน ให้อยู่ใต้เส้นบรรทัดที่วัด จารทั่งด้านหน้าและหลังใบลาน แล้วนำเขามจากควันไฟผสม น้ำมันยางลูบผ่านรอยจารา ให้ด่างของเขม่า ควันไฟจมลงไปตามร่องลายเส้นอักษร แล้วใช้แกล็บหยาบหรือทรายร่อนโรยลงบนใบลานนั้น และขัดเพื่อให้สีด่าที่อยู่ภายนอกอารหลุดหายไป ตัวอักษรจจะปวกชัดขึ้นและติดแน่นอยู่นานนับร้อยปี ผ้าชู้น้ำมันยางผสมเขม่า ควันไฟลุมร่องอักษรไปทางเดียวกัน ภาพเปรียบเทียบเส้นจาราก่อนและหลังลานด้วยน้ำมันยางผสมเขม่าควันไฟ เมื่อใบลานปวกเป็นอักษรชัดเจนเรียบร้อยแล้ว ผู้จารจะนำสายสนองร้อยแผ่นใบลานเข้าเป็นผูก ประกบหน้ากันด้วยไม้ประกัน เก็บในหวัคดักร์เพื่อป้องกันแมลง มัดด้วยเชือก และเสียบป้ายฉลากกำกับ พร้อมให้ผู้จารหรื อเจ้าภาพจารใบลานนำถวายวัดอาราม ให้พระภิกษุสงฆ์นำไปศึกษาสำชั้นและเทคนิคสอนศาสนาในโอกาสต่าง ๆ เพื่อกรอบโลพระพุทธศาสนาให้ยิ่งยืนยัดไป 2259 อยู่ในบุญ 49