การศึกษาค้นคว้าของหลวงปู่พระมงคลเทพมุนี : หน้า 60/119

ลงไปให้ถึงซึ่งในประวัติและคำสอนของท่าน แล้ว เราจึงพบว่าสักตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา การค้นหาคำตอบในเรื่องราวเหล่านี้ที่คุ้งคา ยิ่งเป็นการสืบค้นคำตอบที่ท่านยอมละชีวิตเป็นเดิมพันเดียว สิ่งที่เหมือนกันของเรื่องราวชีวิตของพระเดชพระคุณหลวงปู่ พระมงคลเทพมุนี (สด จนทโลโจ) ครูผู้ผดุงพุทธธรรมภายในช่วงก่อนและหลังการบรรลุธรรม นั้น คือ “ปฏิปทาในการศึกษาค้นคว้าหาความรู้อย่างลึกซึ้ง” ของท่าน ซึ่งไม่เคยเปลี่ยนแปลง ดังปรากฏว่า เมื่อท่านสนใจศึกษาประเด็นใดแล้ว ท่านจะตั้งใจอย่างจริงจังเพื่อให้เข้าใจเรื่องราวนั้น ๆ อย่างแตกฉาน ทั้งในระหว่างการศึกษาค้นคว้านั้น พบว่า ท่านได้วิธีการอย่างหลากหลายเพื่อเป็นต้นแบบในกิจกิขนคว้าหาความรู้จากฐานที่เกี่ยวข้องอย่างมากที่สุด ดังที่ปรากฏในอดีตประวัติของท่านว่าต้อง แบกคัมภีร์จุลุและมีความเชี่ยวชาญมาก และนั่นไปพบขอความรู้จากครูอาจารย์ต่างๆ เพียงแต่สิ่งที่อาจต่างออกไป คือ ในช่วง ๑๒ พรรษา ก่อนการบรรลุธรรม นั้น สิ่งที่พระเดชพระคุณหลวงปู่ ท่านมุ่งมั่น ก็คือ การแสวงหาการบรรลุธรรมตามอย่างพระบรมศาสดา และการแสวงหาคำตอบของเป้าหมายชีวิต และหลังจากที่ท่านได้บรรลุธรรมเองพระเดชพระคุณแล้ว เป้าหมายของท่านจึงมีการพัฒนามาสู่การ “ศึกษาวิจัยฐานสูง” ให้สอดคล้องกัน การค้นคว้าในท่านของผู้เขียน แมในเบื้องต้น