DOU : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 260 / 271

…ะเป็นอย่างไร อาทิตตปริยายสูตร วินัยปิฎก มหาวรรค, มก. เล่ม 4 ข้อ 62 หน้า 55. บ ท ที่ 9 อ ริ ย สั จ 4 DOU 181

บทความนี้สำรวจและวิเคราะห์ความหมายของทุกข์ตามหลักพระพุทธศาสนา โดยแบ่งความทุกข์ออกเป็น 2 ประเภท คือ ทุกข์ที่เกิดจากร่างกาย เช่น การทำงานหนักแต่ไม่มีผลสำเร็จ และทุกข์ที่จิตใจ เช่น ความปรารถนาที่ไม่สมหวั

…ยเกิด เป็นทุกข์อยู่ร่ำไป การเกิดย่อยๆ ก็ต้อง แก่เจ็บและตายบ่อย ๆ ย่อมหมายถึงต้องทุกข์บ่อยๆ ด้วย 182 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับสมุทัยอริยสัจ ซึ่งหมายถึงเหตุแห่งทุกข์ โดยเฉพาะความเข้าใจในตัณหาที่มี 3 ประเภท ได้แก่ กามตัณหา (ความอยากในกามคุณ), ภวตัณหา (ความอยากเป็น), และ วิภวตัณหา (ความอยากไม่เป็น) ซึ่งล

…อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง, 2539, หน้า 174. 3 เล่มเดียวกัน หน้า 175 บ ท ที่ 9 อ ริ ย สั จ 4 DOU 183

พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ได้อธิบายตัณหา 3 ประการ คือ กามตัณหา, ภวตัณหา, และ วิภวตัณหา โดยกามตัณหาหมายถึง ความอยากได้ในรูป รส กลิ่นเสียงสัมผัสเช่นในกามภพที่นำไปสู่การเกิดในรอบของการต่อสู้เพื่อความต้

…ม่ต้องกังวลว่าจะเกิดขึ้นอีก ตัวอย่างเช่น การตัดกิเลสของพระอริยบุคคล 5 จำพวกมีพระโสดาบัน เป็นต้น 184 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

ในทัศนะพระมงคลเทพมุนีว่าตัณหาที่เกิดขึ้นในภพ 3 ทำให้มนุษย์ยังคงทุกข์ แม้จะหลุดพ้นจากกามภพไปสู่รูปภพและอรูปภพก็ยังพบความทุกข์ได้อยู่ นิโรธหมายถึงการดับทุกข์ด้วยการสงบกิเลส ซึ่งมี 5 ขั้นตอน นิโรธที่กล่า

…ด้ 1 นิโรธ 5 อยู่ในขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค, มก. เล่ม 69 ข้อ 706 หน้า 782. บ ท ที่ 9 อ ริ ย สั จ 4 DOU 185

นิโรธและนิพพานเป็นแนวคิดสำคัญในพระพุทธศาสนา นิโรธหมายถึงความดับกิเลสและทุกข์ โดยแบ่งออกเป็น 3 ประการคือ มรรค ผล และนิพพาน หนึ่งในไวพจน์ของนิโรธคือการหยุดความกระหาย ความอาลัย ความตัณหา และความสิ้นกำหนั

…ับได้ ถ้าดำเนินการผิดวิธีก็ดับไม่ได้ หรือถ้าดับได้ก็เป็นอย่างเทียม ๆ การดับทุกข์ได้ครั้งหนึ่ง ๆ 186 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

นิพพานแบ่งออกเป็น 2 นัย คือ สอุปาทิเสสนิพพาน ที่ดับกิเลสแต่เบญจขันธ์ยังคงอยู่ เช่น พระอรหันต์ที่ยังมีชีวิต และอนุปาทิเสสนิพพาน ที่ดับทั้งกิเลสและเบญจขันธ์ เช่น พระอรหันต์ที่สิ้นชีวิตแล้ว สอุปาทิเสสนิพ

…ิยสัจ 4 ครบถ้วนตามความเป็นจริง คือ เห็นอริยสัจซึ่งประกอบด้วย ญาณ 3 อาการ 12 บ ท ที่ 9 อ ริ ย สั จ 4 DOU 187

เนื้อหาเกี่ยวกับความสุขแบ่งเป็นสุขเทียมซึ่งมีทุกข์เจือปน และสุขแท้ที่ไม่เจือด้วยทุกข์ เรียกว่า นิรามิสสุข ที่มาจากการทำดี นอกจากนี้ยังกล่าวถึงมรรคอริยสัจว่าด้วยทางปฏิบัติที่จะนำไปสู่นิโรธ 5 ซึ่งมีความ

…ึ้น 6.4 อนุรักขนาปธาน เพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้ว ไม่ให้เสื่อม และทำกุศลให้เจริญ ยิ่งๆ ขึ้นไป 188 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทเรียนนี้สอนให้เข้าใจถึงการดำริชอบใน 3 ลักษณะคือ การปลีกตัวจากอารมณ์ยั่วยวน การไม่พยาบาท และการไม่เบียดเบียน รวมถึงการพูดที่ถูกต้องและการกระทำที่ชอบ โดยเจาะลึกในหลักการทำงานและการสร้างสัมมาชีพและความ

… อัปปนาสมาธิ สมาธิชั่วขณะ สมาธิเฉียดฌาน หรือใกล้ฌาน สมาธิแน่วแน่ หรือสมาธิในฌาน บ ท ที่ 9 อริยสัจ 4 DOU 189

ในบทความนี้พูดถึงความเพียร 4 ประการที่สำคัญในการปฏิบัติธรรม เช่น สัมมาสติ ซึ่งรวมถึงการพิจารณากาย เวทนา จิต และธรรม เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต และช่วยสกัดกั้นกิเลส นอกจากนี้ยังอธิบายถึงการทำสมาธิทั้ง 3 ระด

…ละอีกแล้ว สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค 19/10/33. 2 ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค, มก. เล่ม 16 ข้อ 455 หน้า 442. 190 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

เนื้อหาของข้อความนี้พูดถึงสมาธิที่ถูกอธิบายในมรรคมีองค์ 8 โดยเฉพาะอัปปนาสมาธิหรือสมาธิในฌาน 4 ตามพระบาลีมัคควิภังคสูตร ซึ่งเมื่อรวมกันจะนำไปสู่สัมมาญาณและยถาภูตญาณทรรศนะ ความรู้นี้แบ่งเป็น 9 ประการที่

…มมจักกัปปวัตนสูตร วินัยปิฎก มหาวรรค, มก. เล่ม 6 ข้อ 16 หน้า 47. เต็มที่แล้ว บ ท ที่ 9 อ ริ ย สั จ 4 DOU 191

การที่ความสงบสุขอันเกิดจากการตัดกิเลสได้เป็นไปยั่งยืน คือ นิพพาน ซึ่งหมายถึงความดับทุกข์ ควบคู่กับกระบวนการของอริยมรรค 8 ที่นำไปสู่ความดับทุกข์ ทุกกิจในอริยสัจ 4 มีความสำคัญ ไม่เพียงแค่ความรู้ทั่วไป แ

…นความจริงอันจำเป็นที่สุด 1 พระภาวนาวิริยคุณ (เผด็จ ทตตชีโว), ธัมมจักกัปปวัตนสูตร, หน้า 236-237. 192 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

พระธรรมจักรแบ่งออกเป็น 2 ประการ ได้แก่ ปฏิเวธญาณธรรมจักร ซึ่งเกี่ยวกับการตรัสรู้พระอริยสัจ 4 และเทศนาญาณธรรมจักร ที่มีการอบรมผ่านการเทศนาอริยสัจ ผลของการปฏิบัติและการยุติกิเลส ส่งผลให้เกิดการเข้าถึงอร

…ังเรียนบทที่ 9 และกิจกรรม ในแบบฝึกปฏิบัติบทที่ 9 แล้วจึงศึกษาบทที่ 10 ต่อไป บ ท ที่ 9 อ ริ ย สั จ 4 DOU 193

เนื้อหาเกี่ยวกับอริยสัจ 4 ว่าด้วยการละตัณหาผ่านการปฏิบัติตามมรรคมีองค์ 8 เพื่อเข้าถึงนิพพานและกำจัดความทุกข์ในสังสารวัฏ อริยสัจ 4 เป็นความจริงที่ยืนยาวตลอดประวัติศาสตร์มนุษย์และสำคัญต่อการเข้าใจธรรมชา

194 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทที่ 10 ปฏิจจสมุปบาท บ ท ที่ 10 ป ฏิ จ จ สมุปบาท DOU 195

…ดงปฏิจจสมุปบาทของพระพุทธเจ้า 10.5 ปฏิจจสมุปบาทในฐานะเป็นวัฏฏะ 10.6 กระบวนการดับวงจรปฏิจจสมุปบาท 196 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทที่ 10 กล่าวถึงปฏิจจสมุปบาท แสดงความหมาย ความสำคัญ และการแสดงออกของปฏิจจสมุปบาทที่พระพุทธเจ้าทรงสอน รวมถึงความสัมพันธ์และกระบวนการดับวงจรที่เกี่ยวข้องกับปฏิจจสมุปบาท โดยจำแนกเป็นประเภทและองค์ประกอบท

…กลักษณะของปฏิจจสมุปบาทกับสังสารวัฏ และ กระบวนการดับปฏิจจสมุปบาทได้ บ ท ที่ 10 ป ฏิ จ จ ส มุ ป บ า ท DOU 197

ปฏิจจสมุปบาทคือการเกิดขึ้นร่วมกันของธรรม 12 ประการที่เกี่ยวข้องกับวงจรของสังสารวัฏ โดยมีความสัมพันธ์ทั้งสายเกิดและสายดับ。ที่มาของความสัมพันธ์นี้คือ อวิชชา ทำให้เกิดสังขาร และดำเนินต่อไปจนถึงชรามรณะ。กา

…ยให้เกิดชาติ ชาติเป็นปัจจัยให้เกิดชรามรณะ” สังยุตตนิกาย นิทานวรรค, มก. เล่มที่ 26 ข้อ 2 หน้า 2. 198 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทที่ 10 นี้สำรวจหลักธรรมปฏิจจสมุปบาท ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของวิปัสสนาภูมิ โดยอธิบายเกี่ยวกับการเกิดขึ้นร่วมกันของธรรมชาติทั้ง 12 ประการที่สัมพันธ์กัน โดยเน้นถึงการที่อวิชชาเป็นปัจจัยเริ่มต้นของกระบวนการด

…, หน้า 4. * สังยุตตนิกาย นิทานวรรค, มก. เล่มที่ 26 ข้อ 44 หน้า 73. บ ท ที่ 10 ป ฏิ จ จ ส มุ ป บ า ท DOU 199

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสถึงความเกี่ยวข้องและผลที่เกิดจากธรรมต่างๆ ที่อาศัยกันเพื่อก่อให้เกิดทุกข์ โดยอธิบายถึงปฏิจจสมุปบาทซึ่งมีชื่อเรียกอื่นๆ และบทบาทของอวิชชาในปัญหาความทุกข์ รวมถึงการดับทุกข์ซึ่ง

…, กรุงเทพฯ : ธรรมสภา, 2535, หน้า 9. * มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์, มก. เล่มที่ 18 ข้อ 346 หน้า 528. 200 DOU สมาธิ 8 วิปัสสนากัมมัฏฐาน

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของปฏิจจสมุปบาท ซึ่งเป็นหลักธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้แสดงถึงกฎธรรมชาติที่มีอยู่ตามธรรมชาติอย่างแท้จริง การเข้าใจปฏิจจสมุปบาทช่วยให้บุคคลเข้าถึงความหลุดพ้นจากทุกข์ โดยในมหาห