การพูดถึงธาตุในร่างกาย: น้ำฝน เสมหะ น้ำหนอง และเลือด : หน้า 138/149

ว่าน้ำฝนอยู่ในเรา น้ำฝนเล่าก็หารู้ไม่ว่าเราอยู่ในรังบวบขม สิ่งทั้งหลายนั้นปราศจากความคิด คำนึง และความไตร่ตรองถึงกันและกัน น้ำดีเป็นโกฏฐาสแผนกหนึ่งในร่างกายนี้ ไม่มีความคิด เป็นของกลาง ๆ ว่างเปล่า ไม่มีวิญญาณ เป็นของเหลว มีอาการซึมซาบได้ เป็นอาโปธาตุ 2.2 เสมุห์ : เสมหะ เสมหะ มีประมาณเต็มบาตร 1 อยู่ที่เพดานท้อง ในเพดานท้องกับเสมหะนั้น เพดานท้องหารู้ไม่ว่าเสมหะอยู่ที่เรา เสมหะเล่าก็หารู้ไม่ว่าเราอยู่ที่เพดานท้อง เปรียบเหมือน ในบ่อน้ำโสโครกที่มีแผ่นฟองเป็นฝาเกิดในเบื้องบนบ่อน้ำโสโครกหารู้ไม่ว่าแผ่นฟองเกิดที่เราแผ่น ฟองเล่าก็หารู้ไม่ว่าเราเกิดที่บ่อน้ำโสโครก สิ่งทั้งหลายนั้นปราศจากความคิดคำนึง และความ ไตร่ตรองถึงกันและกัน เสมหะ เป็นโกฏฐาสแผนกหนึ่งในร่างกายนี้ไม่มีความคิดเป็นของกลาง ๆ ว่างเปล่า ไม่มีวิญญาณ เป็นของเหลว มีอาการซึมซาบได้ เป็นอาโปธาตุ 2.3 ปุพฺโพ : น้ำหนอง น้ำเหลือง บุพโพ ไม่มีที่อยู่ประจำ ในตำแหน่งแห่งร่างกายใด ๆ ที่ใดที่ถูกตอตำหนามยอกและ ถูกเปลวไฟลวก หรือฝีและต่อมเป็นต้นเกิดขึ้นมันก็มาอยู่ในตำแหน่งแห่งร่างกายนั้นๆ ในตำแหน่ง แห่งร่างกายที่ถูกตอและหนามเป็นต้นกระทบกับหนองนั้น ตำแหน่งแห่งร่างกายที่ถูกตอและ หนามเป็นต้นกระทบ หารู้ไม่ว่าหนองมาอยู่ในเรา หนองก็หารู้ไม่ว่าเราอยู่ในตำแหน่งแห่ง ร่างกายทั้งหลายนั้นเปรียบเหมือนในต้นไม้ที่มียางไหลด้วยอำนาจแห่งการฟันด้วยขวานเป็นต้น ตำแหน่งตรงที่ถูกฟันเป็นต้นของต้นไม้ หารู้ไม่ว่ายางมาอยู่ในเรา ยางเล่าก็หารู้ไม่ว่าเราอยู่ใน ตำแหน่งที่ถูกฟันเป็นต้นของต้นไม้ สิ่งทั้งหลายนั้นปราศจากความคิดคำนึง และไตร่ตรอง ถึงกันและกัน บุพโพเป็นโกฏฐาสแผนกหนึ่งในร่างกายนี้ไม่มีความคิด เป็นของกลาง ๆ ว่างเปล่า ไม่มีวิญญาณ เป็นของเหลว มีอาการซึมซาบได้ เป็นอาโปธาตุ 2.4 โลหิต : เลือด ในโลหิตทั้งหลาย สังสรณโลหิต (โลหิตเดิน) ซาบซ่านไปอยู่ทั่วสรีระ ดังน้ำดี (ชนิด ไม่ติดที่) สันนิจิตโลหิต (โลหิตขัง) ขังอยู่เต็มส่วนล่างที่อยู่ของตับ มีประมาณเต็มบาตร 1 ยังไต หัวใจ ตับ และปอด ให้ชุ่มอยู่ ในโลหิต 2 อย่างนั้น สังสรณโลหิต ก็เช่นเดียวกับดีชนิดไม่ติดที่ ส่วนในโลหิตอีกอย่างคือสันนิจิตโลหิต เหมือนในน้ำที่บุคคลเทลงในกระเบื้องหม้อเก่า ทะลุ หยด ลงไป ทำก้อนดินและก้อนกรวดเป็นต้น ที่อยู่ข้างล่างให้เปียกด้วย ก้อนดินและก้อนกรวดเป็นต้น หารู้ไม่ว่าเราถูกน้ำทำให้เปียกอยู่น้ำเล่าก็หารู้ไม่ว่าเราทำก้อนดินและก้อนกรวดเป็นต้นให้เปียก ฉันใด ที่ส่วนล่างของตับก็ดี ไตเป็นต้นก็ดี หารู้ไม่ว่าโลหิตขังอยู่ในเรา หรือว่าโลหิตทำเราให้ จตุธาตุววัตถา น DOU 129