หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
314
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 314 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 314 อาทิ ยสฺส ปจฺจยสฺส โส วตถา...ทิโก ๆ ปจฺจโย จ โส อนุตโร จาติ ปจฺจยนฺตโร ฯ อวิชชา อาทิ เยส์ ส
…ิบายเกี่ยวกับอวิชชาและการเชื่อมโยงไปยังปัจจัยต่างๆ ในการสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับลักษณะของอวิชชาเช่น การแสดงถึงสภาพของอวิชชาและผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้นเมื่อมีอวิชชา โดยมีการชี้แนะเกี่ยวกับปัจจัยที่เป็นองค์ประกอบท…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
352
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 352 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 352 จิตตเจตสิกาณ์ นิรุชฌน์ นิโรโธ ฯ นิโรธสฺส ปัจจโย นิโร...จโย ฯ อปิสทฺโท โจทกาโภคสูจโน ฯ โส นู
…ยต่างๆ ที่เข้าใจได้ในแง่ของอภิธรรม มุ่งเน้นการระบุคุณลักษณะและประโยชน์ที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมในจิต การแสดงผล และเจตนาที่นำไปสู่นิโรธ.
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
488
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 486 นวมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 487 ญาเปนโต อาห สพฺเพตยาท ฯ สพฺเพ...นิกา อิติ อาจริเยน วุฒิตา ฯ สุเขน อิตา สมนฺนาคตา สุขิตา ฯ สุข
…่งเป็นหัวข้อสำคัญในพระพุทธศาสนา พร้อมทั้งอธิบายถึงการปฏิบัติในแนวทางของพระพุทธศาสนา เช่น การมีเมตตา การแสดงความกรุณา และการพัฒนาโดยการปฏิบัติธรรมเพื่อมุ่งสู่ความสุขในชีวิต และดึงดูดให้เกิดผลดีต่อตนเองและผู้อ…
การวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
97
การวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา สห อภิธรรมมภาวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสงฺคหฎีกา - หน้าที่ 96 ปฐมปริจเฉทวณฺณนา หน้าที่ 97 เวทนานิยโม ปน สพฺพตฺถาปิ วุฎฐานคามินิวิปสฺสนานิยเมน โหติ ฯ ตถา สุกขวิปสฺสกสฺส สกลชุ
…ราะห์อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมถึงการพิจารณาเวทนาและความหมายของการปฏิบัติสมาธิและวิปัสสนาในหลายบริบท การแสดงถึงการเชื่อมโยงระหว่างอภิธรรมและการฝึกประสบการณ์จิต โดยมีแนวทางที่ชัดเจนในการอธิบายและวิเคราะห์โดยอิ…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
168
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา สห อภิธรรมมาตุวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสงฺคหฎีกา - หน้าที่ 167 อภิธมฺมตฺถวิภาวินี หน้าที่ 168 วๆ ลภติ ฯ กายทวาร วุตติโตติ เอาตเกเยว วุฒิเต ยทิ เอว กมฺมทวารววตฺถาน น สิยา ฯ
…จิตใจ โดยมีการยกตัวอย่างการเข้าใจในหลักการศาสนาและการต่อยอดความรู้ในระดับที่สูงขึ้น เช่น กายวิกาเรน การแสดงความสัมพันธ์ระหว่างร่างกายและจิตใจ และข้อแลกเปลี่ยนทางจิตใจในสถานการณ์ต่างๆ ทั้งนี้เนื้อหามุ่งเสนอให…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
12
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ภีร์มีความย่อปรากฏแล้ว นั่นแหละ อันวิญญูชนทั้งหลายจะพึงปฏิบัติ ด้วยสามารถแห่งกิจมีการ เรียนเป็นต้นฯ การแสดงวิธีการแห่งการแต่งและประโยชน์ ก็เพื่อ
เนื้อหานี้พูดถึงการทำงานของอภิธัมมัตถสังคหบาลีที่เกี่ยวข้องกับการประณามพระรัตนตรัย และผลกระทบที่เกิดขึ้นในทิฏฐธรรมและสัมปรายภพของผู้ที่ไหว้พระรัตน ตรายอย่างถูกต้อง พร้อมกล่าวถึงการป้องกันอันตราย ซึ่งเ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
20
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ป็นกรณะ โดยยกกัตตุภาพขึ้นในหมู่สหชาตธรรม ด้วยความอนุกูลแก่ กัตตุนั้น ท่านย่อมได้โดยปริยายเท่านั้น ฯ การแสดงเช่นนั้น บัณฑิตพึง ทราบว่า เพื่อแสดงความไม่มีแห่งการกมีกัตตุเป็นต้น ที่พ้นไปจาก สภาพแห่งธรรมฯ พระอาจ…
…ิตเป็นธรรมชาติที่ทำให้การรู้อารมณ์เกิดขึ้น และมีการสืบค้นสิ่งที่เป็นผลมาจากกรรมและกิเลสที่สั่งสมไว้ การแสดงธรรมนี้มีแง่มุมที่แสดงถึงความสำคัญของการพัฒนาและการเรียนรู้จิตใจ การศึกษาหาความรู้เรื่องจิตในบริบทขอ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 44
44
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 44
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 44 ญาณ โดยกรรมอันยังปัญญาให้เป็นไปพร้อม โดยความบังเกิดในโลก ที่ไม่มีความเบียดเบียน โดยความแก่กล้าแห่งอินทรีย์และโดยความ ไกลแห่งกิเลส พึ
เนื้อหานี้สำรวจความหมายของญาณและกรรมที่ช่วยให้เกิดปัญญา โดยอ้างถึงหลักอภิธรรมในการแสดงถึงความแตกต่างของคุณสมบัติของจิตในสภาวะต่างๆ เช่น อุเบกขา สสังขาริก และอสังบาริก เมื่อนั้นจิตจะประกอ…
แนวคิดเกี่ยวกับการทำบุญและการฟังธรรมในพระพุทธศาสนา
228
แนวคิดเกี่ยวกับการทำบุญและการฟังธรรมในพระพุทธศาสนา
…เศษ ทั้งที่เป็นโลกิยะและโลกุตตระ หรือว่าเราเป็นผู้สดับมากแล้ว จักอนุเคราะห์แก่ชนเหล่าอื่น ด้วยกิจมี การแสดงธรรมเป็นต้น " ดังนี้ ชื่อว่าธัมมัสสวนะ (การฟังธรรม) ฯ ถึงแม้เจตนาที่รับฟังวิชาที่หาโทษมิได้เป็นต้น ท…
… (ปัตตานุโมทนา) คือการยินดีในสิ่งดีที่ผู้อื่นทำ นอกจากนี้ยังมีธัมมัสสวนะ (การฟังธรรม) และธัมมเทสนา (การแสดงธรรม) ซึ่งทั้งหมดล้วนส่งเสริมให้เกิดความดีในจิตใจและมีส่วนช่วยบุคคลอื่น. โดยการทำความเห็นให้ตรงและกา…
อภิธรรมและการฟังการแสดงในพุทธศาสนา
230
อภิธรรมและการฟังการแสดงในพุทธศาสนา
…ัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 230 (ในฎีกาแห่งสังคีติสูตรและทสุตตรสูตร) ว่า "ก็การแสดง การฟัง และความเห็นตรง ย่อมถึงความสงเคราะห์เข้าในภาวนานัย เพราะเป็น การเสพกุศลธรรม " ดังนี้ ฯ ส่วนอา…
ในบทความนี้กล่าวถึงบทบาทของการแสดงและการฟังในอภิธรรมว่าเป็นการส่งเสริมการปฏิบัติธรรม โดยการแสดงและการฟังสามารถนำไปสู่การพัฒนาในภาวนาแล…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
266
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 266 สมุฏฐาน ย่อมเป็นไปจนกะทั่วเป็นซากค [สังคหคาถา] ากศพ ฯ รูปของเหล่าสัตว์ที่ตายแล้ว ย่อมเป็นไป อย่างนั้นในภพอื่นอีกนั่นแล เริ่มต้นแต่
…ฏฐานสำหรับสัตว์ต่างๆ โดยเฉพาะอสัญญีสัตว์ที่ไม่ได้รับรู้หรือมีกายอย่างอื่นเช่นสัตว์ทั่วไป ท้ายที่สุด การแสดงถึงการเกิดและวิวัฒนาการในรูปแบบต่างๆ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 268
268
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 268
…ัดนี้ เพื่อจะตั้งมาติกา เพื่อจำแนกรูป ตามที่ปฏิญญาไว้แล้ว ท่านอาจารย์จึงกล่าวว่า สมุทเทสา เป็นต้น ฯ การแสดงขึ้นโดยย่อ ชื่อว่าสมุทเทศฯ การแจกออกไป ด้วยอำนาจแห่งรูปมีอย่างเดียวเป็นต้น ชื่อว่าวิภาคฯ เหตุ ที่ชื่…
บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยพระอนุรุทธาจารย์ ที่ได้แสดงคำสอนเกี่ยวกับจิตและเจตสิก ในลำดับของรูปและนิพพาน และการจัดประเภทของรูปตามคำอธิบาย แบ่งออกเป็น 5 ปริเฉทที่สำคัญ โดย
มหาภูตรูปและความเกิดขึ้น
269
มหาภูตรูปและความเกิดขึ้น
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 269 ทสกะเป็นต้น ชื่อว่ากลาป ฯ บทว่า ปวตฺติกกมโต ๑ ได้แก่ตามลำดับ ความเกิดขึ้นแห่งรูปทั้งหลาย โดยความต่างแห่งภพ กาล และสัตว์ฯ ธรรมทั้ง [
…งแยกและอธิบายคุณสมบัติของธาตุที่มีมากมาย โดยเฉพาะปฐวีธาตุ ซึ่งจะมีการเปรียบเทียบกับลักษณะต่างๆ เช่น การแสดงสิ่งที่ไม่เคยมี สูตรกำกึ่งที่ใช้แสดงผล โดยท่านอาจารย์พุทธทัตตะได้บอกว่ามหาภูตรูปคือสิ่งมีขนาดใหญ่ภาย…
การศึกษาอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
336
การศึกษาอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ล้ว เพราะฉะนั้น พระผู้ มีพระภาคจึงตรัสขันธ์ไว้เพียง ๕ เท่านั้น ฯ นี้แลเป็นเหตุแม้ในลำดับ แห่งเทศนา (การแสดง) เพราะทรงมีพระประสงค์จะแสดงตามลำดับ แห่งภาชนะ โภชนะ พยัญชนะ ภุญชกะ และภุญชิตา (ที่กินข้าว กับข้าว พ…
เนื้อหานี้อธิบายถึงพระธรรมที่เกี่ยวข้องกับขันธ์และอุปาทานขันธ์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเปรียบเทียบขันธ์กับโภชนะ เช่นกับข้าวที่ถูกปรุงแต่งเพื่อให้เกิดความพึงพอใจ การเข้าใจขันธ์ที่เป็นอารมณ์แก่อุปาทานสำ
พระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส
15
พระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ในศก ๑๒๐ ๑๕ พระคุณพิเศษ ส่วนอัตตสมบัติ และถวายวิสัชนาด้วยอปจายธรรมส่วนปรหิตปฏิบัติจะถวาย วิสัชนาด้วยอรรถจริยาและรัฏฐาภิบาลโนยาย พอเป็นนิทัสสนนัย บุคคล แลอปจาย
…าชน มีพระราชบัณฑิตอันเป็นที่น่านับถือจากสมัยที่ทรงปฏิบัติงานด้วยกุศลธรรมและเคารพต่อผู้ใหญ่ในราชวงศ์ การแสดงความเคารพต่อผู้มีอายุและพละกำลังทางปัญญา เป็นเส้นทางสู่การพัฒนาสังคมไทยที่ยั่งยืน และพระราชสมบัติในเ…
อุบายโกศลและความฉลาดในการประกอบกิจ
32
อุบายโกศลและความฉลาดในการประกอบกิจ
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ៧២ อุบายโกศลนั้น คือความเป็นผู้ฉลาดในอุบายสำหรับประกอบกิจนั้น ๆ มีวิภาคเป็น ๒ ประการ คือ อายโกศล ความเป็นฉลาดรอบรู้ เหตุเป็นเครื่องเจริญ ๑ อบายโกศล ความเป็นผ
…ด้วยความฉลาดในการประกอบกิจการและการใช้กลยุทธ์ที่ดีกว่าในการจัดการปัญหา จากเรื่องราวในมหาปริพพานสูตร การแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์พระสารีริกธาตุโดยไม่แจกจ่ายก่อนให้ระวังภัย และกระบวนการในการแบ่งปัน…
บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต
46
บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต
ประโยค - บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 149 สุวณฺณสฺส วิกาโร วา โสวณฺณมย์ อีกอย่างหนึ่ง [ภาชนะ] เป็นวิการ แห่งทอง ชื่อ โสวัณณยะ [ เป็นวิการแห่งทอง]. มาติกาย ปกติ มาติกามย์ [ ภาชนะ] อันบุ
…ภาค สมาส และตัทธิต รวมถึงการจัดประเภทคำและศัพท์ที่ใช้ในภาษาบาลี เช่น สุวณฺณสฺส, มาติกาย, และ อโยมย์ การแสดงตัวอย่างเกี่ยวกับวิการแห่งวัสดุต่างๆ เช่น ทอง ดิน และเหล็ก พร้อมกับการอธิบายถึงปัจจัยที่เกี่ยวข้องใน…
วิสุทธิมคฺเค: ปกรณวิเสสสุล
48
วิสุทธิมคฺเค: ปกรณวิเสสสุล
ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 48 วิสุทธิมคฺเค เน พนธาเปตวา ลัญฉาเปส ตาว ทารกา ถญญ์ มา สุ ยาว เถโร น อาคจนตีติ ฯ เถโร ทารกาน อนุกมฺปาย มหาคามิ อกมาสิ ฯ ราชา สุตฺวา คจฺ
เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาและการแสดงออกทางธรรมในพระพุทธศาสนา โดยเน้นที่ความสำคัญของวิสุทธิมคฺเค รวมถึงการพูดถึงบุคลิกภาพและความสัมพันธ์ร…
บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์
32
บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์
ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 244 อเปกขัตถนิบาต ๒. นิบาตเพ่งนามอื่นด้วย เรียกชื่อว่า อุเปกฺขตโถ, ตรงต่อ นิบาตไทยว่า แม้, ถึง, นิบาตนี้ใช้ ปี หรือ อป. อุ, โย ปน ภิกขุ สัญจิจจ มนุสฺสวิคค
…เปกขัตถนิบาตซึ่งมีบทบาทหลากหลายในการใช้ภาษาบาลี นอกจากนี้ยังมีการวิจารณ์ค่าวนิบาตที่ใช้ในการชมและติ การแสดงตัวอย่างเพื่อทำความเข้าใจให้ชัดเจนยิ่งขึ้น เนื้อหาเกี่ยวข้องกับการศึกษาความหมายและประโยชน์ของนิบาตใน…
บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์
35
บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์
…์ก็ดี ย่อมมีความ เนื่องถึงกันสิ้น. การเรียนให้รู้จักว่า บทไหนเนื่องกับบทไหน เรียก ว่าเรียนสัมพันธ์, การแสดงวิธีสัมพันธ์นั้น มีใจความสำคัญอยู่ที่ เพียงให้รู้จักการเนื่องกันของบทเหล่านั้นอย่างเดียว จะรู้จักชื่…
บทนี้กล่าวถึงนิบาตในภาษาบาลี เช่น อาลปน, กาลสตฺตมี และกิริยาวิเสสน พร้อมทั้งวิธีการศึกษาว่า บทไหนสอดคล้องกับบทไหน โดยใช้ทั้งภาษาไทยและภาษามคธ เพื่อความเข้าใจในเนื้อหาของบาลี พร้อมยกตัวอย่างจากคัมภีร์ต