อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา : หน้า 12/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 12 ทั้งในทิฏฐธรรมและสัมปรายภพ ซึ่งมีความเข้าใจนั้นเป็นมูลจะสำเร็จได้ โดยไม่ยาก ๆ ในการาปกเหตุเหล่านั้น ประโยชน์ของการประณามพระ รัตนตรัย ท่านอาจารย์ทั้งหลายให้พิสดาร โดยประการมากทีเดียว ฯ ก็โดยพิเศษ ท่านหวังการป้องกันอันตราย ฯ จะพึงเห็นได้ ตามคำที่ ท่านอาจารย์ผู้รจนาอรรถกถาทั้งหลายกล่าวไว้ว่า "เราผู้มีอันตราย อัน อานุภาพแห่งห้วงบุญนั้นขจัดแล้ว" ดังนี้ ฯ การประณามพระรัตนตรัย โดยอรรถคือกุศลเจตนา ที่ยังกิริยาคือการประณามให้สำเร็จ ฯ และ กุศลเจตนานั้นเป็นเหตุในเสวยวิบากในทิฏฐธรรม แก่บุคคลผู้ไหว้พระ รัตนตรัยซึ่งควรไหว้ เพราะถึงพร้อมด้วยเขตและอัธยาศัย ย่อมป้องกัน อุปปีฬกกรรม และอุปัจเฉทกกรรมอันจะทำอันตรายแก่ความสืบต่อแห่ง วิบากอันกรรมนั้นให้เกิดแล้ว ด้วยสามารถแห่งอันสนับสนุนแก่กรรม อันเป็นนิมิตแห่งสมบัติตามที่ได้แล้ว ยังความไม่เป็นไปแห่งอันตรายมี โรคเป็นต้นมีกรรมเหล่านั้นเป็นเหตุ อันจะห้ามความสำเร็จแห่งประโยชน์ ตามที่มุ่งหมายได้สำเร็จได้ ฯ เพราะฉะนั้น การทำประณามพระรัตน ตรัยในต้นปกรณ์ ก็เพื่อความลุล่วงแห่งปกรณ์ตามที่ปรารภ โดยหาอัน ตรายมิได้ และเพื่อความสำเร็จแห่งกิจมีการเรียนและการจำทรงเป็นต้น แก่นักเรียนทั้งหลาย โดยหาอันตรายมิได้ เพราะความปฏิบัติมีการไหว้ เป็นประธาน ฯ การกล่าวความย่อ ก็โดยความที่คัมภีร์มีความย่อปรากฏแล้ว นั่นแหละ อันวิญญูชนทั้งหลายจะพึงปฏิบัติ ด้วยสามารถแห่งกิจมีการ เรียนเป็นต้นฯ การแสดงวิธีการแห่งการแต่งและประโยชน์ ก็เพื่อ