อภิธรรมและการฟังการแสดงในพุทธศาสนา : หน้า 230/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 230 (ในฎีกาแห่งสังคีติสูตรและทสุตตรสูตร) ว่า "ก็การแสดง การฟัง และความเห็นตรง ย่อมถึงความสงเคราะห์เข้าในภาวนานัย เพราะเป็น การเสพกุศลธรรม " ดังนี้ ฯ ส่วนอาจารย์พวกอื่นกล่าวไว้ว่า "ผู้แสดง และผู้ฟัง ส่งญาณไปตามกระแสเทศนาแล้ว แทงทะลุปรุโปร่งลักษณะ ทั้งหลาย แสดงอยู่และฟังอยู่ ทั้งการแสดงและการฟังเหล่านั้น ย่อม นำปฏิเวธธรรมมาให้ทีเดียว เพราะเหตุนั้น การแสดงและการฟัง จึง ถึงความสงเคราะห์เข้าในภาวนามัย" ฯ บัณฑิตอาจกล่าวได้บ้างว่า ๆ "การแสดง ย่อมถึงการสงเคราะห์เข้าได้ในทานมัย เพราะมีสภาพคือ ธรรมทาน (การให้ธรรมเป็นทาน) " ฯ สมจริงดังที่พระผู้มีพระภาค เจ้าตรัสไว้ว่า "การให้ธรรม ย่อมชนะการให้ทั้งปวง " ฯ อนึ่ง ทิฏฐชุกรรม ย่อมถึงความสงเคราะห์เข้าในบุญกิริยาวัตถุแม้ทั้งหมด 8 อย่าง เพราะทิฏฐชุกรรมมีความหมายไปถึงบุญกิริยาวัตถุทั้งหมด 8 อย่างเป็นลักษณะ ฯ จริงอยู่ บรรดาบุญกิริยาวัตถุมีทานเป็นต้น บุญ กิริยาวัตถุชนิดใดชนิดหนึ่ง ที่มีความเห็นชอบซึ่งเป็นไปโดยนัยเป็นต้นว่า "ผลทานที่ให้แล้วมีอยู่" ดังนี้ ชำระให้บริสุทธิ์แล้วย่อมมีผลมาก มี อานิสงส์มากๆ ก็เพราะทำอธิบายไว้อย่างนี้ ท่านพุทธโฆษาจารย์ จึงกล่าวไว้ในอรรถกถาทีฆนิกายว่า" "ทิฏฐชุกรรม มีความหมายไป ถึงบุญกิริยาวัตถุทั้งหมด 8 อย่างเป็นลักษณะ " ฯ บัณฑิตควรเห็น สันนิษฐานว่า "โดยย่อ บุญกิริยาวัตถุมีเพียง ๓ อย่างเท่านั้น ๑. ขุ. ธ. ๒๕/๖๓ ๒. สุมงฺคลวิลาสินี ๓/๒๔๗ ค