พระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส : หน้า 15/390

(สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ในศก ๑๒๐ ๑๕ พระคุณพิเศษ ส่วนอัตตสมบัติ และถวายวิสัชนาด้วยอปจายธรรมส่วนปรหิตปฏิบัติจะถวาย วิสัชนาด้วยอรรถจริยาและรัฏฐาภิบาลโนยาย พอเป็นนิทัสสนนัย บุคคล แลอปจายนธรรมนั้น คือพระราชกุศลบุญญกิริยาสัมมาปฏิบัติ ส่วนอ่อนน้อมแก่ วยวุฑฒ และธรรมที่ชอบ อันสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าได้ทรงประพฤติเป็นอิจณวัตรเสมอ มา ด้วยสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ประกอบด้วยพระราชกุศลสมภารบุญญาธิการบารมี มาสโมสร เพิ่มพูนวิบากขันธ์อันมโหฬารให้ทรงสมบูรณ์ด้วยพระชาติสมบัติในเบื้องต้น เป็นที่นิยม นับถือของอเนกชนนิกร ดังแสดงไว้ในพระที่ประเทศว่า อุภโต สุขาโต มาติโต จ ปีติโต จ มี พระชาติอันดี ทั้งฝ่ายพระชนนีทั้งฝ่ายพระชนกนารถ เป็นอุภัยปักษ์ สสุทธคหณิโก ประสูติจากร ชพระครรภ์อันบริสุทธิ์ อกขิโต อนุปกฏโฐ ชาติวาเทน ไม่มีใครพูดคัดค้านติเตียนได้ ด้วย กล่าวถึงพระชาติและได้เสด็จเถลิงถวัลยราชมไหศวรรยสมบัติ เป็นพระมหากษัตริย์เจ้าปฐพีมณฑล ต้องด้วยลักษณะในคำนิพนธ์ว่า ขตฺติโย เสฏฺโฐ ชเนตสุม เย โคตฺตปฏิสาริโน. พระมหากษัตริย์เป็นใหญ่ในหมู่คนผู้รังเกียจด้วยโคตร นับว่า ชาติวุฑโฒ ทรงพระเจริญด้วยพระ ชาติแล้ว แต่ดังนั้นยังทรงอ่อนน้อมแก่ท่านผู้เจริญด้วยวัย ดั่งทรงยกย่อมพระราชวงศ์ผู้เจริญพระ ชนมพรรษาไว้ในที่กุลเชฏฐ และทรงแสดงเคารพพิเศษตามสมควรนับว่า กุเล เชฏฐาปจาย ทรง อ่อนน้อมแก่ผู้ใหญ่ในราชตระกูล ข้อนี้เป็นวัตตบทของสัปปุริสบุคคล นับเป็นที่ ๒ รองมาตาปิตุอุ ปัฏฐานกิจ มาในภาษิตว่า (๑) ที. ปาฏิ, ๑๑/๑๐๗.