หน้าหนังสือทั้งหมด

ตัณหาและภวตัณหา
158
ตัณหาและภวตัณหา
…ูปพรหม 16 ชั้น รูปพรหมทั้งหลายนั้นมีความอยากในรูปฌาน มีความ ยินดีในรูปฌานในระดับต่าง ๆ ที่ตนได้ คือ ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน และจตุตถฌาน เพราะเมื่อได้ รูปฌานเหล่านี้แล้วเป็นสุขสบายยิ่งกว่าความสุขในกามภพมากนั…
บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับตัณหาที่เกิดจากความอยากได้สิ่งต่าง ๆ อาทิเช่น ความอยากให้สิ่งที่มีอยู่นั้นคงอยู่ต่อไปหรือวิภวตัณหาซึ่งมีความอยากที่จะไม่ก่อให้เกิดความทุกข์ คำสอนตามพระพุทธศาสนาของหลวงปู่วัดปาก
อานิสงส์การออกบวชเป็นบรรพชิต
209
อานิสงส์การออกบวชเป็นบรรพชิต
…กล่าวคือ เมื่อภิกษุรักษาศีลได้ บริสุทธิ์บริบูรณ์และหมั่นเจริญสมาธิภาวนาก็จะบรรลุฌานไปตามลำดับ ๆ คือ ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติย ฌาน และจตุตถฌาน จะได้รับความสุขที่เลอเลิศกว่าสุขใดในทางโลกมากนัก 1 พระวินัยปิฎก มหาวร…
บทความนี้กล่าวถึงนิสัย 4 ที่นักบวชในพระพุทธศาสนาจะต้องมีเพื่อที่จะอยู่ร่วมกับหมู่คณะ และอานิสงส์ในการออกบวชเป็นบรรพชิต พร้อมแสดงความเปลี่ยนแปลงสถานภาพที่เกิดขึ้นจากการบวช ซึ่งทำให้ผู้บวชได้รับการเคารพ
ระวังอารมณ์และการมีสติของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
106
ระวังอารมณ์และการมีสติของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
…ธเจ้าทรงมีความรู้ ความเห็นกว้างขวาง ทรงสามารถหยั่งรู้เหตุผลถูกต้องตาม ความเป็นจริง ไม่มีผิดพลาด ๑๒) ปฐมฌาน ๑๓) ทุติยฌาน ๑๔) ตติยฌาน ๑๕) จตุตถฌาน รูปฌานทั้ง ๔ ข้อหลังนี้ คือ ภาวะที่จิตสงบ เป็นสมาธิ ประณีต ละ…
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นผู้ทรงมีสติอยู่เสมอ โดยเฉพาะในด้านกาย เวทนา จิต และธรรม ทรงมีปัญญารอบรู้ในกองสังขาร สามารถมองเห็นความเป็นจริงได้อย่างถูกต้อง พร้อมทั้งทรงผ่านรูปฌานทั้ง 4 เพื่อพัฒนาจิตให้สงบและเ
ฌาน ๔: การทำจิตให้สงบและเข้าถึงปฐมฌาน
216
ฌาน ๔: การทำจิตให้สงบและเข้าถึงปฐมฌาน
…สงบ เธอมีกายสงบ แล้วย่อมได้เสวยสุข เมื่อมีสุข จิตย่อมตั้งมั่น เธอสงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรม บรรลุ “ปฐมฌาน” มีวิตก มีวิจาร มีปีติและสุขเกิดแต่ วิเวกอยู่ เธอท่ากายนี้แหละให้ชุ่มชื่นเอิบอิ่ม ซาบซ่านด้วยปีติแล…
…ุขที่เกิดจากวิเวกจะนำไปสู่การตั้งมั่นของจิต จึงเป็นพื้นฐานที่สำคัญในการปฏิบัติธรรมโดยเฉพาะในการบรรลุปฐมฌาน.
ผลของการปฏิบัติฌานและจตุตถฌาน
218
ผลของการปฏิบัติฌานและจตุตถฌาน
…เห็นประจักษ์ข้อ ก่อน ๆ” จากพระธรรมเทศนาเรื่องฌานทั้ง ๔ ระดับนี้ จะเห็นได้ ว่าผู้ปฏิบัติสามารถบรรลุ “ปฐมฌาน” ได้ เพราะละนิวรณ์ ๕ ประการได้ กายจึงสงบ มีจิตตั้งมั่นเป็นสมาธิ สงัดจากกามและ อกุศลธรรม ตั้งอยู่ด้ว…
ในพระธรรมเทศนาเรื่องฌานทั้ง ๔ ระดับ ผู้ปฏิบัติสามารถบรรลุปฐมฌานโดยการละนิวรณ์ ๕ ทำให้กายสงบและจิตตั้งมั่นเป็นสมาธิ ไม่มีความรู้สึกสุขทุกข์ มีอุเบกขา และจิตใจบริสุท…
อารมณ์ในฌานระดับต่างๆ
220
อารมณ์ในฌานระดับต่างๆ
ตาราง แสดงอารมณ์ในฌานระดับต่างๆ อารมณ์ วิตก | วิจาร ปีติ ฌาน สุข อุเบกขา เอกัคคตา ปฐมฌาน 0 - ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน O=อารมณ์ที่เกิดขึ้นในองค์ฌาน อารมณ์เหล่านี้เป็นองค์ฌานที่ใช้แยกแยะระด…
บทเรียนนี้อธิบายอารมณ์ที่เกิดขึ้นในฌานระดับต่าง ๆ รวมทั้งผัสสะ เวทนา สัญญา เจตนา วิญญาณ และอื่น ๆ โดยเฉพาะอุเบกขาที่เด่นชัดในจตุตถฌาน โดยไม่มีข้อจำกัดที่อารมณ์เหล่านี้จะเกิดแค่ในฌานระดับใดระดับหนึ่งเท
ความเข้าใจในฌานขั้นสูง
225
ความเข้าใจในฌานขั้นสูง
ปฐมฌาน คราวนี้ละวิตก วิจารได้แล้ว เหลือแต่ “ปีติ” ชอบ อกชอบใจว่ามันดีกว่าเก่า ใสสะอาดกว่าเก่ามาก จึงปลื้มอ…
ปฐมฌานเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เกิดความวิตก แต่เมื่อถึงปีติที่ชอบใจจะเกิดความสุขตามมา เมื่อความสุขเต็มส่วนก็…
การเข้าถึงจตุตถฌานและฌาน ๔ ระดับ
226
การเข้าถึงจตุตถฌานและฌาน ๔ ระดับ
…ข้าจตุตถฌาน หนักเข้า ละสุขเสียได้ เป็น “อุเบกขา” มีสติบริสุทธิ์ เป็น “เอกัคคตา” ฌานทั้ง ๔ ระดับ คือ ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน และจตุตถฌานนี้เป็นฌานในภพ ไม่ใช่ฌานนอกภพ เรียกว่า “รูปฌาน ๔” จัดเป็นสมาธิเบื้องสูง…
เนื้อหาเกี่ยวกับการเข้าถึงจตุตถฌานซึ่งเป็นระดับที่สี่ของฌานในพุทธศาสนา โดยมีการอธิบายถึงการปฏิบัติและประสบการณ์ที่เกิดขึ้นจากการเข้าสู่ฌาน รวมถึงความหมายของแต่ละฌานและส่งผลต่อสติและสมาธิของผู้ปฏิบัติ
การรวมจิตเป็นเอกัคคตาและฌานในสมาธิ
43
การรวมจิตเป็นเอกัคคตาและฌานในสมาธิ
…นสมาธิแน่วแน่เหนือกว่าสมาธิ ธรรมดา' ซึ่งฌานมีหลายระดับ คือ 1) ฌานในขั้น รูปฌาน มี 4 ระดับ ได้แก่ 1. ปฐมฌาน 2. ทุติยฌาน 3. ตติยฌาน 4. จตุตถฌาน 2) ฌานในขั้น อรูปฌาน มี 4 ระดับ ได้แก่ 1. อากาสานัญจายตนะ 2. วิญ…
อาการที่เกิดจากการรวมจิตเป็นเอกัคคตาจะทำให้ผู้ปฏิบัติตกใจได้เนื่องจากไม่เคยประสบมาก่อน แต่หากสามารถประคองจิตให้เป็นกลางจะทำให้จิตรวมเป็นหนึ่งได้ โดยมีองค์ฌานต่างๆ เกิดขึ้นตามมา ความสำคัญของเอกัคคตาคือ
ฌานและอภิญญาในพระพุทธศาสนา
44
ฌานและอภิญญาในพระพุทธศาสนา
1. ปฐมฌาน ประกอบด้วยองค์ฌาน 5 คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข และเอกัคคตา 2. ทุติยฌาน จิตประกอบด้วยองค์ฌาน 3 คือ ปีติ…
การศึกษานี้เสนอความรู้เกี่ยวกับฌานในพระพุทธศาสนา ซึ่งแบ่งเป็น 4 ฌานที่มีองค์ฌานต่างกัน โดยฌานแรกมีองค์ 5 องค์ และนำไปสู่อภิญญาที่เป็นผลพิเศษจากการบรรลุฌาน 4 ที่ช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถทำกิจพิเศษได้ อภิ
ระดับของสมาธิในพระธรรมเทศนา
63
ระดับของสมาธิในพระธรรมเทศนา
…อใจหยุดของพระมงคลเทพมุนีในเบื้องต้น คือ การเข้าถึงดวง ปฐมมรรคภายใน และเข้าถึงกายมนุษย์ละเอียดที่เป็นปฐมฌาน และเข้าถึงกายทิพย์ อันเป็นทุติยฌาน เข้าถึงกายรูปพรหมอันเป็นตติยฌาน เข้าถึงกายอรูปพรหมอันเป็นจตุตฌาน…
บทความนี้สำรวจถึงการปฏิบัติสมถะของพระมงคลเทพมุนีที่แบ่งออกเป็นสองระดับคือ สมาธิโดยปริยายเบื้องต่ำ และเบื้องสูง ทั้งสองระดับเน้นการเข้าถึงสภาวะจิตที่สงบและละเอียดที่เริ่มจากการกำหนดบริกรรมนิมิตจนถึงการ
การศึกษาเกี่ยวกับฌานและการฝึกสมาธิ
27
การศึกษาเกี่ยวกับฌานและการฝึกสมาธิ
…บางรูปใน ธรรมวินัยนี้เป็นคนโง่ ไม่ฉลาด ไม่รู้จักเขต ไม่เข้าใจเพื่อสงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรม บรรลุ ปฐมฌาน มีวิตกวิจาร มีปีติและสุขอันเกิดแต่วิเวกอยู่ เธอไม่เสพโดยมาก ไม่เจริญ ไม่กระทำให้ มากซึ่งนิมิตนั้น ไ…
…ุฌาน โดยเน้นถึงความระมัดระวังและความเข้าใจต่อสถานที่ที่ถูกต้องในการฝึก สมาธิ และการสร้างความมั่นคงในปฐมฌาน นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึง 7 อย่างที่ควรหลีกเลี่ยงเพื่อให้การฝึกสมาธิประสบความสำเร็จ รวมทั้งการรักษาปฐ…
นรกและสวรรค์ในพระพุทธศาสนา
84
นรกและสวรรค์ในพระพุทธศาสนา
…จริงๆ แล้ว พรหม มีเพียง 9 ชั้น แต่มี 16 พวก เพราะว่าพวกรูปภพคือพวกที่ได้รูปฌาน รูปฌานก็มีดังนี้ คือ ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน และจตุตถฌานก็แยกออกไปอีกเป็นปัญจมฌาน ฌานที่ 1 มีองค์ฌาน 5 คือ วิตก วิจาร …
เนื้อหาเกี่ยวกับนรกและสวรรค์ในพระพุทธศาสนาแบ่งออกเป็น 7 ชั้นของนรก ซึ่งแต่ละชั้นเกิดจากกรรมที่แตกต่างกัน ตามจำนวนการทำบาป ที่มีตั้งแต่การทำบาปเพียงอย่างเดียวถึง 7 อย่าง ในทางกลับกันมีการอธิบายถึง 6 ชั
ตัณหา 3 ตามทัศนะของพระมงคลเทพมุนี
193
ตัณหา 3 ตามทัศนะของพระมงคลเทพมุนี
…ปา สุทัสสา สุทัสสี อกนิฏฐา รูปพรหม 16 ชั้น นี่เป็นภวตัณหา อ้ายนี้อยากได้รูปฌานที่เราดำเนินมานั่นเอง ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน อ้ายนี่เป็นรูปพรหม อ้ายภวตัณหานี่เองเป็นเหตุให้ เกิดในรูปภพทั้ง 16 ชั้น ว…
พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ได้อธิบายตัณหา 3 ประการ คือ กามตัณหา, ภวตัณหา, และ วิภวตัณหา โดยกามตัณหาหมายถึง ความอยากได้ในรูป รส กลิ่นเสียงสัมผัสเช่นในกามภพที่นำไปสู่การเกิดในรอบของการต่อสู้เพื่อความต้
พรหมปุโรหิตาภูมิและพรหมภูมิ
403
พรหมปุโรหิตาภูมิและพรหมภูมิ
… ๓ ชั้นนี้ ตั้งอยู่บนภาคพื้นเดียวกัน แต่แยกกันเป็น ๓ เขต มีอาณาเขตอยู่เป็นพวกๆ ตามกําลังฌาน แม้จะได้ปฐมฌานเหมือนกัน แต่ว่ามีประเภทต่างกัน คือ ปฐมฌานชั้นสามัญส่งผลให้เกิดในพรหมปาริสัชชา ปฐมฌาน ชั้นกลางส่งผลใ…
เนื้อหาเกี่ยวกับพรหมปุโรหิตาภูมิและองค์ประกอบของพรหมภูมิในมนุษยโลก แบ่งเป็น 3 ชั้น คือ ปริติชาน, มหาพรหม และ อัปปมาณาภา โดยแต่ละชั้นมีลักษณะที่แตกต่างกันทั้งอาณาเขตและคุณสมบัติของพรหม อายุขัยในพรหมโลก
หน้า16
442
X สั ญ ญ า เ ว ท ย ด น โ ร ธ อนุปุพพวิหาร คือธรรมเป็นเครื่องอยู่ตามลำดับ ๙ ประการ ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน อากาสา นัญจายตนฌาน วิญญาณัญจายตนฌาน อากิญจัญญายตนฌาน เนวสัญญานาสัญญายตนฌา…
ธรรมะเพื่อประชาชน
444
ธรรมะเพื่อประชาชน
…า พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ใน ปฐมวิหารสูตร ว่า “อนุปุพพวิหาร คือธรรมเป็นเครื่องอยู่ตามลำดับ ประการ ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน อากาสา นัญจายตนฌาน วิญญาณัญจายตนฌาน อากิญจัญญายตน ฌาน เนวสัญญานาสัญญายตนฌ…
บทความนี้พูดถึงจุดหมายปลายทางของชีวิตคือการไปสู่นิพพาน ซึ่งเป็นบรมสุข พระบรมศาสดาได้แสดงให้เห็นว่าชีวิตมีทุกข์และต้องมุ่งหาหนทางเพื่อการบรรลุพระอรหันต์ ผ่านการทำจิตให้สงบนิ่งและทำสมาธิ.
ธรรมะและอรูปพรหมชั้นสูงสุด
448
ธรรมะและอรูปพรหมชั้นสูงสุด
ธรรมะเพื่อประชาชll สัญญาเวทยิตนิโรธ ๔๔๗ จตุตถฌาน ตติยฌาน ทุติยฌาน ปฐมฌาน เป็นปฏิโลม และ อนุโลมย้อนกลับขึ้นไปใหม่อีกครั้งหนึ่ง คือทรงเข้าออกฌานต่างๆ ไปตามลำาดับ ถึงสัญญาเวทย…
บทความนี้กล่าวถึงการเข้าถึงอรูปพรหมชั้นสูงสุดคือ เนวสัญญานาสัญญายตนภูมิ ซึ่งเป็นภูมิที่สูงที่สุดในระดับอรูปพรหม โดยมีปฏิสนธิจากจิตวิบากที่ละเอียดอ่อน เมื่อพระพุทธองค์เสด็จดับขันธปรินิพพาน เกิดเหตุการณ
ธรรมะเพื่อประช: ครุกรรมและอาบัติ
26
ธรรมะเพื่อประช: ครุกรรมและอาบัติ
…กุศล ๕ ประการ และอรูปกุศล ๔ ประการ อันเป็นกุศลที่เกิด จากการเจริญสมาธิภาวนา รูปกุศล ๕ ประการ ได้แก่ ปฐมฌาน
เนื้อหาเกี่ยวกับครุกรรมและอาบัติในการพระพุทธศาสนา อธิบายถึง 14 ประการในการที่ทำให้สงฆ์แตกกัน รวมถึงการเขียนสลากและความไม่โปร่งใสในการหาพวกสนับสนุน สำหรับครุกรรมที่ถือเป็นอนันตริยกรรมและเรื่องกุศลที่เก
การศึกษาเกี่ยวกับจิตและฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
8
การศึกษาเกี่ยวกับจิตและฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 8 จิต ๘๕ เป็นจิต ๑๒๑ ได้อย่างไร ? จิตทั้ง ๕ นี้ คือ ปฐมฌาน โสดาปัตติมรรคจิต ประกอบด้วยวิตก วิจาร ปีติ สุข และเอกัคคตา ๑ ทุติยฌานโสดาปัตติมรรคจิต ประกอบด้วยวิจ…
…งการแบ่งประเภทของจิตตามอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยอธิบายถึงจิต 5 ประเภทที่เป็นส่วนประกอบของฌานต่างๆ ทั้งปฐมฌานและอนุตตรจิต รวมถึงการใช้งานจริงในด้านจิตวิญญาณ การศึกษาเหล่านี้สำคัญในทางธรรม โดยการรวมกันของมรรคจิ…