ความเข้าใจในฌานขั้นสูง : หน้า 225/371

ปฐมฌาน คราวนี้ละวิตก วิจารได้แล้ว เหลือแต่ “ปีติ” ชอบ อกชอบใจว่ามันดีกว่าเก่า ใสสะอาดกว่าเก่ามาก จึงปลื้มอกปลื้มใจ เมื่อปลื้มอกปลื้มใจเช่นนั้น จนเต็มส่วนของความปีติ ก็เกิด “ความสุข” ขึ้น พอเต็มส่วนของความสุขเข้า ใจก็นิ่งเฉยเป็น “เอกัคคตา” ครั้นแล้วกายทิพย์ละเอียดก็คิดว่า ที่ละเอียดกว่านี้ยังมี อีก ดังนั้นใจของกายทิพย์ละเอียดก็ขยายจากทุติยฌาน แล้ว หยุดนิ่งอยู่กลางดวงจิตซึ่งอยู่ในดวงธรรมที่ทำให้เป็นกายทิพย์ ละเอียด พอถูกส่วนเข้า ก็มีดวงฌานผุดขึ้นมาอีก มีขนาดเท่า ๒ ดวงที่ผ่านมา แต่ใสกว่า ดีกว่า วิเศษกว่า ดวงนี้คือ “ตติยฌาน” มีกายรูปพรหมนั่งอยู่กลางดวงฌาน ด้วยอาศัยกายรูปพรหมนี้ กายรูปพรหมละเอียดก็เข้าฌานนั่งนิ่งอยู่กลางดวงของตติยฌาน ในนี้ไม่มีปีติ มีแต่ “สุข” และ “เอกัคคตา” นิ่งเฉยอยู่กับสุขนั้น มีองค์ ๒ เต็มส่วน เมื่อรับความสุขของตติยฌานพอสมควรแล้ว กายรูปพรหมละเอียดก็คิดว่าละเอียดกว่านี้ยังมีอีก ครั้นแล้วใจของกายรูปพรหมละเอียดก็ขยายจากตติย ฌาน นิ่งอยู่กลางดวงจิตของตน ซึ่งใสอยู่ภายในดวงธรรมที่ทำ ให้เป็นกายรูปพรหมละเอียด กลางของกลาง ๆ ๆ ๆ พอถูกส่วน ๒๒๓