ผู้มีปัญญา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 19

• ๙๘ คัมภีร์กู้วิกฤตชาติ ความหมายของคำว่า “บัณฑิต” คำว่า “บัณฑิต” ตามรูปศัพท์นั้นแปลว่า ผู้มีปัญญา นัก ปราชญ์ ผู้ดำเนินชีวิตด้วยปัญญา ในปัจจุบัน ผู้ที่จบการศึกษาระดับปริญญาตรีก็เรียกว่า “บัณฑิต” ดัง…

คำว่า 'บัณฑิต' หมายถึง ผู้มีปัญญาและนักปราชญ์ ในปัจจุบันทั่วไปหมายถึงผู้ที่จบการศึกษาระดับปริญญาตรี แกรมา สำหรับบัณฑิตแห่งพระพุทธศาสน…

…ปุญฺญ์ อากงุขมาเนน เทยย โหติ วิชานตา ฯ เพราะความตระหนี่กับความประมาท คนเราจึงให้ทานใครไม่ได้เช่นนี้ ผู้มีปัญญา เมื่อต้องการบุญ จึงให้ทานเถิด ที่มา : พิลารโกสิยชาดก ขุ.ชา. ๒๗/๑๔๗๔

…ธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) อปปเกนปิ เมธาวี ปากเฏน วิจกฺขโณ สมุฎฐาเปติ อตฺตานํ อณ์ อคคิ้ว สนธม์ ฯ ผู้มีปัญญา มีความพินิจรอบคอบ ย่อมจะตั้งตัวได้ ด้วยต้นทุนแม้เพียงเล็กน้อย เหมือนก่อไฟกองน้อยให้เป็นกองใหญ่ได้ ท…

264 พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) น เว ทสฺสนฺติ สมฺปญฺญา ทิสวา ยาจกมาคเต ฯ ผู้มีปัญญา ย่อมไม่คิดทำร้าย ในเมื่อเห็นผู้ขอมาหา ที่มา : อัฏฐิเสนชาดก ขุ.ชา., ๒๗/๑๐๓๘

…จได้ ไม่ทำกรรมที่หยาบช้าหาประโยชน์มิได้ ไม่ปล่อยทิ้งประโยชน์ที่มีมาตามจังหวะ คนเช่นนั้น เรียกกันว่า ผู้มีปัญญา ที่มา : สรภังคชาดก ขุ.ชา. ๒๗/๓๐๕๐

เนื้อหานี้นำเสนอแง่คิดจากชาดกในบทที่ 277 เกี่ยวกับการมีปัญญาในการแก้ปัญหา การไม่ทำกรรมชั่ว และการสร้างประโยชน์ให้กับตนเองและผู้อื่น โดยสาระสำคัญนี้เน้นให้เห็นถึงคุณค่าของการใช้ปัญญาในการดำเนินชีวิต ซึ

…็ดำเนินการไปตามปกติ เช่น ความไทย : สองบทว่า สีเล ปติฏฐาย ความว่า ดำรงอยู่ในศีล ฯลฯ บทว่า สปญฺโญ คือ ผู้มีปัญญา ด้วยปัญญา ตั้งแต่ปฏิสนธิอันประกอบด้วยไตรเหตุ ๆ บาท พระคาถาว่า จิตต์ ปญฺญญฺจ ภาวย์ ความว่า เจริญสมาธ…

คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธนี้นำเสนอวิธีการแปลและตีความคำศัพท์ในบริบทต่างๆ รวมถึงการอธิบายความหมายของคำว่า 'อภิญญา' ที่หมายถึงความรู้ยิ่งด้วยญาณและคำว่า 'สัจฉิกตวา' ซึ่งหมายถึงการทำให้ประจักษ์ ในรายละเอีย

…เฒ่าด้วยเถิด” ชาวนาได้คติจากข้อปฏิบัติของพญานก จึงตั้งใจทำบุญกุศลตั้งแต่นั้นมาจนตลอดชีวิต นกแขกเต้า ผู้มีปัญญา รู้ว่าควรบริหาร จัดการทรัพย์สินอย่างไร จึงจะเกิดประโยชน์สูง สุด ทั้งต่อตนเอง ต่อครอบครัว และต่อสังค…

คติจากพญานกสอนให้เราประมาทน้อยลงและสั่งสมกุศล ด้วยการทำทานและดูแลผู้สูงอายุ ชาวนาเปลี่ยนแปลงชีวิตด้วยการทำบุญตลอดชีวิต รู้จักบริหารจัดการทรัพย์เพื่อเกิดประโยชน์สูงสุดทั้งต่อตนเอง ครอบครัว และสังคม การ

…้อยให้ลุกเป็นกองใหญ่ได้ฉะนั้น อุฏฺฐาเนนปุปมาเทน ทีป์ กยิราถ เมธาวี สญฺญเมน ทเมน จ ยำ โอโฆ นาภิกีรติ ผู้มีปัญญา พึงทำเกาะ (ที่พึ่ง) ที่ห้วงน้ำท่วมทับไม่ได้ ด้วยความหมั่น ด้วยความไม่ประมาท ด้วยความระวัง และด้วยคว…

คาถาธรรมบทนี้เน้นความสำคัญของการละราคะที่เรียกว่า 'ธุลี' และการดำรงอยู่ในศาสนาของพระพุทธเจ้า ผู้มีปัญญาเหล่านั้นสามารถรู้แจ้งในการกระทำและอยู่บนหนทางแห่งการปฏิบัติธรรม โดยอ้างถึงการใช้ทุนทรัพย์ในการสร้าง…

…่องอุกกัณฐิตภิกษุ [๒๖] สุทฺทฺทส์ สุนิปุณฺ จิตต์ รกฺเขถ เมธาวี ยตฺถ กามนิปาตินํ จิตต์ คุตต์ สุขาวห์. ผู้มีปัญญา พึงรักษาจิต ที่เห็นได้แสนยาก ละเอียดยิ่งนัก มัก ตกไปในอารมณ์ตามความใคร่, (เพราะว่า) จิตที่คุ้มครองไ…

บทความนี้พูดถึงการฝึกจิตที่ค่อนข้างยาก และการควบคุมจิตเพื่อนำไปสู่ความสุข การระมัดระวังในการคิดและอารมณ์ตามความใคร่เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้เราห่างไกลจากข้อผูกพันที่ทำให้ตกไปในบ่วงแห่งมาร ส่งผลให้จิตที่

៧៨ เรื่องพราหมณ์คนใดคนหนึ่ง อนุปุพเพน เมธาวี โถก๋ โถก๋ ขเณ ขเณ กมฺมาโร รชต เสว นิทฺธเม มลมตฺตโนติ. ผู้มีปัญญา (ทำกุศลอยู่) คราวละน้อยๆ ทุกๆ ขณะโดยลำดับ พึงกำจัดมลทินของตนได้ เหมือน ช่างทองปัดเป่าสนิมทอง ฉะนั้น…

เนื้อเรื่องพูดถึงการทำกุศลที่นำไปสู่การกำจัดมลทิน และเรื่องของกรรมซึ่งส่งผลให้ผู้ที่ประพฤติผิดพลาดนำไปสู่ทุคติ การเปรียบเทียบการทำกุศลกับการปัดเป่าสนิมทองชี้ให้เห็นถึงการต้องทำอย่างต่อเนื่องเพื่อให้ได

…เราเรียกว่า แก่เปล่า (ส่วน) ผู้ใด มีสัจจะ ธรรมะ อหิงสา สัญญมะ และทมะ ผู้นั้นแล ผู้มีมลทินอันคายแล้ว ผู้มีปัญญา เรากล่าวว่า เป็นเถระ. เรื่องภิกษุมากรูป น วากุกรม เตน วณฺณโปกขรตาย วา สาธุรูโป นโร โหติ อิสุสุกี มจ…

ในเนื้อหานี้เสนอถึงแนวคิดที่ว่า บุคคลจะถือว่าเป็นเถระหรือไม่ขึ้นอยู่กับคุณธรรม เช่น สัจจะ ธรรมะ อหิงสา สัญญมะ และทมะ ไม่เพียงแต่ตามลักษณะทางกายภาพเท่านั้น โดยบุคคลที่มีความริษยาและความตระหนี่จะไม่ได้ร

… จเช มตฺตาสุข์ ธีโร สมุปสฺสํ วิปุล์ สุขนฺติ. ถ้าบุคคล จึงเห็นสุขอันไพบูลย์ เพราะสละสุข พอประมาณเสีย ผู้มีปัญญา เมื่อเห็นสุขอันไพบูลย์ ก็พึงสละสุขพอประมาณเสีย (จึงจะได้พบสุขอัน ไพบูลย์). เรื่องกุมาริกากินไข่ไก่ …

…แนวคิดเกี่ยวกับบุรพกรรมและการสละสุขเพื่อเข้าถึงสุขอันไพบูลย์ โดยนำเสนอมุมมองจากคำสอนที่สอนให้เห็นว่าผู้มีปัญญาควรสละสุขพอประมาณเพื่อที่จะได้สัมผัสกับสุขที่สูงขึ้น และพูดถึงข้อคิดเกี่ยวกับการปรารถนาความสุขให้ตนเ…

…รทั้งหลาย และรู้เบื้องต้นและเบื้องปลายแห่งอักษรทั้งหลาย ผู้นั้นแล มีสรีระมีในที่สุด เราย่อมเรียกว่า ผู้มีปัญญา มาก (เป็นมหาบุรุษ).

บทความนี้นำเสนอว่าผู้ที่เข้าถึงความสำเร็จจะไม่สะดุ้งต่ออุปสรรค ปราศจากตัณหาและกิเลส มุ่งสู่การรู้แจ้งและอาศัยการศึกษาที่ถูกต้อง สามารถตัดสินสิ่งต่างๆ ได้อย่างชัดเจน การมีสรีระที่เต็มเปี่ยมด้วยปัญญาถือ

៧៨ เรื่องพราหมณ์คนใดคนหนึ่ง อนุปุพเพน เมธาวี โถก๋ โถก๋ ขเณ ขเณ กมฺมาโร รชต เสว นิทฺธเม มลมตฺตโนติ. ผู้มีปัญญา (ทำกุศลอยู่) คราวละน้อยๆ ทุกๆ ขณะโดยลำดับ พึงกำจัดมลทินของตนได้ เหมือน ช่างทองปัดเป่าสนิมทอง ฉะนั้น…

เนื้อหาพูดถึงการทำกุศลและการพัฒนาปัญญาให้หลุดพ้นจากมลทิน โดยใช้การเปรียบเทียบกับการปัดเป่าสนิมทอง ซึ่งแสดงให้เห็นว่าการทำความดีเป็นทางเลือกที่ช่วยให้กำจัดผลร้ายจากกรรม การเรียนรู้จากครูบาอาจารย์เกี่ยว

…เราเรียกว่า แก่เปล่า (ส่วน) ผู้ใด มีสัจจะ ธรรมะ อหิงสา สัญญมะ และทมะ ผู้นั้นแล ผู้มีมลทินอันคายแล้ว ผู้มีปัญญา เรากล่าวว่า เป็นเถระ. เรื่องภิกษุมากรูป น วากุกรม เตน วณฺณโปกขรตาย วา สาธุรูโป นโร โหติ อิสุสุกี มจ…

บทความนี้กล่าวถึงการที่บุคคลไม่สามารถนับว่าเป็นเถระเพียงเพราะมีอายุมากหรือผมหงอก แต่จะต้องมีคุณธรรมเช่น สัจจะ ธรรมะ อหิงสา สัญญมะ และทมะ โดยที่ผู้นั้นควรมีมลทินที่คายแล้ว มีปัญญา ดังนั้น คำว่า 'คนดี'

… จเช มตฺตาสุข์ ธีโร สมุปสฺสํ วิปุล์ สุขนฺติ. ถ้าบุคคล จึงเห็นสุขอันไพบูลย์ เพราะสละสุข พอประมาณเสีย ผู้มีปัญญา เมื่อเห็นสุขอันไพบูลย์ ก็พึงสละสุขพอประมาณเสีย (จึงจะได้พบสุขอัน ไพบูลย์). เรื่องกุมาริกากินไข่ไก่ …

เนื้อหาเกี่ยวกับการสละสุขในระดับหนึ่งเพื่อให้ได้พบกับสุขที่ยิ่งใหญ่ บทประพันธ์พูดถึงความสำคัญของการให้และการไม่สร้างทุกข์ให้ผู้อื่น เพื่อให้ตนเองพ้นจากเวรกรรมและค้นหาความสุขแท้จริง ซึ่งอาจอยู่เหนือสุข

…รทั้งหลาย และรู้เบื้องต้นและเบื้องปลายแห่งอักษรทั้งหลาย ผู้นั้นแล มีสรีระมีในที่สุด เราย่อมเรียกว่า ผู้มีปัญญา มาก (เป็นมหาบุรุษ).

บทความนี้พูดถึงลักษณะและคุณสมบัติของผู้ที่บรรลุความสำเร็จทางธรรม โดยการตัดตัณหาและมีปัญญาที่เฉียบแหลมในการเข้าใจอักษรและการรู้เบื้องต้นและเบื้องปลายแห่งธรรม นอกจากนี้ยังชี้ให้เห็นถึงการไม่สะดุ้งในชีวิ

… กร์ พาโล น พุชฺฌติ เสหิ กมฺเมหิ ทุมุเมโธ อคฺคิทฑฺโฒว ตปฺปติ คนพาลทําบาปกรรมทั้งหลาย ก็ไม่รู้สึกตัว ผู้มีปัญญา ทราม ย่อมเดือดร้อนเพราะกรรมของตนในภายหลัง ดุจถูก ไฟไหม้”

คำสอนในพระพุทธศาสนาเป็นอมตธรรมที่นำผู้ปฏิบัติตามไปสู่ความบริสุทธิ์และหลุดพ้นจากกิเลส การศึกษาและปฏิบัติตามนี้ขึ้นอยู่กับความพยายามของแต่ละบุคคล พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทุ่มเทสร้างบารมีและตรัสรู้เพื่อประโยช

…ห่วงเลย” ท่านได้เข้าป่าไปหาความสงบ นึกถึงคำสอนของพระ พิชิตมาร คือ ภัทเทกรัตตสูตร ที่มีใจความย่อว่า “ผู้มีปัญญา ไม่ควรคำนึงถึงสิ่งที่ล่วงไปแล้ว ไม่ควรมุ่งหวังสิ่งที่ยังมาไม่ถึง สิ่งใดที่ล่วงไปแล้ว สิ่งนั้นก็ละไป…

เนื้อหาเล่าถึงพระโลมสกังคิยเถระที่ถวายบังคมพระบาทของพระองค์ และการเกิดแผ่นดินไหวที่สำคัญในขณะนั้น รวมถึงการที่ท่านได้บรรพชาและค้นหาความสงบในป่าตามคำสอนของพระพิชิตมาร โดยยกตัวอย่างจากภัทเทกรัตตสูตรที่เ

…ล จึงรู้ได้โดยกาลนาน ไม่ใช่โดยกาลสั้นๆ เมื่อพิจารณา โดยแยบคายก็จะรู้ได้ ไม่พิจารณาโดยแยบคายก็ไม่รู้ ผู้มีปัญญา พึงรู้ได้ ผู้มีปัญญาน้อยไม่พึงรู้ ความเป็นผู้สะอาด รู้ได้ด้วยการ ปราศรัย และความเป็นผู้สะอาดนั้นแล …

…องค์ทรงรู้ว่าผู้ใดบรรลุอรหัตตมรรคและควรแก่การเคารพหรือไม่นั้นต้องใช้เวลาและการพิจารณาอย่างรอบคอบ โดยผู้มีปัญญาสามารถรับรู้ได้ดีกว่าผู้ที่มีปัญญาน้อย จึงจำเป็นต้องใช้กาลในการร่วมอยู่และปราศรัยเพื่อสังเกตความสะอา…