ความหมายของคำว่า 'บัณฑิต' : หน้า 106/263

• ๙๘ คัมภีร์กู้วิกฤตชาติ ความหมายของคำว่า “บัณฑิต” คำว่า “บัณฑิต” ตามรูปศัพท์นั้นแปลว่า ผู้มีปัญญา นัก ปราชญ์ ผู้ดำเนินชีวิตด้วยปัญญา ในปัจจุบัน ผู้ที่จบการศึกษาระดับปริญญาตรีก็เรียกว่า “บัณฑิต” ดังนั้น เมื่อเอ่ยคำว่าบัณฑิต คนทั่วไปมักจะนึกถึง ผู้ที่จบปริญญาตรี ในบางพระสูตรพระพุทธองค์ทรงใช้คำว่า “บัณฑิต” เมื่อ หมายถึง คนที่ประพฤติดี เป็นคำตรงข้ามกับคำว่า “พาล” ซึ่ง หมายถึง คนที่มีความประพฤติไม่ดีด้วยประการต่างๆ คนที่ประพฤติดีนั้นมีพฤติกรรมอย่างไร? พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้ทรงแสดงถึงลักษณะนิสัยและ พฤติกรรม ของบุคคล ที่พระองค์ทรงยกย่องไว้หลายแห่ง และ ทรงสรรเสริญผู้ครองเรือน ที่มีลักษณะนิสัยและพฤติกรรมดังต่อ ไปนี้ว่าเป็นผู้ประเสริฐสุด "...บุคคลผู้แสวงหาโภคทรัพย์โดยชอบธรรม โดยไม่ทารุณ ครั้นแสวงหาได้แล้ว ย่อมเลี้ยงตนให้เป็นสุข ให้อิ่มหนำ แจก จ่าย กระทำบุญ และเป็นผู้ไม่กำหนัด ไม่หมกมุ่น ไม่จดจ่อ เห็นโทษ มีปัญญาเป็นเครื่องสลัดออก บริโภคโภคทรัพย์นั้น นี้เป็นผู้เลิศ ประเสริฐ เป็นใหญ่สูงสุด...” กามโภคีสูตร อัง, ทสก. มก. ๓๘ | ๙๑ / ๒๕๕