พระราช : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 179 / 204

…คนนองกาย วาจา ไม่โมหทรัพย์จากพระคลังหลวง ไม่เห็นแก่เนื้อ ไม่พึงดื่มสุราเมรัย ไม่พึงฆ่าเนื้อในสถานที่พระราชทานอภัยทาน ราชเสถาไม่ควรวางใจว่า พระราชาเป็นสุขาย ไม่ควรถือตนว่าเป็นนักปราชญ์ราชันิติก ที่พระราชาทร…

…และความรับผิดชอบของผู้ปฏิบัติงานในราชสำนักหรือราชเสถา ซึ่งต้องมีคุณสมบัติหลายประการ เช่น อ่อนน้อมต่อพระราชา ตั้งใจทำงานด้วยความถูกต้อง ไม่ละเมิดกฎข้อบังคับ และหลีกเลี่ยงการทำผิด ในราชสำนักมีหลักเกณฑ์มากมายท…

…ด้เป็น ๓ หลักใหญ่ รวม ๔๙ ข้อปฏิบัติ หลักใหญ่ ๓ ประการ๓ ได้แก่ ๑. หลักธรรมที่เกี่ยวกับการปฏิบัติตนต่อพระราชาโดยตรง ๒. หลักธรรมที่เกี่ยวกับการควบคุมตนเอง ๓. หลักธรรมที่เกี่ยวกับการทำงาน ราชวสดีธรรม อนันต์เหต…

…้สรุปถึงปัญญาบารมีซึ่งเป็นหนทางการสร้างปัญญาผ่านการปฏิบัติตนตามหลักธรรม 3 ประการ คือ การปฏิบัติตนต่อพระราชา การควบคุมตนเอง และการทำงานอย่างเหมาะสม โดยยกตัวอย่างถึงบทบาทของราชเสฎกในราชสำนัก รวมถึงความสำคัญใน…

[๒๖๒] เมื่อพระราชาทรงพระสำราญอยู่กับหมู่มตย์ อันพระสนมกำนัลน์ในเฝ้าแหน่อย เสาฯมตย์ เป็นคนฉลาด ไม่พึงรำทวนในพระสนมกำนั…

เนื้อหาส่วนนี้กล่าวถึงพระราชาทรงพระสำราญกับหมู่มตย์และการที่ราชเสาฯ ต้องมีคุณสมบัติหลายประการเพื่อจะได้อยู่ในราชสำนักอย่างเหมาะส…

…ระพฤติประโยชน์แก่เจ้านาย ทั้งต่อหน้าและลับหลัง ราชเสวกนั้นควรอยู่ใน ราชสำนักได้ ราชเสวกฟังเป็นผู้จัดพระราชชัย และฟังปฏิบัติตามพระราชประสงค์ ไม่ควรประพฤติดีต่อพระราชประสงค์ ราชเสวกนั้นควรอยู่ในราชสำนักได้ รา…

…าชสำนัก โดยเน้นที่คุณสมบัติต่างๆ เช่น ความมีศีลธรรม การประพฤติตามกฎเกณฑ์ และการทำงานเพื่อประโยชน์ของพระราชา นอกจากนี้ยังกล่าวถึงการลงมือทำและประพฤติในแบบที่ถูกต้องเพื่อความเจริญก้าวหน้าของตนเอง โดยเฉพาะการก…

…งพระเจ้านัฐิ์โกลรพรรษนั้นในตำแหน่งผู้ถวายอรรถธรรมเป็นผู้มองค้อคำไพเราะ เป็นพระมหาธรรมกถปะเล่า ประโลมพระราชา ชาวชมพูทวีปทั้งสิ้น แสดงธรรมแก่มหาชน ด้วยพุทธลีลา (ถ้าเป็นอุปัคค็เป็นอนุศาสนาจารย์ (Chaplain) มาจา…

…ย์ที่มีการสอนธรรมในสังคม โดยให้เห็นถึงความสำคัญในการวินิจฉัยตัดสินที่เที่ยงตรง นิษย์เป็นที่ยอมรับจากพระราชาและประชาชนในชมพูทวีป คุณธรรมและปัญญาของนิษย์มีความสำคัญในการเผยแพร่ธรรมที่ถูกต้องและเป็นธรรม ในขณะท…

…สวยราชสมบัติในอินทป์บัตนรถ แคว้นกรุง พราหมณ์ณูโรหิต นามว่า สุจิตตะ ได้เป็นผู้อ่านอรรถธรรมของพระองค์ พระราชาทรงบำเพ็ญบุญกุศล มีทาน เป็นต้น ทรงครองราชสมบัติโดยทิพย์ราชธรรม ครั้นวันหนึ่ง จะทรงถกลปัญหาชื่อธรรมม…

…หมณ์ ณูโรหิต พระองค์ได้ประพฤติธรรมและทำบุญกุศล เพื่อแสวงหาปัญญาและความเป็นใหญ่ในราชสมบัติ นอกจากนี้ พระราชายังได้ถามอาจารย์สุจิตพราหมณ์เกี่ยวกับธรรมและการประพฤติดี โดยเน้นความสำคัญของการทำการตามธรรมและการสร…

…เฉลยปัญหาเท่านั้นได้ เว้นเขาเสียแล้วใครอื่น ไม่สามารถที่จะชี้อรรถและธรรมที่พระองค์ทรงปรารภนาตะทำได้ พระราชากรงค์ด้อยคำองค์สุจริตพราหมณ์แล้วตรัสสั่งว่า ท่าน พราหมณ์ ถ้าเช่นนั้นท่านจรริยไปยังสำนักของวิจรพราหม…

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการสอบถามคำสอนจากพระสัพพัญญูและพระโพธิสัตว์ในการแก้ไขปัญหาทางจิตวิญญาณ รวมถึงการบูชาด้วยทองคำเพื่อขอรับคำอธิบายจากวิจรพราหมณ์ โดยชี้ให้เห็นว่าความเข้าใจในอรรถและธรรมต้องอา

…่ออ วิชชานี้มัยยากปัญหา ถาถกถา ควา ว่า เชิญฟัง ข้าเจ้าาจักแก้ปัญหาเก่าท่าน อย่างนักปราชญ์ องค์หนึ่ง พระราชาย่อมทรงทราบอรรถและธรรมนันได้ แต่จากทรง ทำตามหรือไม่ ไม่ทราบ เมื่อสัมมาวาจายืนแสดงธรรมออยู่ระหว่างถ…

ในนิทานชาดกนี้ พระราชาโกษียราชส่งราชฑูตเพื่อพูดถึงอรรถและธรรม โดยผ่านเสียงสัมมาวาจา ซึ่งสร้างความเข้าใจในสังคมและศีลธรรม …

…ทั้งชัดปังซึ่งวัตถุมีเครื่องประดับมือ เป็นดัง. ทรัพย์สินที่มหาชนชัดไปแล้วอย่างนี้ นับได้ถึงโภค. แม้พระราชาก็ทรงโปรดปรานพระราชทานยศใหญ่ แก่สมัภภาวนหนึ่ง ฝ่ายสตรีจตุพรามณี ทำการบูชาด้วยทองคำพันลิ้ม แล้วจารึก…

…ิจารณาความไม่เที่ยงของสังขารและการหลุดพ้นจากทุกข์ผ่านปัญญา การเปรียบเทียบกับพระมหาสัตว์และการบูชาของพระราชา การแสดงออกถึงความสำคัญของการดำเนินอยู่ในธรรม และยกตัวอย่างการลาออกจากทุกข์ เพื่อเข้าสู่อาณาจักรแห่…

…บัณฑิตทรงบำเพ็ญปัญญาบารมี " คุฬัสภีรโภคากามเป็นคนเกียจคร้าน ไม่ดี บรรพชิตเป็นผู้ไม่สำรวมแล้ว ไม่ดี พระราชผู้ไม่ทรงพิจารณาก่อนึงทรงราชกิจ ไม่ดี ความโกรธของบัณฑิตผู้มักโกรธ ไม่ดี"

กองไฟนั้น ด้วยของหอมและดอกไม้ เป็นต้น มหาชนเที่ยวยืนระหว่างเปลวเพลิง ก็ได้ร้อนแม่สักว่าขุมชน พระราชาทรงเห็นพระสูบินนี้แล้วทรงหวาดสะดุ้ง เสด็จลูกขึ้นไปประทับนั่ง ทรงจินตนาการอยู่จนอรุณขึ้นว่าสาเหตุอะไ…

ในเนื้อหานี้พูดถึงการตีความความฝันของพระราชาและบทบาทของบันฑิต 4 คนที่มีอิทธิพลต่อความโชคดีและความเจริญของพระองค์ เชื่อว่าความฝันและคำพยากรณ์เป็…

…งปัญญาแห่งตน องค์ถามว่า ก็รับบิฑติอายุเท่าไร คนทั้งหลายตอบว่า ๗ ปี บูรณรัตน์ องค์นั้นปีตั้งแต่ตอนที่พระราชาทรงเห็นพระสุคนิ ก็ทราบว่า บันฑิตนั้น คือผูนี้เอง สมกับพระราชาทรงเห็นพระสุบิน จึงสรุปุต ไปลูกพระราชา…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการกระทำของพระมหาสัตว์ที่ปรากฏในศาสนา การสอนสิ่งที่ถูกต้องแก่ผู้คน พระเจ้าวีเทหราชทรงระลึกถึงบันฑิตที่กล่าวถึงการเกิดของบันฑิตที่ ๕ ซึ่งทำให้พระองค์มุ่งมั่นในการค้นหาบันฑิตนั้น การ

ปัญญาบารมี หนทางการสร้างปัญญา 55 พระราชาทรงสดับดังนั้น จึงทรงสถาปนานับถือต่อว่า ท่านเสนาะ เราจะนำบันฑิตมาตรองึง. เสนาบดีตัดว่าจะ จำเดิมแต่เ…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการสร้างปัญญาผ่านการสนทนาในราชสำนัก โดยพระราชาทรงมีวิสัยทัศน์ในการพิจารณาเรื่องต่าง ๆ รวมถึงการรักษาความรู้และการตัดสินใจ รวมทั้งมีตัวอย่างจากเรื…

…่ในนรก เป็นต้น จำเดิมแต่บนี้ไป เจ้าจะกรรมนี้เสีย แล้วให้เบญจศิลแก้โฉรนั้น อมตย์ทูลประพฤติเหตุนี้แต่พระราชาตามความเป็นจริง พระราชาตรัสถามเสนาบดีว่า ท่านอาจารย์เสนาะ เราควรนำบันฑิตนี้นมา หรือยัง. เมื่อเสนาะท…

มโหสถบัณฑิตมีบทบาทในการตัดสินความขัดแย้งระหว่างโจรกับเจ้าของโค โดยการใช้ปัญญาในการแก้ไขปัญหาและให้คำสอนเพื่อให้ได้บทเรียนที่มีคุณค่า สำหรับทั้งสองฝ่าย แม้ว่าจะมีความเข้าใจผิดกันในตอนแรก แต่บัณฑิตได้ทำ

…งรถ มโหสถกุมารวินฉัยอย่างนี้ แม้บ่าวสักเทวราช ก็ยังแพ้ เหตุไพรพระองค์จึงไม่ทรงทราบบรรพูเฉล่า ขอเดชะ พระราชา ตรัสถามเสนกอาจารย์ว่า ควรนำบัณฑิตมาตามรือยัง อาจารย์เสนกะเป็นคน ตระหนี่ได้กล่าว่า ข้าแต่พระราชเจ้า…

บทความนี้สำรวจแนวทางการสร้างปัญญาที่เกิดขึ้นในอดีต โดยเน้นการทดลองและการใช้ปัญญาของบัณฑิตและคำถามที่พระราชาได้ตั้งขึ้นเพื่อค้นหาความรู้ บทสนทนาระหว่างพระราชากับอาจารย์ และการทดสอบความคิดของบัณฑิตในการตอบปัญ…

…า ถ้าเช่นนั้น ส่วนของไมตะเนียนท่อนนี้ลงก่อนจึงเป็นโดน. แล้วบอกปลายและโดนด้วยสัญญา. ชาวบ้านส่งข่าวทูลพระราชาว่า ขณะนี้ปลาย ขึ้นนี้โดน. พระราชาทรงยินดี ตรัสถามว่า ใครรู้. เมือชาวบ้านกราบทูลว่า มโหสถบัณฑิตบุตร…

…เอก ซึ่งมีการใช้ปัญญาในการวิเคราะห์และแสดงให้เห็นถึงธรรมชาติของสิ่งต่างๆ และการตอบคำถามที่ซับซ้อนต่อพระราชา โดยใช้ตัวอย่างต่างๆ เพื่อพิสูจน์และสร้างความเข้าใจในธรรมชาติ เช่น การเปรียบเทียบความหนักเบาของปลาย…

…ายเก่าของดวงแก้วมณีนี้นั่นขาด ไม่มีใครจะสามารถนำด้ายเก่าออกแล้วร้อยด้ายใหม่เข้าไป วันหนึ่ง พระเจ้าทีพระราชให้ส่งข่าวไปถึงชาวบ้านปาจิวย์ว่าชาวบ้าน ปาจิวย์มวชฌิมคำ จงนำด้ายเก่าออกจากดวงแก้วมณีนี้ แล้วร้อยด้าย…

…วามคิดสร้างสรรค์ในการแก้ไขปัญหานี้ โดยการใช้ผงามาท่อช่องแก้ว ทำให้สามารถร้อยด้ายใหม่เข้าไปได้สำเร็จ พระราชาจึงทรงยินดีในแนวคิดนี้.

13. พระมโหสถบิณฑิต ทรงแก้ปัญหาหัวข้อว่า “ให้โต้ตอบลูก” มีความว่า ได้ยินว่า วันหนึ่ง พระราชาส่งให้ชุ่มรุดให้โต้ตอบเป็น มงคลเคี้ยวกินกุมมาสเป็นอันมากจนท้องโต ให้ช้าร้างเขามั้งสอง แล้ว ทาด้วยน้…

เรื่องราวเกี่ยวกับพระมโหสถบิณฑิตที่ถูกส่งจากพระราชาให้แก้ไขปัญหาการตอบโต้ลูกที่ถูกติเตียน โดยมีการปรึกษากับชาวบ้านและการวิเคราะห์ปัญหาภายในชุมชน รวมทั…

…ันครบร ฯ ขอบคุณเทพทรง เป็นที่พึ่งของข้าพระองค์ โปรดทรงทำอุบายที่จะลดอบุตรแก่ดิฉนของ ข้าพระองค์ เมื่อพระราชดำรัสว่า คนคลั่งจะแร่อนไม่ใช่ฐานะ ธรรมดาบรงฉ ลดอบุตร มีหรือ จงกราบทูลว่า ข้าแต่สมดีเทพ ถว่ายอย่างนี้…

เนื้อหาเกี่ยวกับการสนทนาและการทดลองของพระราชาเกี่ยวกับความฉลาดของชาวบ้านปาจีนย่มชุมชม ซึ่งเรียกร้องให้มีการคิดค้นวิธีการหุงข้าวภายใต้ข้อกำหนดที่…

…หรือชายยกไปให้กระเทยกไป. 4) ไปโดยทางน้อยละครใหญ่เสีย อบชื่อว่าไม่มาโดยทางส่งข้าวเหนับปาดึงนี้ ไปถวายพระราชา. ชาวบ้านได้ทำตามนั้น พระราชาทอดพระเนตรเห็นกรนั้น จึงตรัสถามว่า ปัญหานี้ใครรู้ ทรงทราบว่า มโหสถรู้ก…

นิทานชาดกมโหสถสอนเล่าถึงการแก้ปัญหาที่ซับซ้อนโดยใช้ความรอบรู้และปัญญาของมโหสถ ตัวอย่างการใช้สัญลักษณ์และการให้คุณค่ากับสิ่งต่างๆ เพื่อให้บรรลุผลในชีวิตประจำวัน เรื่องราวชี้ให้เห็นว่าแม้ปัญหาจะซับซ้อน